Udhëheqësi më i rëndësishëm i opozitës ruse për dekadën e fundit, Alexei Navalny, ka vdekur në burg brenda Rrethit Arktik, tha shërbimi i burgjeve.
I parë si kritiku më i zhurmshëm i presidentit Vladimir Putin, Navalny po vuante një dënim me 19 vjet burg për vepra që konsiderohen gjerësisht të motivuara politikisht.
Ai u transferua në një koloni penale të Arktikut, e konsideruar si një nga burgjet më të vështira, në fund të vitit të kaluar.
Shërbimi i burgut në rrethin Yamalo-Nenets tha se ai ishte “ndier keq” pas një shëtitje të premten, përcjell BBC.
Ai kishte “pothuajse humbur menjëherë vetëdijen”, thuhet në një deklaratë, duke shtuar se një ekip mjekësor urgjent ishte thirrur menjëherë dhe u përpoq ta ringjallte atë, por pa sukses.
“Mjekët e urgjencës e kanë deklaruar të burgosurin të vdekur. Po përcaktohen shkaqet e vdekjes”.
Avokati i Navalny, Leonid Solovyov, tha për mediat ruse se nuk do të komentonte ende.
Vdekja e Alexei Navalny-t shkakton reagime dhe mesazhe në mbarë botën
Vdekja në burg e liderit të opozitës ruse dhe njeriut më kritikues ndaj presidentit Putin, Alexei Navalnit, ka ngjallur reagim mbarë botëror.
Presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel në një postim në Platformën X, theksoi se “BE bën përgjegjës për këtë vdekje tragjike regjimin rus”.
“Alexei Navalny luftoi për vlerat e lirisë dhe demokracisë, për idealet e tij, me një sakrificë përfundimtare”, thotë Michel.
“Ngushëllimet e mia më të thella për familjen e tij dhe atyre që luftojnë për demokraci në mbarë botën në rrethanat më të errëta”, shton ai.
Së fundi, Charles Michel vëren se “luftëtarët vdesin. Por lufta për liri nuk mbaron kurrë”.
Sekretari amerikan i shtetit Antony Blinken e konsideroi Rusinë përgjegjëse për vdekjen e tij, nëse raportet e deritanishme, rezultojnë të vërteta, teksa shtoi se vdekja e tij në burg tregon frikën dhe dobësinë e presidentit Putin.
“Ne kemi parë raportet nga Rusia për vdekjen e Alexei Navalny. Për më shumë se një dekadë, qeveria ruse, Putin, e ka persekutuar, helmuar dhe burgosur atë.
Para së gjithash, nëse këto raporte janë saktë, ngushëllimet dhe lutjet tona shkojnë për gruan dhe familjen e tij. Përtej kësaj, vdekja e tij në një burg rus dhe fiksimi dhe frika e një burri, vetëm nënvizon dobësinë dhe kalbjen në zemër të sistemit që Putini ka ndërtuar.
Rusia është përgjegjës për këtë, ne do të flasim me shumë vende të tjera për Alexei Navalny, veçanërisht nëse këto raporte dalin të vërteta”, shprehet Blinken.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg tha në margjinat e Konferencës së Sigurisë në Mynih se të gjitha ngjarjet që çuan në vdekjen e Alexei Navalny duhet të analizohen. “Rusia duhet t’u përgjigjet pyetjeve serioze. Jam thellësisht i pikëlluar dhe i shqetësuar”, tha ai në mënyrë karakteristike.
Nga ana e tij, kancelari gjerman Olaf Scholz, duke shprehur gjithashtu “trishtimin e tij të thellë”, tha se ngjarja ishte një tregues “i tmerrshëm” se si Rusia si vend ka ndryshuar vitet e fundit. “Tani e dimë saktësisht se çfarë regjimi është në pushtet në Moskë. Rusia prej kohësh ka pushuar së qeni një demokraci”, tha ai në mënyrë karakteristike.
