Nga Szabolcs Panyi
Një USB që përmban të dhëna të klasifikuara, e cila thuhet se është zbuluar e fshehur në anusin e një agjenti që u përpoq të kalojë kufirin ukraino-hungarez, tregon se si Hungaria është bërë një qendër për spiunimin rus.
Në fund të nëntorit, në një pikë kalimi kufitar ukraino-hungareze, forcat speciale ukrainase të armatosura rëndë arrestuan një agjent të dyshuar rus, pikërisht teksa ai po përpiqej të kalonte kufirin shtetëror.
Burri ishte një ish-punonjës i Ministrisë së Punëve të Brendshme të Ukrainës, i cili, sipas deklaratës së agjencisë ukrainase të sigurisë SBU, ‘mblodhi informacione të klasifikuara për udhëheqjen dhe stafin e agjencive të zbatimit të ligjit të Ukrainës. Burri planifikoi t’i transferonte personalisht të dhënat në Ambasadën Ruse në Budapest në një USB’.
Të dhënat e vjedhura ishin pjesërisht informacione personale për oficerët e SBU-së dhe GUR-it (inteligjencës ushtarake), drejtuesit e lëvizjes Azov dhe personelin ushtarak të brigadës së 72-të të mekanizuar të Forcave të Armatosura të Ukrainës. Pjesa tjetër e të dhënave ishte informacion i rëndësishëm ushtarak mbi bazat e ushtrisë ukrainase, arsenalet, magazinat dhe vendndodhjet e tyre.
Kanalet e Telegramit ukrainas që postonin pamjet video të arrestimit u përqendruan kryesisht në një hollësi të pakonfirmuar, por të kuptueshme për të bërë lajm: se agjenti rus dyshohet se kishte fshehur diskun USB në anusin e tij. Megjithatë, informacioni më interesant i deklaratës së SBU-së ishte për rolin e Hungarisë dhe ambasadës ruse në Budapest, e cila mesa duket u konsiderua nga protagonistët si një vend i sigurt për organizimin e takimeve të tilla.
Qëndrimi pro-Kremlinit i qeverisë së Viktor Orban – edhe pas pushtimit të Ukrainës – është i dokumentuar mirë. Së fundmi, së bashku me një kolegun tim në ‘Direkt36’, ne hetuam reagimin e qeverisë hungareze ndaj luftës dhe motivimet pas politikës për të mbajtur një marrëdhënie të ngushtë me Kremlinin. Ajo që zbuluam është se përmes varësisë së Hungarisë nga karburantet fosile ruse, Moska në thelb ka marrë peng qeverinë Orban.
Megjithatë, qasja butë-butë e Hungarisë ndaj një Rusie luftarake ka arritur tashmë një nivel ku nevojat ekonomike, kryesisht varësia e saj nga nafta dhe gazi natyror rus, nuk shpjegojnë plotësisht vendimet e qeverisë së Orban. Një qasje ‘laissez-faire’ ndaj veprimtarisë armiqësore të inteligjencës, përpjekjet për të minuar regjimin e sanksioneve të BE-së kundër Rusisë dhe ngadalësimi, nëse jo pengimi i përgjigjeve të NATO-s, kanë filluar të krijojnë probleme të dukshme për të gjithë aleancën perëndimore.
Budapest, ku spiunët rusë ndihen të sigurt
Nuk është vetëm një tradhtar i rastësishëm ukrainas që përpiqet t’u kalojë informacione sekrete ‘pronarëve’ të tij rusë në Budapest, të cilët e shohin Hungarinë si një strehë të sigurt.
Më 10 nëntor, së bashku me grupin ukrainas OSINT Molfar, ne zbuluam hollësi rreth lidhjeve hungareze të familjes së shefit të spiunazhit rus Sergey Naryshkin. Molfar mori një dokument zyrtar në lidhje me adresën e shtëpisë në Budapest të djalit të Naryshkin, Andrey, i cili, së bashku me gruan dhe fëmijët e tij, morën rezidencën hungareze përmes skemës së diskutueshme të vizave të arta të vendit. Kjo erdhi me një vizë që është e vlefshme jo vetëm për Hungarinë, por edhe për pjesën tjetër të zonës Shengen brenda BE-së.
