Bashkimi Evropian ka ndihmuar në financimin e teknologjisë së dronëve të përdorur nga Izraeli në luftën kundër Gazës, kanë pohuar dy vëzhgues.
Statewatch dhe Informationsstelle Militarisierung (IMI) zbuluan në një analizë se Xtend – një prodhues dronesh që mbështet Forcën e Mbrojtjes Izraelite – mori një grant kërkimi dhe zhvillimi nga fondi i BE-së Horizon Europe.
“Kompanitë dhe institucionet e tjera ushtarake izraelite morën miliona euro për zhvillimin e dronëve në vitet e fundit, pavarësisht nga një ndalim i supozuar për financimin e BE-së për projektet ushtarake dhe të mbrojtjes”, shtuan ata.
Xtend mori 50,000 € nga Horizon Europe, një fond kërkimi dhe inovacioni prej shumë miliardësh, për të prodhuar një studim mbi optimizimin e sistemit të tij të dronëve Skylord Xtender dhe gjetjen e “partnerëve strategjikë për prodhimin dhe komercializimin e teknologjisë”, shkruan Statewatch dhe IMI në një deklaratë, publikuar të premten, përcjell Euronews.
Kompania më pas nënshkroi kontrata me Departamentin e Mbrojtjes të SHBA në 2021, ku përfshihej ushtria izraelite, sipas vëzhguesve.
Pas sulmit të Hamasit të 7 tetorit në Izraelin jugor, Xtend ka “ridrejtuar energjitë për të mbështetur 100% IDF”, tha CEO Aviv Shapira për CTECH.
Në faqen e saj të internetit, e cila përmban dëshmi nga trupat izraelite në Gaza, Xtend thotë se u mundëson “ushtarëve të kryejnë manovra të sakta në skenarë komplekse luftarake”.
“Grupet e të drejtave të njeriut i kanë bërë thirrje BE-së të pezullojë marrëveshjen e saj të asocimit me Izraelin për shkak të efekteve katastrofike të sulmit të këtij të fundit në Gaza: viktima të mëdha civile, zhvendosje masive dhe rrafshimi i infrastrukturës”, tha drejtori i Statewatch, Chris Jones.
“Ky raport tregon se BE-ja gjithashtu duhet të hedhë një vështrim të gjatë dhe të vëmendshëm ndaj kompanive që ofron financime për kërkimin dhe zhvillimin.
“Paratë publike duhet të përdoren për të mirën publike, jo për të mbështetur kompanitë që përfitojnë nga lufta dhe shkatërrimi,” shtoi ai.
Traktatet e BE-së ndalojnë financimin e “shpenzimeve që rrjedhin nga operacionet që kanë implikime ushtarake ose të mbrojtjes”.
Raporti Statewatch-IMI raportoi disa projekte të tjera të financuara nga BE, përmes të cilave miliona euro para publike iu dhanë kompanive dhe institucioneve izraelite, përfshirë Ministrinë e Mbrojtjes të vendit.
Ministria e Mbrojtjes e Izraelit ka qenë e përfshirë në të paktën dy projekte kërkimore për dronët e mbështetur nga BE-ja në vitet e fundit – ResponDrone dhe UnderSec – duke marrë një total prej 200,000 € për punën e saj, detajuan monitoruesit.
Ata raportojnë se ResponDrone, e cila filloi në maj 2019, mori pothuajse 8 milionë euro në fonde të BE-së për përpjekjet e saj për të zhvilluar një sistem ajror pa pilot për të mbështetur shërbimet e urgjencës dhe operacionet e kërkim-shpëtimit.
Ndërkohë, UnderSec i është dhënë 6 milionë euro financim nga Brukseli për të zhvilluar sisteme “me sensorë multimodalë dhe asete robotike” që mund të përdoren në teknologjinë e dronëve.
Të dy projektet kanë “aplikime të qarta të mundshme ushtarake”, pretendonte raporti.
Kjo nuk është hera e parë që financimi i BE-së për projektet ushtarake dhe të mbrojtjes izraelite vihet në dyshim.
Në shkurt, deputetja e Parlamentit Evropian (PE) Clare Daly ngriti shqetësimet se paratë e Horizon Europe, të financuara nga taksapaguesit evropianë, po ndaheshin për spyware të diskutueshëm të prodhuar nga Izraeli (p.sh: Pegasus), të përdorura për të spiunuar gazetarët dhe politikanët në mbarë botën.
“Që nga fillimi, ‘hulumtimi i sigurisë’ i BE-së synonte përdorimin e dyfishtë dhe ishte një dhuratë për industrinë evropiane, turke dhe izraelite të armëve,” tha Christoph Marischka nga IMI.
“Është një pasojë logjike që rezultatet e këtij hulumtimi tani aplikohen në fusha të ndryshme beteje – si Gaza.”
Në vitin 2021, një grup prej 60 eurodeputetësh të majtë dhe të gjelbër i kërkuan Komisionit Evropian të pezullojë pjesëmarrjen e Izraelit në Horizon Europe, duke pretenduar se vendi nuk respekton vlerat që BE pretendon të përfshijë në programin e kërkimit dhe inovacionit prej 95.5 miliardë eurosh.
Eurodeputetët thanë në atë kohë që Izraeli duhet të ndalohet derisa të sigurojë të drejtat e palestinezëve.
Kërkimi dhe inovacioni “nuk mund të vijnë në kurriz të respektimit të të drejtave të njeriut dhe sundimit të ligjit ndërkombëtar,” thanë ata.
