Zgjedhjet për Parlamentin Evropian zhvillohen në datat 6-9 qershor 2024. Është i vetmi institucion i zgjedhur drejtpërdrejt i Bashkimit Evropian.
Por si funksionojnë saktësisht këto zgjedhje?
Zgjedhjet mbahen çdo pesë vjet, duke u dhënë 447 milionë qytetarëve në 27 shtetet anëtare të bllokut mundësinë për të zgjedhur se kush do t’i përfaqësojë ata në Parlamentin Evropian.
Sa deputetë zgjedh secili vend? Dhe si zgjidhen?
Zgjedhjet e Parlamentit Evropian përdorin një sistem përfaqësimi proporcional, ku çdo shteti anëtar i ndahet një numër i caktuar mandatesh bazuar në numrin e popullsisë së tij.
Por jo të gjitha shtetet anëtare votojnë në të njëjtën mënyrë. Disa vende votojnë për partitë, të cilat kanë përzgjedhur një listë fikse kandidatësh për t’u paraqitur në fletën e votimit.
Vendet e tjera kanë lista më të hapura ku votuesit zgjedhin një parti ose tregojnë se kush është kandidati i tyre i preferuar.
Gjithashtu, ekziston edhe vota e vetme e transferueshme, ku zgjedhësit zgjedhin aq kandidatë sa duan dhe i rendisin sipas preferencës.
Çfarë do të ndodhë pas zgjedhjeve?
Pasi të zgjidhen, ata do të shërbejnë për një mandat pesë-vjeçar dhe do të kalojnë kohën e tyre midis takimeve të Parlamentit Evropian në Strasburg dhe Bruksel.
Eurodeputetët që përfaqësojnë vende dhe rajone të ndryshme ulen në grupe transnacionale sipas ideologjisë së tyre politike.
Për shembull, ka grupime që përfaqësojnë qendrën e djathtë, socialistët, të gjelbërit dhe euroskeptikët.
Grupi më i madh politik pas zgjedhjeve ka mandatin më të fortë për të zgjedhur të zgjedhurin e tij në krye të komisionit.
Këshilli Evropian, i përbërë nga përfaqësues të vendeve të BE-së, së pari voton për një kandidat të zgjedhur pasi merr parasysh rezultatin e zgjedhjeve.
Nëse ata miratojnë kandidatin, ai shkon në Parlamentin Evropian, ku ai ose ajo duhet të marrë mbështetjen e shumicës së eurodeputetëve.
Çfarë bën Parlamenti Evropian?
Parlamenti formëson drejtpërdrejt legjislacionin, politikat dhe buxhetet e BE-së, duke reflektuar zërin demokratik të pothuajse gjysmë miliardë qytetarëve në të gjithë Evropën.
Por pavarësisht nga rëndësia e saj, pjesëmarrja në zgjedhjet e BE-së ka qenë në një prirje rënëse, duke rënë ndjeshëm nga 62% e regjistruar katër dekada më parë.
Kjo rënie ka vazhduar pavarësisht nga një pjesë e vogël e vendeve që kanë votim të detyrueshëm, duke përfshirë Belgjikën, Greqinë dhe Bullgarinë.
Në vitin 2019, pjesëmarrja në votime u rrit me pak më shumë se gjysmën e votuesve me të drejtë vote.
