Kërkimet në fushën e zgjeruar të mjekësisë hapësinore kanë identifikuar shumë mënyra në të cilat një mjedis mikrograviteti dhe faktorë të tjerë mund të ndërhyjnë me trupin e njeriut gjatë misioneve hapësinore.
Një studim i ri i është shtuar fushës duke treguar se astronautët kanë më shumë gjasa të përjetojnë dhimbje koke në hapësirë sesa dihej më parë.
Studimi përfshiu 24 astronautë nga agjencitë hapësinore të SHBA-së, Evropës dhe Japonisë, të cilët udhëtuan në bordin e Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës për deri në 26 javë. Të gjithë, përveç dy prej tyre, raportuan se kishin përjetuar dhimbje koke në hapësirë.
Ky ishte një proporcion më i madh nga sa kishin pritur studiuesit bazuar në provat e mëparshme. Dhimbjet e kokës – disa të ngjashme me migrenën dhe të tjera si dhimbje koke tensioni – ndodhën jo vetëm gjatë dy javëve të para në hapësirë, ndërsa trupi kalon në procesin e përshtatjes ndaj mikrogravitetit, por edhe më vonë.
Dhimbjet e kokës që ndodhin gjatë periudhës së hershme shpesh paraqiten si migrenë, ndërsa ato të përjetuara më vonë në udhëtimet në hapësirë paraqesin më shumë si një dhimbje koke tensioni, zbuloi studimi.
“Ne hedhim hipotezën se mekanizma të ndryshëm janë të përfshirë për episodet e hershme të dhimbjes së kokës – një deri në dy javët e para në hapësirë - kundrejt episodeve të mëvonshme të dhimbjes së kokës,” tha neurologu van Oosterhout i Qendrës Mjekësore Zaans në Holandë, autori kryesor i studimit të publikuar këtë javë në revistën Neurology.
“Në javën e parë, trupi duhet të përshtatet me mungesën e gravitetit, të njohur si sindroma e përshtatjes në hapësirë. Kjo dukuri është e ngjashme me sëmundjen e lëvizjes dhe mund të shkaktojë të përziera, të vjella, marramendje dhe dhimbje koke,” tha Van Oosterhout.
“Dhimbjet e mëvonshme të kokës mund të vijnë nga një rritje në presionin intrakranial. Për shkak të mikrogravitetit, ka më shumë lëngje që grumbullohet në pjesën e sipërme të trupit dhe kokës, duke çuar në presion më të lartë në kafkë.”
Migrenat e përjetuara në Tokë janë shpesh dhimbje koke pulsuese që zgjasin katër deri në shtatë orë, të shoqëruara me simptoma të tilla si të pëziera, të vjella dhe mbindjeshmëri ndaj dritës dhe zërit, tha Van Oosterhout. Dhimbjet e kokës të tipit tension në Tokë zakonisht janë një dhimbje më e heshtur e ndjerë në gjithë kokën pa simptoma të tjera, shtoi Van Oosterhout.
Astronautët – 23 burra dhe një grua, me një moshë mesatare rreth 47 vjeç – ishin në bordin e Stacionit Ndërkombëtar Hapësinor për misionet që u zhvilluan nga nëntori 2011 deri në qershor 2018, me një total prej 378 dhimbje koke të raportuara nga 22 nga 24 astronautët gjatë një gjithsej 3596 ditë në orbitë. Asnjë nga 24 raportoi dhimbje koke në tre muajt pas kthimit në Tokë.
Trembëdhjetë nga astronautët ishin nga NASA, gjashtë nga Agjencia Evropiane e Hapësirës, dy nga JAXA e Japonisë dhe një nga Agjencia Kanadeze e Hapësirës. Asnjë nuk ishte diagnostikuar ndonjëherë me migrenë përpara misioneve të tyre hapësinore dhe asnjë nuk kishte një histori të dhimbjeve të kokës të përsëritura.
Efektet e ndryshme të dokumentuara të udhëtimit në hapësirë përfshijnë atrofinë e kockave dhe muskujve, ndryshimet në tru, sistemin kardiovaskular dhe sistemin imunitar, problemet me sistemin e ekuilibrit në veshin e brendshëm dhe një sindromë që përfshin sytë. Rreziku i kancerit nga ekspozimi më i madh ndaj rrezatimit në hapësirë është një tjetër shqetësim.
Ekspertët nuk janë të sigurt se sa pengesë mund të jenë këto efekte në udhëtimin njerëzor në hapësirë për periudha të gjata, për shembull për udhëtimet në planetin tonë fqinj Mars ose më gjerë.
“Përgjigja e çiltër është se ne nuk i dimë efektet e udhëtimit të gjatë në hapësirë, ndoshta duhen vite, në trupin e njeriut,” tha Van Oosterhout.