Ky i fundit ishte raportuar tashmë në një nga hetimet tona të mëparshme të përbashkëta me 444.hu dhe Novaya Gazeta në vitin 2018. Megjithatë, më parë nuk dihej se adresa e shtëpisë së Andrey Naryshkin ishte regjistruar në pronën e kompanisë së një biznesmeni, i cili, sipas fjalëve të tij , ‘ka më shumë se dhjetë vjet mik’ me Antal Rogan, kreun e zyrës së kabinetit të kryeministrit.
Rogan nuk është vetëm aktualisht anëtari më i fuqishëm i kabinetit të Viktor Orbanit, por ai është gjithashtu ministri i ngarkuar për mbikëqyrjen e agjencive gjithnjë e më të fuqishme dhe të politizuara të sigurisë kombëtare të vendit – duke përfshirë agjencinë e kundërzbulimit të ngarkuar me ndjekjen e spiunëve rusë.
Më interesante, një deklaratë zyrtare nga zyra e kabinetit të Orban zbuloi se kundërzbulimi hungarez gjeti rreziqe të sigurisë kombëtare të lidhura me djalin e Naryshkin vetëm në vitin 2020 – katër vite të gjata pasi Sergey Naryshkin ishte bërë kreu i SVR, Shërbimit të Inteligjencës së Jashtme të Rusisë. Kundërzbulimi hungarez më pas u përpoq të revokonte lejen hungareze të qëndrimit të familjes. Megjithatë, për shkak të apelimeve nga Naryshkins dhe procedurave të gjata gjyqësore, revokimi nuk është ende në fuqi. Këto zbulime kanë treguar sërish se sa pak kujdesen dhe bëjnë agjencitë e sigurisë kombëtare të Hungarisë kundër infiltrimit rus.
Dhe ky nuk ka qenë i vetmi rast shqetësues gjatë muajve të fundit. Në mars, ne zbuluam gjithashtu se hakerët rusë që punojnë për FSB-në dhe GRU-në kanë depërtuar në rrjetet e TI-së dhe komunikimet e brendshme të Ministrisë së Jashtme të Hungarisë në valë të shumta që nga viti 2012. Qeveria e Viktor Orban nuk i ka zbuluar kurrë këto incidente për publikun, pavarësisht nga pesha e tyre . Kjo e fundit tregohet nga fakti se hakerimi i fundit rus ndodhi në mesin e vitit 2020 dhe mbeti një infektim aktiv edhe shumë muaj pas fillimit të luftës në Ukrainë në shkurt 2022. Aleatët e Hungarisë ishin në mëdyshje nga reagim i butë, ose më saktë jo ekzistues i qeverisë hungareze ndaj hakerave.
Kishte një masë tjetër që qeveria e Orban vendosi të mos e merrte kundër Rusisë, edhe pas fillimit të luftës. Ndërsa pothuajse çdo vend anëtar i BE-së ka dëbuar spiunët rusë që vepronin nën mbulimin diplomatik, Hungaria vendosi të mos e ndiqte shembullin.
Siç theksoi Peter Kreko, bashkëpunëtor i lartë në CEPA dhe drejtor i Institutit të Kapitalit Politik me bazë në Budapest, gjatë një seance dëgjimore në Parlamentin Evropian, ‘stafi i ambasadës ruse në Budapest është në rritje. Sipas të dhënave zyrtare, aktualisht janë 56 diplomatë të akredituar që punojnë në ambasadë, nga 46 një vit më parë, duke rrezikuar që Budapesti të bëhet një nga qendrat e reja të spiunazhit në Bashkimin Evropian. Për krahasim: më 31 maj të këtij viti, ishin gjashtë diplomatë në Pragë, 13 në Varshavë dhe 3 në Bratislavë.
