Më shumë se 5,000 njerëz mendohet të kenë vdekur dhe 10,000 janë të zhdukur pasi shirat e dendur në Libinë verilindore shkaktuan shembjen e dy digave, duke shtuar më shumë ujë në zonat tashmë të përmbytura.
Tamer Ramadan, kryetarja e delegacionit të Federatës Ndërkombëtare të Shoqatave të Kryqit të Kuq dhe Gjysmëhënës së Kuqe në Libi, dha numrat e personave të zhdukur gjatë një konference për gazetarët në Gjenevë, Zvicër, të martën.
“Numri i të vdekurve është i madh,” tha ajo.
Të paktën 5,300 njerëz mendohen të vdekur, tha të martën Ministria e Brendshme e qeverisë lindore të Libisë, raportoi media shtetërore LANA. CNN nuk ka qenë në gjendje të verifikojë në mënyrë të pavarur numrin e vdekjeve apo të zhdukurve.
Nga ata që u vranë, të paktën 145 ishin egjiptianë, thanë të martën zyrtarët në qytetin verilindor të Tobruk, në Libi.
Në qytetin lindor Derna, i cili ka parë më të keqen e shkatërrimit, rreth 6,000 njerëz mbeten të zhdukur, tha Othman Abduljalil, ministër i Shëndetësisë në administratën lindore të Libisë. Ai e quajti gjendjen “katastrofike”, kur vizitoi qytetin të hënën.
Sipas autoriteteve, lagje të tëra besohet se janë zhdukur.
Spitalet në Derna nuk janë më të operueshme dhe morgjet janë plot, tha Osama Aly, një zëdhënës i shërbimit të urgjencës dhe ambulancës.
Trupat e pajetë janë lënë jashtë morgjeve në trotuare, tha ai për CNN.
“Nuk ka shërbime urgjence. Njerëzit po punojnë për momentin për të mbledhur trupat e kalbur,” tha Anas Barghathy, një mjek që aktualisht është vullnetar në Derna.
Kushtet e motit ‘të egër’
Shiu që ka përfshirë disa qytete në verilindje të Libisë, është rezultat i një sistemi shumë të fortë me presion të ulët që solli përmbytje katastrofike në Greqi javën e kaluar dhe u zhvendos në Mesdhe përpara se të shndërrohej në një ciklon të ngjashëm me tropikët.
Stuhia vdekjeprurëse vjen në një vit me temperature të larta që shkaktuan zjarre shkatërruese e nxehtësi të mëdha.
Cenueshmëria e Libisë ndaj motit të skajshëm është rritur nga konflikti i saj i gjatë politik, i cili ka parë një luftë të gjatë për pushtet midis dy administratave rivale.
Qeveria e Unitetit Kombëtar (GNU) e mbështetur nga OKB-ja, e udhëhequr nga Abdulhamid Dbeibeh e ka selinë në Tripoli në veriperëndim të Libisë, ndërsa rivalja e saj lindore kontrollohet nga Gjenerali Khalifa Haftar dhe Ushtria e tij Kombëtare Libiane (LNA), të cilët mbështesin parlamentin me bazë në lindje, të udhëhequr nga Osama Hamad.
Derna, që shtrihet rreth 300 kilometra (190 milje) në lindje të Bengazit, është nën kontrollin e Haftarit dhe administratës së tij lindore.
Politika e ndërlikuar e vendit ‘paraqet sfida për zhvillimin e komunikimit të rrezikut dhe strategjive të vlerësimit të rrezikut, bashkërendimit të operacioneve të shpëtimit, dhe gjithashtu potencialisht për mirëmbajtjen e infrastrukturës kritike si digat,’ tha Leslie Mabon, lektor në Sistemet Mjedisore në Universitetin e Hapur, për Qendrën Mediatike të Shkencës.
Shembja e digave
Shembja e dy digave, të cilat derdhën sasi të mëdha uji drejt Dernës, ka shkaktuar dëme katastrofike, thanë autoritetet të martën.