“Ky është një lajm i tmerrshëm. Si mbështetësi më i vendosur i demokracisë ruse, Alexei Navalny tregoi guxim të jashtëzakonshëm gjatë gjithë jetës së tij. Mendimet e mia janë me gruan e tij dhe popullin Rus për të cilët kjo është një tragjedi e jashtëzakonshme”, ishte deklarata e kryeministrit britanik Rishi Sunak.
“Ai pagoi me jetën e tij rezistencën ndaj një sistemi shtypjeje”, tha ministri i Jashtëm francez
Disidenti rus i burgosur Alexei Navalny pagoi me jetë për “rezistencën e tij ndaj një sistemi shtypjeje”, tha sot ministri i Jashtëm francez, Stephane Cezournet, në komentet e tij për vdekjen e disidentit të famshëm rus.
“Vdekja e tij në burg na kujton realitetin e regjimit të Vladimir Putinit”, shtoi ministri francez.
“Përgjegjësi e rëndë” e qeverisë ruse, sipas Norvegjisë
Ministri i Jashtëm norvegjez Espen Bart Eide shkroi në rrjetin social X se “qeveria ruse mban përgjegjësi të rëndë” për vdekjen e Navalny, i cili po vuante një dënim 19-vjeçar në një koloni penale të Arktikut.
Presidenti letonez Edgars Rinkevics shkroi në Platformën X se Navalny ishte “vrarë brutalisht nga Kremlini”.
“Çfarëdo që dikush mendon për Alexei Navalny si një politikan, ai thjesht u vra brutalisht nga Kremlini. Ky është një fakt dhe kjo është diçka që duhet ditur për natyrën e vërtetë të regjimit aktual të Rusisë. Ngushëllimet e mia familjes dhe miqve”, ka shkruar presidenti letonez.
Në pamundësi për të konfirmuar lajmin, zëdhënësja dhe ndihmësi e disidentit rus Alexei Navalny, Kira Yarmish, i shkroi X se ajo nuk është në gjendje të konfirmojë vdekjen e tij, e cila u njoftua pak kohë më parë nga autoritetet e burgjeve ruse.
Jarmis shkroi se avokati i Navalny po shkon në burgun e Rrethit Arktik ku Navalny po mbahej duke vuajtur një dënim 19-vjeçar.
E njëjta deklaratë si Yarmish u bë nga ndihmësi i Navalny: “Autoritetet ruse po japin një rrëfim se ata e vranë Alexei Navalny në burg. Ne nuk kemi asnjë mënyrë për të konfirmuar ose vërtetuar se kjo nuk është e vërtetë,” shkroi Leonid Volkov në X .
“Ne nuk kemi asnjë bazë për të besuar propagandën shtetërore,” shkroi Volkov, duke shtuar se “nëse lajmi është i vërtetë, atëherë Putin është ai që vrau Navalny”.
Zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme ruse Maria Zakharova tha sot se ato që ajo i quajti akuzat perëndimore për vdekjen e liderit të burgosur të opozitës Alexei Navalny janë “zbuluese për vetë Perëndimin”.
Në deklaratën e saj, të cilën e ka bërë publike përmes platformës Telegram, Zakharova thotë se rezultatet mjekoligjore për vdekjen e Navalny nuk janë ende të disponueshme, por Perëndimi tashmë ka arritur në përfundimet e veta. Zakharova nuk specifikoi se cilat akuza i referohet.
Yulia Navalnaya, bashkëshortja e tij i bëri thirrje bashkësisë ndërkombëtare ta luftojë së bashku “regjimin e tmerrshëm” në Rusi, duke folur Konferencën e Sigurisë në Munih.
“Nuk e di nëse duhet t’i besojmë lajmit të tmerrshëm. Ne nuk mund t’i besojmë Putinit dhe Qeverisë së tij. Por, nëse kjo është e vërtetë, do të doja që Putini dhe i gjithë stafi i tij, i gjithë rreth i tij, Qeveria e tij dhe miqtë e tij, ta dinë se do të ndëshkohen për atë që kanë bërë me shtetin tonë, me familjen time dhe me bashkëshortin tim.
