Bashkimi Evropian do japë 1 miliard euro ndihmë financiare për Libanin gjatë tre viteve për të mbështetur ekonominë e vendit dhe për të ndihmuar në parandalimin e një rritje të refugjatëve që largohen për në Evropë.
Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen njoftoi masën të enjten në mëngjes pas një takimi me kryeministrin e përkohshëm libanez Najib Mikati dhe presidentin qipriot Nikos Christodoulides në kryeqytetin e Libanit, Bejrut.
Zarfi financiar, i përbërë tërësisht nga grante dhe që do të shpërndahet deri në vitin 2027, do të ndihmojë Libanin të forcojë shërbimet bazë si arsimi, mbrojtja sociale dhe shëndeti, dhe të nxisë reformat ekonomike në vendin e goditur nga kriza, tha von der Leyen.
Por rreth tre të katërtat e parave – një total prej 736 milionë euro – do të dedikohen posaçërisht për të ndihmuar Libanin të përballet me sfidat me të cilat përballet në pritjen e refugjatëve sirianë.
“Ne i kuptojmë sfidat me të cilat përballet Libani me pritjen e refugjatëve sirianë dhe personave të tjerë të zhvendosur. Është jetike të sigurohet mirëqenia e komuniteteve pritëse dhe refugjatëve sirianë,” tha von der Leyen.
Shefi i Komisionit u zotua gjithashtu të “shikojë se si ta bëjë ndihmën e BE-së më efektive”, duke përfshirë lehtësimin e një “qasjeje më të strukturuar ndaj kthimeve vullnetare” të sirianëve të zhvendosur në bashkëpunim me agjencinë e OKB-së për refugjatët (UNHCR).
Kjo vjen pasi udhëheqësit e BE-së mbështetën një angazhim më të thellë me Bejrutin muajin e kaluar për të ndihmuar në mbrojtjen e tij nga pasojat e konfliktit në Lindjen e Mesme, dhe pasi Qipro ngriti alarmin për një kulm të mprehtë të numrit të refugjatëve sirianë që mbërrinin nga Libani.
Ai gjithashtu pason një varg marrëveshjesh të nënshkruara gjatë vitit të kaluar midis Brukselit dhe vendeve afrikane në një përpjekje për të frenuar migrimin në Evropë.
Një krizë ekonomike e thelluar dhe një qeveri e brishtë e bëjnë Libanin veçanërisht të prekshëm ndaj destabilitetit që ka mbërthyer rajonin pas luftës Izrael-Hamas.
Vendi është shtëpia e rreth 210,000 palestinezëve dhe 1.5 milionë refugjatëve sirianë, duke shkaktuar frikën se paqëndrueshmëria rajonale mund të lëshojë një valë migrantësh drejt Evropës përmes ishullit të Qipros.
Paratë për të frenuar fluksin e refugjatëve
Në fillim të prillit, Qiproja njoftoi se do të ndalojë përkohësisht përpunimin e kërkesave për azil për shkak të rritjes së ardhjeve të refugjatëve sirianë që kalojnë tranzit përmes Libanit dhe përpiqen të arrijnë në ishull, i cili shtrihet vetëm 260 km larg bregut libanez në Detin Mesdhe.
Mbi 1000 njerëz mbërritën në Qipro me varka nga Libani gjatë dy javëve të para të prillit, duke lënë të mbingarkuara qendrat e refugjatëve dhe pritjes në ishull.
“Problemet që shihen në kufirin qipriot janë vetëm një shembull i asaj që mund të ndodhë nëse ky problem nuk trajtohet,” pranoi të enjten kryeministri i përkohshëm libanez Najib Mikati, duke falënderuar presidentin e Qipros Kristodoulides për ndërmjetësimin e marrëveshjes.
Duke përshëndetur njoftimin si “historik”, Christodoulides tha se zarfi financiar do të trajtonte një situatë që “nuk është e qëndrueshme” as për Libanin, Qipron dhe as për Bashkimin Evropian.
“Ndërsa ne lavdërojmë qeverinë libaneze për pritjen e një numri të madh refugjatësh sirianë për më shumë se 12 vjet, ne jemi gjithashtu plotësisht të vetëdijshëm për presionin e madh që kjo krijon në ekonominë tuaj dhe në shoqërinë tuaj,” tha Christodoulides.
Ai mbështeti propozimin e von der Leyen për intensifikimin e punës me partnerë të tillë si UNHCR për kthimet vullnetare, ku refugjatët që duan të kthehen në vendet e tyre – edhe nëse agjencia e OKB-së e konsideron të pasigurt për ta – mbështeten për ta bërë këtë.
Christodoulides shkoi gjithashtu më tej duke kërkuar që statusi i disa rajoneve të Sirisë të “rishqyrtohej” si zona të sigurta për të lehtësuar kthimin e emigrantëve dhe refugjatëve, një propozim që ai paraqiti në takimin e nivelit të lartë të liderëve të BE-së muajin e kaluar.
Siria, e cila ka qenë nën regjimin autoritar të Bashar al-Assad për më shumë se dy dekada, është cilësuar si një vend i pasigurt që nga shpërthimi i luftës civile në vitin 2011. Por vendet pritëse të refugjatëve si Turqia dhe Libani kanë bërë presion për kthimin masiv të refugjatëve sirianë në vend.
Një zëdhënës i Komisionit Evropian konfirmoi se BE-ja ka ndjekur shembullin e UNHCR-së në qasjen e tyre ndaj zonave të sigurta në Siri dhe se Brukseli “po fillon tani diskutimet për të parë se si t’i qaset kësaj çështjeje në periudhën e ardhshme”.
Von der Leyen paraqiti gjithashtu një marrëveshje pune midis Libanit dhe agjencisë kufitare të BE-së, Frontex, “veçanërisht për shkëmbimin e informacionit dhe ndërgjegjësimin e situatës”. Agjencia aktualisht ka marrëveshje të tilla me 19 vende partnere.
Siguria e Libanit ‘në rrezik’
Si Christodoulides ashtu edhe von der Leyen pranuan kërcënimin e paraqitur nga lufta midis Izraelit dhe Hamasit për sigurinë e Libanit.
Grupi militant Hezbollah i mbështetur nga Irani është i pranishëm në vend dhe ka shkëmbyer vazhdimisht zjarr përgjatë kufirit jugor të Libanit me Izraelin që nga shpërthimi i luftës tetorin e kaluar.
Hezbollahu gjithashtu mori pjesë në sulmin ajror të paprecedentë të Teheranit ndaj Izraelit muajin e kaluar.
“Ne jemi thellësisht të shqetësuar për situatën e paqëndrueshme në Libanin e Jugut. Ajo që është në rrezik është siguria e Libanit dhe e Izraelit. Të dyja nuk mund të ndahen,” tha von der Leyen.
Von der Leyen kërkoi që të respektohet një rezolutë e OKB-së që i bën thirrje Izraelit të tërheqë trupat e tij nga Linja Blu, demarkacioni i kufirit midis Libanit dhe Izraelit.
