Suficiti buxhetor i krijuar gjatë pjesës së parë të këtij viti mund të shftytëzohet pjesërisht për uljen e borxhit publik.
Qeveria ka planifikuar të ulë borxhin gjatë tremujorit të tretë të vitit, duke realizuar ankande për blerje mbrapsht (buyback) të instrumenteve të emetuara në tregun e brendshëm.
Për këtë qëllim, Ministria e Financave dhe Ekonomisë ka planifikuar dy ankande për buyback, përkatësisht në muajt korrik dhe shtator, në të cilat do të synohet të blihen mbrapsht gjithsej 4 miliardë Lekë tituj të borxhit të brendshëm që mbahen nga investitorët.
Ankandet e llojit buyback janë aplikuar nga Ministria e Financave edhe në të shkuarën, sidomos në periudhat pas emetimit të Eurobondeve. Kjo ka qenë pjesë e një procesi të zëvendësimit të një pjese të borxhit të brendshëm me borxh të jashtëm dhe çlirimit të më shumë likuiditeteve të lira në tregun e brendshëm financiar.
Ky proces në parim synon të çlirojë më shumë fonde të lira për kreditimin e sektorit privat, por sidomos të ndikojë në uljen e yield-eve të instrumenteve të qeverisë për emetimet e reja. Duke shtuar likuiditetin e lirë në treg, qeveria synon të krijojë më shumë konkurrencë mes investitrorëve për blerjen e titujve të borxhit qeveritar, çka ndikon përgjithësisht në një ulje të yield-eve të kërkuara prej tyre.
Në të shkuarën, ankandet e buyback nuk kanë rezultuar shumë të suksesshme. Investitorët dhe kryesisht bankat, që janë blerësit kryesor të instrumenteve të borxhit të brnedshëm, nuk kanë shprehur shumë interes për t’i shitur titujt para afatit. Kjo ndodh sepse përgjithësisht sektori bankar është mjaft likuid, ndërkohë që edhe alternativat e tjera të investimit financiar në tregun e brendshëm janë të pakta.
Megjithatë, në situatën aktuale, ankandet e buyback, në teori, mund të kenë më shumë interes, për shkak të rritjes së ndjeshme të yield-eve gjatë muajve të fundit. Investitorët mund të jenë të interesuar të shesin titujt e portofolit që kanë yield-e më të ulëta për t’i investuar paratë në instrumente të reja, që ofrojnë kthime më të larta.
Organizimi i ankandeve të buyback është një tregues se qeveria po mendon të shfrytëzojë një pjesë të suficitit buxhetor të krijuar këtë vit me qëllim uljen e borxhit.
Sipas shifrave paraprake të Ministrisë së Financave, për 5-mujorin janar-maj, buxhetit i shtetit ka arkëtuar të ardhura totale në vlerën e 233 miliardë Lekëve, 7.2% më shumë në raport me planin e të ardhurave dhe 21.8% më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.
Qeveria shqiptare ka arkëtuar rreth 15 miliardë Lekë më shumë se parashikimet, kryesisht për shkak të efektit të rritjes së çmimeve të importit në të ardhurat prej tatimeve indirekte. Paralelisht, shpenzimet buxhetore kanë rezultuar më të ulëta se planifikimi, me 9.5% më pak.
Kjo situatë ka krijuar një suficit buxhetor në vlerën e pothuajse 20 miliardë Lekëve, qmdërkohë që sipasprojektbuxhetit në fund të 5-mujorit ishte parashikuar një deficit në masën e 17.8 miliardë lekëve.
Deri tani, rritja e fortë e çmimeve të konsumit po sjell efekte pozitive në buxhetin e shtetit, duke rritur ndjeshëm të ardhurat. Megjithë kërkesat në rritje nga opozita dhe opinion public për të përdorur një pjesë të suficitit për të zbutur efektet e krizës së çmimeve për popullsinë, deri tani qeveria ka refuzuar të miratojë lehtësi të reja fiskale, qoftë në formën e uljeve të taksave apo rritjes së mbështetjes.
Qeveria argumenton se i ka zbutur pasojat e rritjes së çmimeve duke subvencionuar çmimin e energjisë elektrike për konsumatorët e vegjël, si edhe përmes një pakete modeste fiskale, që parashikonte rritjen e pragut të pagës mujore të përjashtuar nga tatimi mbi të ardhurat dhe ofrimit të një subvencioni mujor për një pjesë të pensionistëve dhe përfituesve nga skemat e tjera të përkrahjes sociale.
Përballë rritjes në nivelet më të larta historike të çmimeve të karburantit, disa shtete kanë aplikuar ulje të përkohshme të akcizës dhe taksave të tjera të karburantit, si edhe kanë aplikuar skema direkte të subencionimit për familjet, me qëllim zbutjen e efekteve të inflacionit të lartë. / E.Shehu
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Monitor
