Uji i thellë i oqeanit në Antarktik po nxehet dhe zvogëlohet, me pasoja potencialisht të gjera për ndryshimin e klimës dhe ekosistemet e thella të oqeanit, sipas një raporti.
“Uji në fund të Antarktidës” është uji më i ftohtë dhe më i kripur në planet. Këto ujëra luajnë një rol vendimtar në aftësinë e oqeanit për të vepruar si një tampon kundër ndryshimeve klimatike duke thithur nxehtësinë e tepërt dhe ndotjen e karbonit të shkaktuar nga njeriu. Ata gjithashtu qarkullojnë lëndë ushqyese nëpër oqean.
Por në Detin Weddell, që ndodhet në lindje të Gadishullit Antarktik, kjo masë jetike ujore është në rënie, për shkak të ndryshimeve afatgjata në erërat dhe akullin e detit, sipas studimit të publikuar të hënën nga British Antarctic Survey, sipas CNN.
Shkencëtarët përdorën dekada të të dhënave të marra nga anijet si dhe nga satelitët për të vlerësuar vëllimin, temperaturën dhe kripësinë e kësaj pjese të Oqeanit të thellë Antarktik.
Qarkullimi vendimtar i oqeanit në Antarktik po shkon drejt kolapsit nëse ndotja nga ngrohja e planetit mbetet e lartë, paralajmërojnë shkencëtarët
“Disa nga këto seksione u vizituan për herë të parë që në vitin 1989, duke i bërë ato disa nga rajonet më gjithëpërfshirëse të mostrave në Detin Weddell,” tha në një deklaratë Povl Abrahamsen, një oqeanograf fizik në BAS dhe bashkëautor.
Ata zbuluan se vëllimi i ujërave në fund të ftohtë është zvogëluar me më shumë se 20% gjatë tre dekadave të fundit. Ata zbuluan gjithashtu se ujërat e oqeanit më të thellë se 2,000 metra (6,600 këmbë) janë ngrohur katër herë më shpejt se pjesa tjetër e oqeanit global.
“Ne mendonim se ndryshimet në thellësi të oqeanit mund të ndodhin vetëm gjatë shekujve. Por këto vëzhgime kryesore nga Deti Weddell tregojnë se ndryshimet në humnerën e errët mund të ndodhin gjatë vetëm disa dekadave, “tha në një deklaratë Alessandro Silvano nga Universiteti i Southampton në MB, një bashkëautor i studimit.
Arsyeja që këto ujëra të thella po zvogëlohen është për shkak të ndryshimeve në formimin e akullit të detit të shkaktuar nga dobësimi i erërave, zbuloi studimi. Erërat më të forta priren të largojnë akullin nga rafti i akullit, gjë që lë zona të hapura me ujë për të formuar më shumë akull. Erërat më të dobëta kanë bërë që këto boshllëqe të jenë më të vogla, duke ngadalësuar krijimin e akullit të detit, sipas studimit.
Akulli i ri i detit është jetik për të krijuar ujin shumë të ftohtë dhe të kripur të Detit Weddell. Ndërsa uji ngrin, ai nxjerr kripën dhe meqenëse uji i kripur është më i dendur, ai zhytet në fund të oqeanit.
Ndryshimet në këto ujëra të thella mund të kenë pasoja të mëdha. Ato janë një pjesë jetike e qarkullimit global të oqeanit, duke transportuar ndotjen e karbonit të shkaktuar nga njeriu në oqeanin e thellë, ku qëndron për shekuj, tha Silvano. Nëse ky qarkullim i thellë dobësohet, “më pak karbon mund të absorbohet nga oqeani i thellë, duke kufizuar aftësinë e oqeanit për të zbutur ngrohjen globale“, tha Silvano.
Oqeanet kanë thithur më shumë se 90% të nxehtësisë së tepërt të botës që nga vitet 1970 dhe thithin pothuajse një të tretën e ndotjes së karbonit të prodhuar nga njeriu.
Ky ujë i ftohtë dhe i dendur ka gjithashtu një rol jetësor në furnizimin me oksigjen në ujërat e thella të oqeanit. Si dhe nëse ekosistemet e thella mund të përshtaten me më pak oksigjen “është e paqartë”, shtoi Silvano.
Holly Ayres, një studiuese në departamentin e meteorologjisë në Universitetin Reading në Mbretërinë e Bashkuar, e cila nuk ishte e përfshirë në studim, tha se kërkimi i BAS është një hap përpara në njohuritë tona rreth ujit të thellë të oqeanit në Antarktik.
“Të kemi të kombinuara dekada vëzhgimesh të bazuara në anije dhe të dhëna satelitore është një hap i madh në të kuptuarit tonë të procesit të formimit dhe mund të jetë i dobishëm në kuptimin tonë se si do të formohet uji në fund të Antarktidës në të ardhmen,” tha Ayres.
Të dhënat e reja satelitore zbulojnë se shtresat e akullit të Grenlandës dhe Antarktikut po shkrihen me shpejtësi dhe po nxisin rritjen e nivelit të detit
Ndërsa ndryshimet e identifikuara nga studimi janë rezultat i ndryshueshmërisë natyrore të klimës, ndryshimet klimatike po ndikojnë gjithashtu në ujërat e thella të Antarktidës.
Në një studim të marsit, shkencëtarët zbuluan se shkrirja e akullit po hollon kripën e oqeanit dhe po ngadalëson qarkullimin e ujit të thellë të oqeanit në Antarktik. Dështimi për të kufizuar ndotjen nga ngrohja e planetit mund të çojë në kolapsin e qarkullimit të ujit të thellë të oqeanit, me pasoja potencialisht shkatërruese për klimën dhe jetën detare, thuhet në raport.
Studimi i ri i BAS është “një paralajmërim i hershëm”, tha Shenjie Zhou, një oqeanografi në BAS dhe autori kryesor i studimit. “Ndryshimet e vazhdueshme në shtresën e madhe të ujit në Antarktik tashmë po ndodh dhe nuk po shkon në drejtimin që duam.”
