Arabia Saudite dhe vendet e tjera të Gjirit Persik e kanë paralajmëruar Egjiptin se çdo ndihmë financiare do varej nga zhvlerësimi i monedhës së Kajros dhe emërimi i zyrtarëve të rinj për të drejtuar ekonominë e tij, sipas zyrtarëve egjiptianë dhe të Gjirit, duke rritur pengesën për fqinjin e tij në hall pas disa vitesh ndihme të lehtë.
Ekonomia e vendit më të populluar të botës arabe është në gjendje të rëndë pasi pandemia Covid-19 goditi sektorin e saj të turizmit dhe lufta në Ukrainë rriti çmimet globale të ushqimeve dhe mallrave. Inflacioni është rritur në mbi 40% dhe monedha e Egjiptit është një nga me performancat më të këqija globalisht këtë vit, duke shtyrë miliona banorë në varfëri.
Që kur presidenti egjiptian Abdel Fattah Al Sisi mori pushtetin në vitin 2013, vendet e Gjirit kanë ofruar dhjetëra miliarda dollarë për Egjiptin në formën e ndihmës dhe depozitave të drejtpërdrejta për të mbështetur një aleat që është gjithashtu një partner kyç i sigurisë në rajon.
Tani ai po i drejtohet sërish dashamirësve më të mëdhenj të Egjiptit, duke vizituar Arabinë Saudite në një udhëtim të papritur të dielën e kaluar për të siguruar më shumë mbështetje financiare për Kajron, sipas njerëzve të njohur me këtë çështje.
Por ndërsa Sisi shkroi në Twitter për takimin me sundimtarin ‘de facto’ të Arabisë Saudite, Princin e Kurorës Mohammed bin Salman, vizita e tij nuk çoi në ndonjë premtim të menjëhershëm financimi saudit, thanë burimet.
Fqinjët e pasur të Egjiptit të gjithë duan garanci për kthimin e ndihmës së tyre teksa përqendrohen në riformësimin e ekonomive të tyre të varura nga energjia, thanë zyrtarët egjiptianë dhe të Gjirit.
Në krye të listës së tyre të kërkesave është një zhvlerësim i mëtejshëm i paundit egjiptian, i cili potencialisht do t’i bënte investimet e Gjirit në Egjipt më fitimprurëse, thanë zyrtarët.
Shtetet e Gjirit kanë kërkuar që ushtria egjiptiane të shkurtojë përfshirjen e saj në ekonomi në favor të një roli më të madh për sektorin privat, një lëvizje që potencialisht do lejonte kompanitë e Gjirit të marrin aksione në sektorët me rritje të Egjiptit.
Shtetet e Gjirit duan gjithashtu një udhëheqje më efektive për të drejtuar financat e saj, thanë zyrtarët, mes viteve të shqetësimeve për keqmenaxhimin dhe korrupsionin.
Egjipti, deri më tani, ka bërë pak për të adresuar kërkesat e vendeve të Gjirit. Analistët presin që Kajro së shpejti mund ta lërë monedhën të bjerë ndjeshëm, duke shënuar zhvlerësimin e katërt nga Banka Qendrore e Egjiptit që kur Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt 2022.
Ministria e Jashtme e Egjiptit nuk iu përgjigj një kërkese për koment. Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe nuk iu përgjigjën menjëherë kërkesave për koment.
Ekonomia e Egjiptit ka arritur të qëndrojë në këmbë falë pjesërisht huave të Fondit Monetar Ndërkombëtar. Kreditori ndërkombëtar ra dakord vitin e kaluar t’i japë Egjiptit 3 miliardë dollarë hua gjatë katër viteve të ardhshme dhe në dhjetor lëshoi këstin e parë nga nëntë të tillë. Por paketa e shpëtimit nuk është e mjaftueshme për të mbushur boshllëkun financiar me të cilin përballet Egjipti në vitet e ardhshme, pasi kërkon të paguajë dhjetëra miliarda dollarë borxhe, thonë ekonomistët.