Sekretari i Jashtëm i Mbretërisë së Bashkuar David Cameron ka folur në konferencën e Sigurisë së Mynihut, ku e quajti Navalny “një luftëtar jashtëzakonisht të guximshëm kundër korrupsionit”, i cili “hoqi dorë nga gjithçka” për atë mbrojtur që besonte.
Ai bën përgjegjës presidentin rus Vladimir Putin për vdekjen e Navalnyt. Cameron u shpreh i sigurt se nuk duhet të ketë dyshime për “natyrën e tmerrshme të regjimit të Putinit në Rusi pas asaj që sapo ka ndodhur”
“Alexei Navalny ishte një luftëtar jashtëzakonisht i guximshëm kundër korrupsionit dhe hoqi dorë nga gjithçka në fushatën për atë që besonte, dhe zemra ime është me bashkëshorten dhe familjen e tij.
Putin është përgjegjës për këtë dhe askush nuk duhet të ketë asnjë dyshim për natyrën e tmerrshme të regjimit të tij në Rusi pas asaj që sapo ka ndodhur.”
Nëna e tij, Lyudmila Navalnaya reagoi në facebook duke u shprehur, “Nuk dua të dëgjoj asnjë ngushëllim. E pamë atë në burg më 12 shkurt, në një takim Ai ishte gjallë, i shëndetshëm dhe i lumtur!”.
Kryetari i Parlamentit në Rusi, Vyacheslav Volodin ka bërë fajtor liderët më të lartë të Perëndimit, duke thënë se ata kanë marrë një numër të madh “vendimesh të dështuara dhe janë kapur pas pozicioneve të tyre që përfitojnë nga vdekja e tij”.
“Të gjithë ata, emrat e tyre janë të njohur, nga sekretari i përgjithshëm i NATO-s dhe lidershipi i SHBA-së deri te Scholz, Sunak dhe Zelensky, janë fajtorë për vdekjen e Navalny-t. Janë ata që kanë marrë një numër të madh vendimesh të dështuara dhe janë kapur pas pozicioneve të tyre që përfitojnë nga vdekja e tij”, tha ai në kanalin e tij Telegram.
Joe Biden thotë se Vladimir Putin është plotësisht përgjegjës për vdekjen në një burg rus të Alexei Navalny.
Duke folur në Shtëpinë e Bardhë, në komentet e tij të para pas lajmit se një nga kritikët më të zëshëm të liderit rus kishte vdekur, presidenti amerikan tha “si miliona njerëz në mbarë botën”, ai “fjalë për fjalë nuk ishte i befasuar dhe i indinjuar nga vdekja e raportuar e Alexei Navalny”.
“Mos bëni asnjë gabim. Putin është përgjegjës për vdekjen e Navalny.
Putin është përgjegjës. Ajo që ka ndodhur dhe evoluar është edhe më shumë provë e brutalitetit të Putinit. Askush nuk duhet të mashtrohet, as në Rusi, as në shtëpi, as askund në botë.
Putin nuk synon vetëm qytetarët e vendeve të tjera, siç e kemi parë në atë që po ndodh në Ukrainë tani, ai gjithashtu shkakton krime të tmerrshme ndaj popullit të tij.”
I pyetur nëse mendonte se ishte “një atentat”, Biden tha:
Përgjigja është se ne nuk e dimë saktësisht se çfarë ndodhi. Por nuk ka dyshim se vdekja e Navalny është pasojë e diçkaje që bëri Putin dhe banditë e tij.
Kush ishte Alexei Navalny
I lindur në vitin 1976 në qytetin e vogël Bytyn, afër Moskës, Navalny u arsimua si jurist dhe ekonomist, por hyri në politikë në vitin 2008, duke krijuar fondin e tij kundër korrupsionit, FBK, tre vjet më vonë. Ai ishte i njohur për aftësitë e tij oratorike, si dhe përdorimin e hapësirës në internet për të promovuar rezultatet e hetimeve të tij dhe për të përhapur idealin e asaj që ai e quajti “Rusia e mrekullueshme e së nesërmes”. Njohuria e tij dixhitale e bëri atë veçanërisht të popullarizuar në mesin e adoleshentëve dhe të rinjve të Rusisë me mendje më demokratike.
