Teksa lufta Izrael-Hamas është ndezur, rregullatorët dhe analistët thonë se një valë dezinformimi në internet rrezikon të ndezë më tej pasionet dhe të përshkallëzojë konfliktin në një mjegull elektronike lufte.
Një shpërthim në një spital në Gaza që vrau qindra palestinezë të martën është fokusi i fundit i rritjes së veprimtarisë, ndërsa mbështetësit e të dyja palëve në betejën midis Izraelit dhe Hamasit përpiqen të forcojnë narrativën e palës së tyre dhe të hedhin dyshime mbi atë të tjetrës.
Presidenti i SHBA-së Joe Biden iu referua sfidës së verifikimit të informacionit gjatë konfliktit në komentet për shpërthimin në spital gjatë një vizite në Izrael të mërkurën, duke thënë se përgjegjësia për incidentin duket se bie tek kundërshtarët e Izraelit.
“Por ka shumë njerëz që nuk janë të sigurt, kështu që ne kemi shumë për të bërë, ne duhet të kapërcejmë shumë gjëra.” – tha Biden.
Njësia e verifikimit të fakteve të Reuters ka identifikuar raste të shumta të postimeve në mediat sociale duke përdorur pamje dhe informacione të rreme rreth konfliktit Izrael-Hamas, dhe të tjera në të cilat ngatërresa dhe jo dezinformimi i qëllimshëm duket se ka rritur tensionet.
Kjo perfshin:
* Një llogari X me emrin Farida Khan që pretendon të jetë një gazetare e Al Jazeera në Gaza postoi një mesazh duke thënë se ata kishin një video të një ‘rakete të Hamas-it që goditi një spital’ në incidentin e së martës. Al Jazeera më pas paralajmëroi përdoruesit e mediave sociale se llogaria nuk kishte lidhje me shërbimin e lajmeve. Al Jazeera i tha Reuters se nuk ka në punë asnjë person me emrin Farida Khan. Llogaria u hoq më vonë.
* Një video e presidentit rus Vladimir Putin duke folur për Ukrainën vitin e kaluar u shpërnda këtë muaj me titra të fabrikuara duke paralajmëruar SHBA-në të mos ndërhyjë në konfliktin Izrael-Hamas.
* Mes pamjeve të vërteta që tregojnë trupat e pajetë të atyre që u vranë nga Hamas-i më 7 tetor, një video e linçimit të një vajze 16-vjeçare në Guatemalë në vitin 2015 është keqinterpretuar në internet duke treguar një grua të re izraelite duke u djegur nga një ‘turmë palestineze’.
* Pasi mori kritika në internet për flamujt bardh e zi të përdorur në aktin e saj, këngëtarja e popit Pink postoi një postim në Tëitter duke thënë: “Po marr shumë kërcënime sepse njerëzit gabimisht besojnë se po mbaj flamuj izraelitë në emisionin tim. Nuk jam duke mbajtur të tillë. Unë kam përdorur flamuj Poi që nga fillimi i këtij turneu. Këto janë përdorur shumë e shumë vite më parë nga populli Maori në Zelandën e Re.”
Pasojat
Tensionet e rritura mund të kenë pasoja në botën e vërtetë përtej qyteteve dhe kibutzeve izraelite ku 1,400 izraelitë u vranë nga persona të armatosur të Hamas-it më 7 tetor, dhe në Gaza, ku më shumë se 3,700 palestinezë janë vrarë deri tani nga bombardimet hakmarrëse të Izraelit.
Franca është vënë në alarmin më të lartë të sigurisë pasi një mësues u vra në një sulm nga një militant i dyshuar islamik dhe alarmet për bombë detyruan evakuimin e muzeut të Luvrit. Ministri i Brendshëm Gerald Darmanin tha se sulmi kishte një lidhje me ngjarjet në Lindjen e Mesme.
Në Illinois, një qiradhënës u padit për krime të urrejtjes, i akuzuar për vrasjen me thikë të një djali 6-vjeçar palestinez amerikan dhe plagosjen e nënës së tij, që ishin qiramarrësit e tij. Zyra e sherifit tha se ata ishin ‘në shënjestër të të dyshuarit për shkak se ishin myslimanë dhe konfliktit të vijueshëm në Lindjen e Mesme që përfshin Hamas-in dhe izraelitët’.
