Rishi Sunak është zgjedhur për t’u bërë kryeministri i ardhshëm i Britanisë. Ai është personi i tretë që do të marrë postin për këtë vit me shpresën për të qetësuar të gjitha problemet politike dhe ekonomike të mbetura pas mandatit të shkurtër të Liz Truss, pasi ajo zëvendësoi Boris Johnson.
Sunak do të jetë kryeministri më i ri në më shumë se 200 vjet dhe lideri i parë i vendit me origjinë në Azinë Jugore.
Rishi Sunak konsiderohet i sapoardhur në politikën britanike, pasi është ngritur me shpejtësi në radhët e Partisë Konservatore që kur u zgjodh si anëtar i Parlamentit (deputet) në vitin 2015.
Që kur hyri në Parlament, ai mbështeti Brexit-in dhe pas disa posteve me rëndësi u gradua ministër i Financave në vitin 2020, pak para pandemisë. Skemat e tij të mbështetjes ekonomike gjatë bllokimit i fituan atij popullaritet dhe mbështetje publike. Ai u konsiderua si një pretendent i sigurt për të zëvendësuar Johnson si lider konservator një ditë, megjithëse popullariteti i tij ra pas një sërë politikash të gabuara, përfshirjes në skandalin “Partygate” dhe lajmeve se gruaja e tij milionere kishte shmangur taksat.
I diplomuar në Oksford
I lindur në vitin 1980 në Southampton, ai është më i madhi nga tre fëmijët e prindërve të tij me prejardhje Punjabi.
Babai i Sunak ishte mjek familjeje dhe nëna e tij drejtonte një farmaci, ku ai e ndihmonte me librat.
Ai ndoqi shkollën më të vjetër publike të Anglisë, Winchester College, ku u bë djali i parë drejtues me origjinë indiane dhe ishte redaktor i gazetës shkollore.
Sunak ishte anëtar i Shoqërisë Aziatike të universitetit ndërsa studionte politikë, filozofi dhe ekonomi.
Që atëherë, ai ka thënë se përvoja e tij në konvikt e kishte “transformuar intelektualisht” dhe e vendosi atë “në një trajektore tjetër”.
Siç shkruan Sky News, Sunak vazhdoi studimet për filozofi, politikë dhe ekonomi në Kolegjin Lincoln në Universitetin e Oksfordit, ku mori një diplomë të klasit të parë.
Pas përfundimit të masterit në Universitetin e Stanfordit, ku takoi gruan e tij të ardhshme, Akshata Murthy, Sunak punoi për bankën e investimeve Goldman Sachs si analist.
Rishi Sunak dhe gruaja e tij, Akshata Murty, u takuan ndërsa studionin në shkollën e biznesit në Stanford
Thuhet se ai kishte patur oferta pune nga bankat e investimeve në brezin e tij, që kur ishte ende në vitin e dytë në Oksford.
Ai u transferua për të punuar për fondet mbrojtëse në vitin 2006 kur iu bashkua TCI, i njohur si një fond shumë agresiv, dhe u largua tre vjet më vonë për të bashkëthemeluar një fond të ri mbrojtës.
Sunak më pas e ktheu vëmendjen te politika.
Hyrja e Sunak në politikë
Në vitin 2014, Sunak u zgjodh si kandidat i Partisë Konservatore në selinë e Yorkshire në Richmond, duke zëvendësuar ish-udhëheqësin e konservatorëve William Hague.
Menjëherë pas hyrjes së tij në Dhomën e Përfaqësuesve – ku si hindu, ai bëri betimin në Bhagavad Gita – lufta e parë e madhe politike e karrierës së tij erdhi me Brexit.
Sunak mbështeti largimin nga BE, duke pretenduar se Mbretëria e Bashkuar do të ishte “më e lirë, më e drejtë dhe më e begatë” jashtë unionit.
