Lideri kryesor i partisë opozitare të Gjermanisë ka thënë se Berlini dhe Brukseli janë pjesërisht fajtorë për Brexit-in, sepse ata nuk ishin të gatshëm t’i ofronin Mbretërisë së Bashkuar lëshime të vërteta përpara referendumit të saj të rëndësishëm të BE-së në vitin 2016.
Friedrich Merz, kreu i Kristian Demokratëve të qendrës së djathtë, nuk përmendi emrin e Angela Merkelit, por la të kuptohej se ish-kancelarja mund të kishte bërë më shumë për të ndihmuar kryeministrin e atëhershëm të Britanisë të fitonte referendumin, një pikëpamje e përhapur gjerësisht në Westminster.
“Më kujtohet që David Cameron kërkoi ndryshime në politikën sociale të BE-së dhe u kthye në Londër duarbosh,” tha Merz, i cili sondazhet sugjerojnë se ka një mundësi të mirë për t’u bërë kancelar vitin e ardhshëm, për Financial Times.
“Evropianët kontinentalë nuk ishin plotësisht të pafajshëm kur ishte fjala për Brexit,” shtoi ai.
“Ne e humbëm durimin me rolin e veçantë që Britania ka luajtur gjithmonë në politikën evropiane. Ne nuk bëmë mjaftueshëm për t’i ndihmuar ata të merrnin një rezultat tjetër në referendum.”
Merz, një ish-ekzekutiv i “BlackRock”, vlerësoi gjithashtu planin e diskutueshëm të Mbretërisë së Bashkuar për të dëbuar azilkërkuesit në Ruanda, duke thënë se ishte “diçka që ne mund ta imitonim”. “Është e qartë se do t’i pengojë njerëzit, veçanërisht të rinjtë që shkojnë në Evropë, të cilët nuk kanë asnjë perspektivë të vërtetë për t’u dhënë azil,” tha ai.
Merz, i cili u zgjodh kreu i CDU-së pas humbjes së partisë në zgjedhjet e Bundestagut të vitit 2021, po fliste për Financial Times pak përpara konferencës vjetore të partisë në Berlin, në të cilën ai u riafirmua si kreu i partisë me 90 për qind të votave.
Konferenca është vendosur të miratojë programin e parë të ri të partisë së CDU-së që nga viti 2007. Kritikët thonë se ai përfaqëson një strumbullar në të djathtë dhe larg qëndrimit pragmatik, centrist që Merkel personifikoi si kancelare.
Merz e hodhi poshtë këtë pretendim, duke thënë se nuk ishte “një largim” nga epoka e Merkelit, por “një zotim ndaj vlerave dhe parimeve bazë që na mbështetën gjatë më shumë se 50 viteve të qeverisjes së Gjermanisë së pasluftës”.
“Ne jemi sërish një parti konservatore,” shtoi ai.
“CDU ishte gjithmonë kristiano-sociale, liberale dhe konservatore në të njëjtën kohë. Por së fundmi ne e fshehëm pjesën konservatore, mjaft të turpëruar. Tani po e themi atë me zë të lartë.”
Merz u largua nga politika në fillim të viteve 2000 pasi humbi me Merkelin në një luftë partiake për pushtet dhe filloi një karrierë në biznes, duke u ngritur më vonë në kryetar të “BlackRock” të Gjermanisë dhe duke u bërë një multimilioner.
Por ai rihyri në grindjen politike në vitin 2018, duke konkurruar për të pasuar Merkelin si udhëheqës i CDU-së dhe më në fund fitoi në vitin 2022 në përpjekjen e tretë.
CDU është aktualisht partia më popullore e Gjermanisë, me 30 për qind, shumë përpara tre partive në koalicionin qeverisës të kancelarit Olaf Scholz. Sondazhet sugjerojnë se mund të jetë në rrugën e duhur për të fituar zgjedhjet e vitit të ardhshëm.