Shkollat hebraike në Londër u mbyllën gjatë fundjavës pasi një organizatë bamirëse hebreje që ofron siguri regjistroi një rritje prej 400% të incidenteve antisemitike që nga sulmet e 7 tetorit, në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.
Në përplasjet moderne, në mbarë globin si dhe në Lindjen e Mesme, palët ndërluftuese kanë përdorur prej kohësh televizionin – dhe së fundmi internetin – për të fituar mbështetje publike si dhe luftën në terren, duke përzier shpesh të vërtetën me trillimin.
Shefi i Industrisë Rregullatore të BE-së Thierry Breton thirri X (ish-Twitter), kompaninë mëmë të Facebook, Meta, TikTok dhe YouTube se nuk kanë bërë sa duhet për të frenuar dezinformimin pas sulmeve. Çdo kompani ka thënë se ka ndërmarrë hapa për të adresuar përmbajtjen e dëmshme.
Që nga 7 tetori, Njësia Kibernetike në Zyrën e Prokurorit të Shtetit të Izraelit ka filluar të punojë për të hequr përmbajtjen në rrjetet sociale që shpërndajnë përmbajtje që, thonë ata, nxisin dhunën e lidhur me Hamas-in.
Zyra e prokurorisë izraelite tha se ka paraqitur rreth 4,450 kërkesa për të hequr përmbajtje, sipas ndarjes së mëposhtme, shumica e tyre në Facebook, TikTok dhe X, i njohur më parë si Twitter.
Rafi Mendelsohn, një nënkryetar i firmës izraelite të mbikëqyrjes ‘Cyabra’, tha se më shumë se 40,000 llogari të rreme kanë shtyrë narrativat pro-Hamas-it në internet dhe mijëra prej tyre u krijuan më shumë se një vit para sulmit.
“Shkalla sugjeron se kishte përmbajtje të përgatitur paraprakisht dhe fuqi punëtore për ta publikuar. Ne nuk kemi parë një sofistikim të tillë me një grup militant.” – i tha ai Reuters.
Dy narrativa
Disa llogari gjithashtu duket se janë të përfshira në nxjerrjen e gënjeshtrave, duke synuar palestinezët dhe vendet e Lindjes së Mesme që perceptohen si pro-palestineze.
Në vitin 2014, zëdhënësi i krahut ushtarak të Hamas-it, Abu Obaidah, postoi një video duke pranuar mbështetjen iraniane për Hamas-in. Ditët e fundit ajo u ripostua në internet dhe u keqpërfaqësua si e fundit, për të implikuar drejtpërdrejt Teheranin në sulmin e fundit.
Dhe ndërsa presidenti turk Tajip Erdogan ka qenë kritik ndaj bllokadës së Gazës nga Izraeli, një video virale që qarkulloi në X dhe Facebook ditët e fundit iu shtuan titra të pasakta duke paralajmëruar SHBA-në të mos ndërhynte dhe se Turqia ishte ‘e gatshme të mbronte Palestinën me çdo çmim’.
Marc Owen Jones, një ekspert i dezinformimit dhe profesor në ‘Universitetin Hamad bin Khalifa’ në Katar, tha se shpesh kishte një rritje të dezinformatave gjatë konflikteve.
“Unë mendoj se Hamas-i po dërgon mesazhe të përziera. Nga njëra anë, video të sulmeve që janë padyshim brutale, nga ana tjetër, disa përpjekje për ta shmangur atë me histori të tjera sikur janë njerëzorë në trajtimin e pengjeve apo izraelitëve të liruar. Është e qartë se ato duken të drejtuara ndaj audiencave të ndryshme, por të përziera efekti është të turbullohen ujërat për të vërtetën në konflikt.” -tha ai.
Në mënyrë të ngjashme, tha ai, narrativat antipalestineze përfshinin pretendime se palestinezët po organizonin lëndime dhe vdekje të civilëve.
“Ajo është krijuar gjithashtu për të turbulluar ujërat dhe për t’i ngjyrosur palestinezët si të pandershëm, ndërkohë që i bën njerëzit të dyshojnë nëse pamjet që shohin të vuajtjeve palestineze janë të vërteta.”
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Reuters