Nuk është çudi që ka aftësi ruse në Budapest për të marrë USB të fshehura me kujdes nga Ukraina.
Përgjegjësia për BE-në dhe NATO-n
Dikush mund të argumentojë se i takon qeverisë hungareze të ndjekë llojin e politikës që dëshiron ndaj Rusisë që dëshiron, edhe kur vjen puna për të vendosur se si ose si të mos reagojë ndaj veprimtarisë armiqësore të inteligjencës në territorin e saj – apo edhe brenda një prej ministrive të saj. Megjithatë, si anëtare e BE-së dhe NATO-s, çfarëdo kërcënimi që ka për sigurinë kombëtare hungareze është gjithashtu kërcënim për gjithë aleancën perëndimore.
Për shembull, spiunët rusë që punojnë nën mbulimin diplomatik në Budapest nuk synojnë domosdoshmërisht vendin pritës me të gjitha llojet e operacioneve të inteligjencës. Është një ‘modus operandi’ (mënyrë të vepruari) i njohur i inteligjencës ruse që ata stacionojnë oficerët e tyre të inteligjencës në vende të tjera, jo aty ku ata veprojnë në të vërtetë. Në këtë drejtim, roli i Hungarisë është më shumë një qendër logjistike rajonale, nga ku organizohen dhe kryhen operacionet kundër vendeve fqinje – kryesisht Ballkanit.
Kjo do të thotë, për shembull, ata përdorin Hungarinë për të marrë me qira makina, për të pasur baza të sigurta ose për të shkëmbyer informacione dhe para me asete. Ish-oficeri ushtarak austriak dhe koloneli spiun rus Martin Muller takohej me kujdestarin e tij në qytetin popullor të banjës Heviz, ndërsa dy agjentë të GRU-së ishin rrugës për të hedhur në erë një depo municioni në Vrbetice në Republikën Çeke u ndalën në ambasadën ruse në Budapest.
Hakerët rusë që depërtuan në Ministrinë e Jashtme të Hungarisë gjithashtu nuk u ndalën në qasjen vetëm në informacione të lidhura me Hungarinë. Së pari, ata hynë gjithashtu në rrjetin e sigurt të komunikimit të brendshëm të quajtur Rrjeti i Mbrojtur i Huaj (Vedett Kulugyi Halozat) të MPJ-së hungareze, ku gjithashtu transmetohen rregullisht materiale të lidhura me NATO-n dhe BE-në me klasifikim ‘të kufizuar’ dhe ‘konfidencial’. Së dyti, ata përdorën kompjuterët e infektuar për të nisur sulme të mëtejshme – tani të maskuara si adresa IP të qeverisë hungareze – kundër SHBA-së.
Dikush do mendonte se, pas ekspozimit të të gjitha këtyre rreziqeve për sigurinë kombëtare të BE-së dhe NATO-s, qeveria hungareze do të përpiqej të mbikompensonte – ose të paktën të qetësonte aleatët e saj në çdo mënyrë të mundshme. Krejt e kundërta.
Dy javë para shpërthimit të luftës, më 10 shkurt, ministri i Jashtëm hungarez Peter Szijjarto refuzoi publikisht të pranonte më shumë trupa të NATO-s në Hungari, duke penguar një përpjekje të përbashkët që synonte të pengonte Rusinë. Szijjarto pohoi se përforcime të tilla do të kontribuonin vetëm në përshkallëzimin e tensioneve; në vend të kësaj, ai i kërkoi ‘komunitetit ndërkombëtar të bëjë më të mirën për të shmangur kthimin në Luftën e Ftohtë’.
Hungaria përfundimisht pranoi të merrte më shumë ushtarë të NATO-s, por pushtimi kishte filluar që atëherë. Megjithatë, qeveria e Orban refuzoi haptazi të jepte çdo lloj mbështetje ushtarake për Kievin, jo vetëm duke përjashtuar ndihmën e drejtpërdrejtë me dërgimin e pajisjeve ushtarake hungareze, por gjithashtu duke ndaluar transferimin e armëve që kalonin territorin e Hungarisë në Ukrainë. Natyrisht, Hungaria gjithashtu e bëri të qartë se kundërshton rreptësisht çdo nismë të NATO-s për zonën e ndalim-fluturimit mbi Ukrainë.