Nën udhëheqjen e Merz, partia ka fituar një sërë zgjedhjesh rajonale, mes pakënaqësisë në rritje me qeverinë e Scholz. Por Merz ka dështuar të arrijë ambicien e tij për të përgjysmuar mbështetjen për Alternativën për Gjermaninë, një parti e ekstremit të djathtë, e cila është ende në votime me 16 për qind – niveli i lidhur me socialdemokratët e Scholz-it – dhe është gati të paraqitet fuqishëm në tre zgjedhje rajonale në Gjermaninë Lindore këtë vit. shtator.
Gjithashtu nuk është e qartë nëse Merz do jetë kreu i ardhshëm i Gjermanisë. Politikanë të tjerë kryesorë konservatorë, si Markus Söder, kryeministër i Bavarisë dhe Hendrik Wüst, lider i North Rhine-Westphalia, shteti më i populluar i Gjermanisë, mund të konkurrojnë me të për t’u bërë kandidati i qendrës së djathtë për kancelar. Të dy gëzojnë vlerësime shumë më të larta të miratimit se Merz.
Komentet e Merz-it për Brexit-in përputhen me pikëpamjet e shumë konservatorëve të Mbretërisë së Bashkuar, të cilët mendojnë se Merkel bëri pak për të ndihmuar Cameron të fitojë referendumin.
Në muajt para zgjedhjeve, Cameron u përpoq të siguronte kushte të reja për Britaninë nga BE, duke filluar nga shërbimet financiare deri te lëvizja e lirë e njerëzve dhe u mbështet shumë te Merkel për ta ndihmuar atë.
Por Merkel dhe krerë të tjerë, u hodhën shkurt ideve të tilla si një “frenim urgjent” mbi emigrimin në BE – një politikë që, nëse miratohej, mund të kishte ndryshuar rrjedhën e referendumit.
Merz tha se kriza evropiane e refugjatëve e viteve 2015-16, gjatë së cilës Merkel i mbajti kufijtë e Gjermanisë të hapur për më shumë se 1 milion njerëz, shumë prej të cilëve myslimanë nga Lindja e Mesme dhe Afrika e Veriut, ndikoi gjithashtu në votimin e Brexit.
“Refugjatët ishin padyshim një faktor në humbjen e referendumit të Cameron,” tha ai.
“Shtypi i krahut të djathtë në Britani bëri një punë të madhe me të, çdo ditë kishte pamje të njerëzve që kalonin Kanalin.”
Merz tha se donte një marrëdhënie shumë më të ngushtë midis Britanisë dhe BE-së.
“Ne kemi një bollëk mundësish, të paktën në politikën e jashtme dhe të mbrojtjes, që duhet t’i eksplorojmë së bashku,” tha ai.
“Ne gjermanët kemi një interes të madh strategjik për ta mbajtur Mbretërinë e Bashkuar të angazhuar ngushtë në Evropë”.
Ai vlerësoi gjithashtu modelin e Ruandës, i cili ka rezultuar jashtëzakonisht i diskutueshëm si në Mbretërinë e Bashkuar ashtu edhe në Evropë. Në draftin e programit të saj të ri të politikave, CDU propozon që azilkërkuesit të dërgohen në një “vend të tretë të sigurt”, ku do qëndronin nëse do t’u jepej azil.
“Thjesht perspektiva që nuk do përfundoni në tokën e premtuar të Gjermanisë dhe se do t’ju duhet të aplikoni për azil në një vend të tretë – të themi Shqipëria, nëse po përpiqeni të hyni në Itali, ose Ruanda nëse po synoni Mbretërinë e Bashkuar – do zvogëlojë numrin e azilkërkuesve,” tha Merz.
Merz tha se ishte “i bindur plotësisht” se qasja do funksiononte.
“Është një sinjal se ne thjesht nuk do t’i pranojmë të gjithë këtu.”
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Financial Times
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
