Shkencëtarët në Universitetin e Kordobës në Spanjë kanë gjetur një mënyrë për të inkorporuar hemoglobinën – përbërësi kryesor i qelizave të kuqe të gjakut – në një bateri, duke krijuar një prototip që vijoi të funksiononte për 20 deri në 30 ditë.
Bateritë me zink-ajër janë një nga alternativat më të qëndrueshme që kemi ndaj baterive të kudogjendura litium-jon që tashmë fuqizojnë gjithçka, nga laptopët tek automjetet elektrike. Ato funksionojnë nëpërmjet një reaksioni kimik të quajtur reaksioni i reduktimit të oksigjenit. Ndërsa ajri tërhiqet në bateri, oksigjeni reduktohet në ujë në katodë, duke lëshuar elektroda që oksidojnë zinkun në anode.
Për të vijuar këtë reagim, ju nevojitet një katalizator i mirë, me disa veti shumë specifike. Vetitë që hemoglobina i ka, zbuluan studiuesit.
“Për të qenë një katalizator i mirë në reaksionin e reduktimit të oksigjenit, katalizatori duhet të ketë dy veti: duhet të thithë shpejt molekulat e oksigjenit dhe të formojë molekulat e ujit relativisht lehtë,” shpjegoi autori Manuel Cano Luna në një deklaratë.
“Dhe hemoglobina i plotësoi këto kërkesa.”
Hemoglobina është proteina që u jep qelizave të kuqe të gjakut ngjyrën e tyre karakteristike dhe aftësinë e tyre për të mbajtur oksigjen. Është thelbësore për mënyrën se si funksionojnë trupat tanë, dhe doli të jetë mjaft mbresëlënëse edhe në bateri: vetëm 0,165 miligramë hemoglobinë e mbajtën atë gjallë për 20-30 ditë.
Studiuesit thonë se përdorimi i një katalizatori biokompatibël si ky mund të jetë çelësi nëse këto bateri do përdoren në pajisjet që implantohen brenda trupit, siç janë stimuluesit e ritmit. Bateria punon me pH 7.4, që është shumë e ngjashme me pH e gjakut. Mundësitë mund të shtrihen edhe përtej njerëzve, pasi analogët e hemoglobinës janë të pranishëm në shumë gjitarë.
Megjithatë, ka ende disa gjëra për të përsosur. Problemi më i madh për momentin është se prototipi nuk është i rikarikueshëm, kështu që ekipi po kërkon për një proteinë që mund të jetë në gjendje të shndërrojë ujn përsëri në oksigjen dhe të fillojë përsëri ciklin e reagimit nga fillimi. Fakti që ka nevojë për oksigjen është një kufizim tjetër, që do të thotë se këto lloj baterish nuk do të jenë të përdorshme për aplikime në hapësirë.
Por është ende një mundësi magjepsëse. Ruajtja e energjisë mbetet një pengesë e madhe në përpjekjen e njerëzimit për të ecur drejt një të ardhmeje më të qëndrueshme. Bateritë po përmirësohen gjatë gjithë kohës.
Ndërsa bateritë litium-jon janë padyshim një pjesë e rëndësishme e asaj historie, çështjet rreth minierave të pamjaftueshme të litiumit dhe mbetjeve që ato sjellin, nënkuptojnë se ka vend për mundësi të tjera.
Një bater i biokompatibile e bazuar në hemoglobinë mund të jetë vetëm një prej tyre.
Studimi është publikuar në revistën Energy & Fuels.