Navalny u bë i njohur si kritiku më i hapur i Kremlinit të Rusisë, pasi drejtoi një seri hetimesh kundër korrupsionit ndaj anëtarëve kryesorë të elitës ruse. Ekspozimi i tij në vitin 2017 i stilit të jetesës luksoze të Dmitry Medvedev, një ish-president dhe kryeministër, çoi në protesta masive. Dhe një hetim mbi një “pallat sekret” luksoz në bregun e Detit të Zi të Rusisë, që supozohet se është në pronësi të Putinit, rezultoi në një valë indinjate në të gjithë Rusinë në vitin 2021.
Navalny u përpoq të kandidonte kundër Putinit në zgjedhjet presidenciale të vitit 2018, por u ndalua të hynte në garë për shkak të një dënimi të vitit 2014 për përvetësim, të cilin ai e mohoi kategorikisht si të sajuar për ta mbajtur atë jashtë politikës. Zyrtarët rusë theksuan se nuk i referoheshin Navalny me emër për të shmangur ngritjen e profilit të tij në publik.
Ndërsa ishte në një udhëtim pune në Rusi në gusht 2020, Navalny u helmua me një agjent nervor ushtarak në një tentativë për t’i vrarë, për të cilën ai fajësoi drejtpërdrejt Putinin. Navalny i mbijetoi kalvarit falë këmbënguljes së familjes që ai të transportohej me avion në Gjermani, ku iu nënshtrua trajtimit dhe një procesi të gjatë rehabilitimi. Kremlini mohoi çdo përfshirje në helmimin e tij, i cili u dënua nga qeveritë perëndimore dhe çoi në një tendosje të mëtejshme të marrëdhënieve me Rusinë.
Megjithatë, Navalny vendosi të kthehej në Rusi në fillim të vitit 2021. Ai u dënua me 2 vjet e gjysmë burg për shkelje të lirimit me kusht të lidhur me atë dënim. Vendimi erdhi disa ditë pasi më shumë se 5,000 njerëz u arrestuan në të gjithë Rusinë në mitingjet në mbështetje të Navalny. Aleatët e tij gjithashtu janë persekutuar dhe fondi i tij kundër korrupsionit u shpall një organizatë ekstremiste disa muaj pas dënimit të tij, duke e detyruar shumicën e stafit drejtues të iknin jashtë vendit.
Navalny u gjykua me akuza të reja për mashtrim dhe përbuzje të gjykatës dhe u dënua me nëntë vjet të tjera burg. Më pas, në gusht, ai u dënua me 19 vjet të tjera në një koloni penale të sigurisë maksimale me akuza për ekstremizëm, në atë që aleatët e tij dhe komuniteti ndërkombëtar e quajtën një fushatë të Kremlinit për ta mbajtur atë të burgosur përgjithmonë. Navalny i mohoi të gjitha akuzat kundër tij, duke i konsideruar ato si të motivuara politikisht.
Mbështetësit e tij në mënyrë të përsëritur ngritën shqetësime për trajtimin e tij në paraburgim, duke përfshirë aksesin në kujdesin e duhur mjekësor dhe izolimin e shpeshtë në një qeli të vogël ndëshkimi. Në një intervistë me NBC News në vitin 2021, Putin tha se nuk mund të garantonte se Navalny do të dilte i gjallë nga burgu. Por edhe në burg, Navalny vazhdoi të sfidonte Putinin.
Me stilin e tij sfidues, por sarkastik, Navalny detajoi realitetet e sistemit penitenciar rus dhe promovoi hetime të reja kundër korrupsionit mbi të cilat ekipi i tij kishte punuar në mërgim. Ai lëshoi deklarata kundër Kremlinit përmes avokatëve të tij dhe foli hapur kundër veprimeve të qeverisë ruse në Ukrainë.