“Tri ura u shkatërruan. Rrjedha e fuqishme mori lagje të tëra përpara, duke i hedhur ato në det,” tha Ahmed Mismari, zëdhënës i LNA.
Shtëpitë në lugina u shpërlanë nga rrymat e forta me baltë që morën me vete automjete dhe mbeturina, tha Aly, zëdhënësi i autoritetit të urgjencës dhe ambulancës.
Linjat telefonike në qytet janë të ndërprera, duke ndërlikuar përpjekjet e shpëtimit, me punëtorët që nuk mund të hyjnë në Derna për shkak të shkatërrimit të rëndë, tha Aly për CNN.
Aly tha se autoritetet nuk e kishin parashikuar shkallën e katastrofës.
“Kushtet e motit nuk janë studiuar mirë, nivelet e ujit të detit dhe reshjet nuk janë studiuar, shpejtësia e erës, nuk ka pasur evakuim të familjeve që mund të jenë në rrugën e stuhisë dhe në lugina”, tha ai.
“Libia nuk ishte e përgatitur për një katastrofë të tillë. Nuk është përballur me një nivel të tillë katastrofe më parë. Ne po e pranojmë se ka pasur mangësi edhe pse kjo është hera e parë që përballemi me atë nivel katastrofe”, tha Aly për kanalin Al Hurra.
‘Përmbytje e paparë’
Stuhia duket se do jetë një nga më vdekjeprurësit e regjistruar në Afrikën e Veriut.
Libia po përballet me një gjendje ‘të paparë’, tha Hamad, kreu i administratës lindore, sipas një raporti nga agjencia shtetërore e lajmeve Libian Lajme (LANA).
Mismari, zëdhënësi i LNA, tha se përmbytjet kanë prekur disa qytete, duke përfshirë Al-Bayda, Al-Marj, Tobruk, Takenis, Al-Bayada dhe Battah, si dhe bregun lindor deri në Bengazi. Të paktën 37 ndërtesa banimi u morën para dhe u rrafshuan.
Disa vende dhe grupe të të drejtave të njeriut kanë ofruar ndihmë ndërsa ekipet e shpëtimit përpiqen të gjejnë të mbijetuar nën rrënojat dhe rrënojat.
Avionët turq që dërgojnë ndihma humanitare kanë mbërritur në Libi, sipas Autoritetit të Menaxhimit të Emergjencave të Turqisë (AFAD) të martën.
Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan tha se vendi do dërgojë 168 ekipe kërkimi-shpëtimi dhe ndihma humanitare në Bengazi, sipas agjencisë shtetërore të lajmeve Anadoulu të martën.
Italia po dërgon një ekip të mbrojtjes civile për të ndihmuar në operacionet e shpëtimit, tha të martën Departamenti i Mbrojtjes Civile i vendit.
Ambasada amerikane në Tripoli, Libi, njoftoi se i dërguari i saj special, ambasadori Richard Norland, kishte bërë një deklaratë zyrtare për nevojën humanitare.
“Kjo do autorizojë fondet fillestare që Shtetet e Bashkuara do ofrojnë në mbështetje të përpjekjeve të ndihmës në Libi. Ne po bashkërendojmë me partnerët e OKB-së dhe autoritetet libiane për të vlerësuar mënyrën më të mirë për të dhënë ndihmën zyrtare të SHBA-së,” postoi ai në X.
Presidenti i Emirateve të Bashkuara Arabe, Zayed Al Nahyan, ka urdhëruar dërgimin e ndihmës dhe ekipeve të kërkim-shpëtimit, ndërsa ka shprehur ngushëllimet e tij për të prekurit nga katastrofa, njoftoi agjencia shtetërore e lajmeve.
Stuhia e Libisë pason përmbytjet vdekjeprurëse në shumë pjesë të tjera të globit, duke përfshirë Evropën Jugore dhe Hong Kongun.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e CNN
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
