Maria Julia Assis ishte ulur për të ngrënë në shtëpinë e saj në veri të Londrës, kur djali i saj 6-vjeçar vrapoi në dhomën e ngrënies, me fytyrë të zbehtë.
Loja në telefonin e tij Android ishte ndërprerë nga një video që tregonte militantët e Hamasit, familjet e tmerruara izraelite dhe pamjet grafike të paqarta. Mbi një ekran të zi, një mesazh nga Ministria e Jashtme e Izraelit i thoshte nxënësit të klasës së parë: “Ne do sigurohemi që ata që na dëmtojnë të paguajnë një çmim të rëndë”.
Assis, një bariste 28-vjeçare nga Brazili, tha se reklama e la djalin e saj të tronditur dhe ajo e fshiu me shpejtësi lojën.
“Ai ishte i tronditur,” tha ajo në një intervistë telefonike javën e kaluar.
“Ai fjalë për fjalë tha: “Çfarë po bën kjo reklamë e përgjakshme në lojën time?”
Reuters nuk ka qenë në gjendje të përcaktojë se si erdhi reklama në lojën video të djalit të saj, por familja e saj nuk është e vetme. Agjencia e lajmeve ka dokumentuar të paktën pesë raste të tjera në të gjithë Evropën ku e njëjta video pro-izraelite, e cila përmbante pamje të sulmeve me raketa, një shpërthim të zjarrtë dhe persona të armatosur të maskuar, iu shfaq lojtarëve, duke përfshirë disa fëmijë, shkruan Reuters.
Në të paktën një rast, reklamat u shfaqën brenda lojës popullore ‘Angry Birds’ të krijuar nga zhvilluesi Rovio në pronësi të SEGA.
Rovio konfirmoi se ‘këto reklama me përmbajtje disi shqetësuese kanë kaluar gabimisht në lojën tonë’ dhe tani po bllokoheshin manualisht. Zëdhënësja Lotta Backlund nuk dha hollësi se cili prej ‘dhjetëra partnerëve të saj të reklamave’ e kishte furnizuar atë me reklamën.
Kreu i dixhitalit të Ministrisë së Punëve të Jashtme të Izraelit, David Saranga, konfirmoi se video ishte një reklamë e promovuar nga qeveria, por tha se ai ‘nuk e kishte idenë’ se si përfundoi brenda lojërave të ndryshme.
Ai tha se pamjet ishin pjesë e një përpjekjeje më të madhe avokimi nga Ministria e Jashtme izraelite, e cila ka shpenzuar 1.5 milionë dollarë në reklama në internet që nga sulmi i Hamasit në 7 tetor ndaj civilëve në Izraelin jugor që ndezi luftën në Gaza. Ai tha se zyrtarët i kishin udhëzuar në mënyrë specifike reklamuesit ‘ta bllokonin atë për njerëzit nën 18 vjeç’.
Saranga mbrojti natyrën grafike të fushatës reklamuese.
“Ne duam që bota të kuptojë se çfarë ndodhi këtu në Izrael,” tha ai. “Është një masakër”.
Reuters kontaktoi 43 firma reklamuese që Rovio i listoi në faqen e saj të internetit si ‘partnerë të të dhënave të palëve të treta’ për të provuar se kush e vendosi reklamën në lojëra.
Nga këta partnerë, 12 u përgjigjën, duke përfshirë Amazon, Index Exchange dhe Pinterest, dhe thanë se nuk ishin përgjegjës për reklamën që shfaqej në lojën ‘Angry Birds’.
Saranga tha se ministria kishte shpenzuar para me kompani reklamash duke përfshirë Taboola, Outbrain, Alphabet’s, Google dhe X, të njohur më parë si Tëitter. Taboola dhe Outbrain thanë se nuk kishin asnjë lidhje me reklamat e lojërave.
Google publikoi më shumë se 90 reklama për Ministrinë e Jashtme, por nuk pranoi të komentonte se ku i shfaqte ato reklama. X, i njohur më parë si Tëitter, nuk iu përgjigj kërkesave për koment.
Reuters nuk gjeti prova të një përpjekjeje analoge të reklamimit dixhital palestinez, me përjashtim të disa videove në gjuhën arabe të promovuara nga Palestine TV me bazë në Bregun Perëndimor, një agjenci lajmesh e lidhur me Autoritetin Palestinez.
Një përfaqësues nga Ministria e Jashtme e Autoritetit Palestinez ndau një deklaratë duke thënë se ministria po punonte për të ndikuar në opinionin publik duke ndarë prova të vuajtjeve në Gaza nën bombardimet izraelite që pasuan sulmin e 7 tetorit, por nuk tha nëse po përdorte reklamat si mjet.
Përfaqësuesit nga Hamasi, lëvizja islamike që qeveris Gazën, nuk iu përgjigjën kërkesave të Reuters për koment në lidhje me fushatat e saj mediatike.
Reuters dokumentoi gjashtë raste – në Britani, Francë, Austri, Gjermani dhe Holandë – ku njerëzit kishin parë të njëjtat reklama ose të ngjashme si djali i Assis ose thanë se fëmijët e tyre i kishin parë ato. Në rastin e familjes Assis, reklamat u shfaqën në një lojë të quajtur ‘Alice’s Mergeland’ e bërë nga një zhvillues i quajtur LazyDog Game. Alexandra Marginean, një praktikante 24-vjeçare që jeton në Mynih tha se ishte e befasuar kur pa videon pro-izraelite të shfaqej në mes të lojës së saj Solitaire.
“Kam pasur një reagim shumë agresiv ndaj kësaj”, tha Marginean.
LazyDog Game nuk iu përgjigj kërkesave për koment. Zhvilluesi i Stack-it në pronësi të Ubisoft-it, Ketchapp, zhvilluesi austriak i Solitaire, nerByte, zhvilluesi turk Rollic i Balls’n Ropes dhe zhvilluesi danez i Subëay Surfers, SYBO Games gjithashtu nuk dhanë mesazhe që kërkonin komente mbi reklamat.
Apple dhe Google e Alphabet, të cilat kontrollojnë aplikacionet në platformat e tyre softuerike të brendshme për iPhone dhe telefonat Android, respektivisht, iu referuan pyetje zhvilluesve të lojërave.
Rregullat për reklamat ndryshojnë sipas vendit, por në Britani – ku Assis dhe djali i saj jetojnë – është Autoriteti i Standardeve të Reklamimit që mbikëqyr fushatat publicitare. Autoriteti tha se ndërsa nuk po hetonte aktualisht ndonjë reklamë nga qeveria izraelite, në përgjithësi çdo publicitet me pamje të rënda duhet ‘të synohet me kujdes larg moshës nën 18 vjeç’.