Pala e tij fitoi dhe ai e kaloi kohën në tavolina, duke mbështetur negociatat e Theresa May dhe duke shkruar letra mbi përfitimet e porteve të lira, përpara se të emërohej në qeveri në janar të vitit 2018 si ministër i ri në ministrinë e strehimit.
Pas vdekjes së zonjës May, ai u bashkua me kolegët Oliver Dowden dhe Robert Jenrick për të shkruar një artikull në The Telegraph, duke mbështetur Boris Johnson si personin e vetëm që mund të “shpëtonte” partinë konservatore.
Mbështetja e tij dha rezultat, pasi kur Johnson u bë kryeministër në korrik 2019, Sunak siguroi një promovim për t’u bërë kryesekretar i Thesarit, duke u bërë krahu i djathtë i Javid si kancelar.
Ishte largimi i atij shefi që çoi në ngritjen e tij të vërtetë me rëndësi kur u bë kancelar në shkurt 2020 – një muaj përpara se të shfaqej COVID-19.
Si ndikoi gruaja në prishjen e imazhit të tij
Sunak fitoi lëvdata gjatë gjithë pandemisë për prezantimin e shpejtë të skemave mbështetëse me vlerë miliarda paund për të mbajtur punët dhe bizneset në këmbë gjatë 18 muajve të bllokimeve.
Në kulmin e këtij popullariteti, ai u pa nga shumë deputetë konservatorë si favoriti i sigurt për të pasuar Johnsonin kur të vinte koha.
Por popullariteti i tij ra po aq shpejt sa u ngrit.
Kjo sepse Sunak prezantoi një sërë politikash që dështuan, veçanërisht rritja e sigurimeve kombëtare për të financuar më shumë para për NHS dhe kujdesin social.
Ai gjithashtu u gjobit pasi mori pjesë në festën e ditëlindjes së kryeministrit gjatë bllokimit në vitin 2020.
Sunak u gjobit nga policia për pjesëmarrjen në festën e ditëlindjes së Boris Johnson gjatë bllokimit
Por ishin zbulimet për gruan e tij që e dëmtuan vërtet qëndrimin e tij në publik.
Zonja Murthy është një multimilionere dhe vajza e miliarderit NR Narayana Murthy, bashkëthemelues i gjigantit indian të teknologjisë Infosys.
Në prill, u zbulua se ajo mbante statusin “non-dom” ose “jo domicile”, që do të thotë se nuk duhej të paguante taksa në Mbretërinë e Bashkuar për të ardhurat e saj të konsiderueshme ndërkombëtare, dhe kjo çoi në një zhurmë të madhe mediatike.
“Non-dom” është një status tatimor britanik që ka qenë i disponueshëm që nga revolucioni francez dhe lejon një person që ka lindur në një vend tjetër, ose nëse prindi i tyre është nga një vend tjetër, të paguajë tatimin në MB vetëm për të ardhurat e tij në MB.
Zonja Murthy më vonë konfirmoi se do të fillonte të paguante tatimin mbi të ardhurat e saj ndërkombëtare pasi “u bë e qartë se shumë nuk mendojnë se statusi (non-dom) është në përputhje me rolin e burrit tim si kancelar”.
Sunak u takua me gruan e tij Akshata Murthy kur ishte në Universitetin e Stanfordit
Mosmarrëveshja bëri që partitë opozitare të theksonin pasurinë e familjes së tij, me Sunak që u përball me akuzat se rrethanat e tij personale e bëjnë atë një kandidat të papërshtatshëm për të marrë përsipër dhe për të trajtuar krizën e kostos së jetesës.
Edhe pse ai mbeti si kancelar, shumë besuan se mbaruan edhe shanset e tij për t’u bërë udhëheqësi i ardhshëm i konservatorëve.
Por dorëheqja e tij në korrik shkaktoi një eksod ministror dhe dorëheqjen e zotit Johnson. Një ngjarje solli tjetrën dhe Sunak vjen në krye të konservatorëve.