FMN tha se pret që Egjipti të sjellë një financim shtesë prej 14 miliardë dollarësh nga Gjiri dhe vendet e tjera në harkun kohor katërvjeçar.
Për të ndihmuar në mbulimin e nevojave të menjëhershme të financimit të vendit, udhëheqësit egjiptianë kanë ngarkuar fondin e tij të pasurisë sovrane të mbledhë 2.5 miliardë dollarë deri në qershor.
Disa nga paratë do vijnë nga një përpjekje e privatizimit që autoritetet egjiptiane filluan së fundmi për të shitur aksione në 32 kompani shtetërore, megjithëse ky program pritet të zgjasë deri në fillim të vitit 2024.
Negociatat me fondet e pasurisë sovrane dhe kompanitë në Gjirin Persik për asete të ndryshme shtetërore kanë ngecur, sipas njerëzve të njohur me diskutimet, pa arritur asnjë marrëveshje. Ata e shohin paundin egjiptian si ende të mbivlerësuar, sipas burimeve, pavarësisht rënies së monedhës prej mbi 40% kundrejt dollarit amerikan gjatë vitit të kaluar.
Vendet e Gjirit gjithashtu pajtohen me FMN-në se Egjipti duhet të frenojë shpenzimet fiskale dhe të pakësojë rolin e ushtrisë së tij në ekonomi, thanë njerëzit. Në dekadën e fundit, forcat e armatosura janë vënë në krye të qindra projekteve infrastrukturore dhe janë zgjeruar në sektorë që variojnë nga ushqimi dhe pijet deri te çimentoja.
Ayman Soliman, shefi ekzekutiv i fondit sovran të Egjiptit, tha në një intervistë se fondi po ndihmon në menaxhimin e shitjes së 14 nga 32 firmat shtetërore dhe synon të shpallë disa marrëveshje së shpejti, duke ndihmuar fondin të arrijë në kohën e duhur objektivi për të mbledhur 2.5 miliardë dollarë.
“Qëllimi është i arritshëm,” tha ai.
Në të njëjtën kohë, ai tha se investitorët e mundshëm kanë shqetësime për ekonominë, duke përfshirë trajektoren e normave të interesit dhe paundin egjiptian. Mendimi i investitorëve është ‘thjesht komercial’, me fokus në ‘vlerësimin, kthimet, qeverisjen’, tha ai.
Midis 2013 dhe 2020, vendet e Gjirit i dhanë Egjiptit një total prej 97 miliardë dollarësh në depozita të bankave qendrore, investime direkte dhe forma të tjera ndihme financiare, sipas Karen E. Young, një studiuese mbi ekonominë politike të Lindjes së Mesme në institutin ‘American Enterprise’. Arabia Saudite ka udhëhequr rrugën, duke siguruar më shumë se 46 miliardë dollarë.
Ndërsa lufta në Ukrainë filloi të dëmtonte ekonominë e Egjiptit në fillim të vitit 2022, disa vende të Gjirit depozituan 13 miliardë dollarë në Bankën Qendrore të Egjiptit, duke ndihmuar autoritetet egjiptiane të forconin rezervat e tyre valutore. Ai përfshinte 5 miliardë dollarë nga Arabia Saudite marsin e kaluar.
Megjithatë, zhgënjimi nga shtetet e Gjirit u rrit më vonë gjatë vitit, ndërsa FMN shqyrtoi kushtet e paketës së saj të ndihmës. Emiratet e Bashkuara Arabe kundërshtuan të vepronin si garantues duke transferuar mbi një përqindje të vlerës totale të kredisë si depozitë në bankën qendrore të Egjiptit, sipas zyrtarëve të njohur me diskutimin. Kjo bëri që Kajro t’i drejtohej Arabisë Saudite dhe Kuvajtit, por ata kundërshtuan gjithashtu të ndihmonin, thanë zyrtarët. FMN nuk iu përgjigj kërkesave për koment.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e WSJ
Përgatiti për Hashtag.al, K.Manjani