Pastaj është çështja e anëtarësimit të Finlandës dhe Suedisë në NATO. Edhe pse ministri i Jashtëm hungarez i ka dorëzuar tashmë traktatet e anëtarësimit në parlamentin e Hungarisë në korrik, supershumica parlamentare e partisë Fidesz të Orbanit – e cila, në shumë raste në të kaluarën, ishte e gatshme të mbante një votim dhe të miratonte çdo lloj legjislacioni për një çështje brenda 24 orësh – i ka ngecur që atëherë.
Kur partitë opozitare hungareze u përpoqën të mbanin një votim të menjëhershëm për pranimin, deputetët e Orban votuan kundër, duke penguar nismën e tyre. Kështu, Hungaria është bërë shteti i fundit anëtar i BE-së – dhe shteti i fundit anëtar i NATO-s së bashku me Turqinë – që nuk i pranon dy vendet nordike në aleancën që mund t’i mbrojë nga agresioni rus. Kohët e fundit, Orban pretendoi se parlamenti do votojë mbi traktatet vitin e ardhshëm – gjë që, duke ditur kalendarin e rregullt të parlamentit të Hungarisë, do të nënkuptonte shkurti e vitit 2023.
Megjithatë, Finlanda e Suedia të paktën morën një mesazh pjesërisht pozitiv nga Hungaria. Një tjetër shpresëdhënëse për NATO-n, vetë Ukraina, është turpëruar nga Hungaria për shumë vite brenda NATO-s. Qeveria e Orbanit ka bllokuar takimet e nivelit të lartë Ukrainë-NATO në nivele ministrore që nga viti 2018. Preteksti ka qenë se Ukraina nuk respekton të drejtat e pakicave, duke përfshirë ato të komunitetit hungarez në rajonin Transkarpat, dhe kjo është një mënyrë që Hungaria të provojë të detyrojë Kievin të ndryshojë kursin.
Shumë anëtarë të tjerë të NATO-s priren të mos e besojnë këtë shpjegim dhe, në shkurt 2020, një duzinë aleatë të NATO-s protestuan zyrtarisht në Budapest duke i dorëzuar një demarsh (letër proteste me shkrim) Ministrisë së Jashtme hungareze. Pra, nuk ishte befasi që Hungaria ka qenë gjithashtu një nga dy vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore – tjetri është Bullgaria – që nuk ka mbështetur ofertën e Ukrainës në NATO në një deklaratë të përbashkët të nënshkruar së fundmi nga presidentët e vendeve. Së fundmi, Hungaria vuri veton ndaj pjesëmarrjes së plotë të Ministrit të Jashtëm ukrainas Dmytro Kuleba në një takim ministror të jashtëm të NATO-s në Bukuresht, duke tronditur shumë aleatë të NATO-s.
Çuditërisht, anëtarësimi në NATO i vendit pjesërisht të pushtuar aktualisht duket si një goditje e gjatë, nëse jo krejtësisht e pamundur. Për Ukrainën, anëtarësimi në BE dhe bashkëpunimi më i ngushtë me bllokun është shumë më i mundshëm. Megjithatë, Orban ka një përgjigje edhe për këto përpjekje: ai thjesht refuzoi të mbështesë një plan të BE-së për t’i dhënë Ukrainës 18 miliardë euro ndihmë buxhetore vitin e ardhshëm.
Megjithatë, lëvizjet e fundit përçarëse të Orban mund të jenë një ndryshim i vërtetë i lojës në një mënyrë tjetër, nëse e bëjnë aleancën perëndimore të pranojë përfundimisht se Hungaria është bërë lidhja më e dobët e NATO-s.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Balkaninsight
