Në orët e para të së enjtes, 23 mars 2023, banorët në qytetin gjerman të Kronberg u zgjuan nga gjumi nga disa shpërthime.
Kriminelët kishin hedhur në erë një bankomat të vendosur poshtë një blloku banesash në qendër të qytetit.
Sulmi shkaktoi dëme të rënda në ndërtesë dhe detyroi evakuimin e banorëve të saj. Sipas raporteve të mediave, dëshmitarët panë njerëz të veshur me rroba të errëta duke ikur me një makinë të zezë drejt një autostrade aty pranë.
Gjatë grabitjes, hajdutët vodhën 130 mijë euro. Ata gjithashtu shkaktuan një dëm kolateral në vlerë prej gjysmë milioni eurosh, sipas një raporti të Zyrës Federale të Policisë Kriminale të Gjermanisë, BKA.
Në vend që të organizojnë grabitje bankash që mund të jenë dramatike dhe të rrezikshme, grupet kriminale në Evropë kanë synuar ATM-të si një objektiv më të lehtë.
Në Gjermani – ekonomia më e madhe e Evropës – hajdutët kanë hedhur në erë ATM-të me një normë më shumë se një në ditë vitet e fundit. Në një vend ku paratë janë ende një metodë e përhapur pagese, vjedhjet mund të jenë tepër fitimprurëse, me kriminelët që futin në xhep qindra mijëra euro në një sulm.
Europol ka goditur grabitjet, duke kryer operacione të mëdha ndërkufitare që synojnë shkatërrimin e bandave kriminale shumë të organizuara pas tyre.
Në fillim të këtij muaji, autoritetet nga Gjermania, Franca dhe Holanda arrestuan tre anëtarë të një rrjeti kriminal të cilët kanë kryer sulme në ATM duke përdorur eksploziv, tha Europol në një deklaratë.
Që nga viti 2022, të arrestuarit besohet se kanë grabitur miliona euro, tha Europol.
Sipas deklaratës, rrjeti kriminal përdorte zona në Francë si “pika të fshehta” dhe mbështetej te makinat me qira për t’u arratisur. Arrestimet erdhën si pjesë e një operacioni më të gjerë nga hetuesit gjermanë, francezë dhe holandezë, i cili gjithashtu pa kompanitë e zbatimit të ligjit të kontrollonin kompanitë e makinave me qira, automjetet e të cilave ishin përdorur për t’u larguar nga skenat e krimit, nga tre pika të ndryshme në tre vende brenda ditës.
Europol thotë se autorët kanë përdorur kryesisht eksplozivë të fortë, kryesisht të ardhur nga fishekzjarret, për të shpërthyer ATM-të e mbushura me para – një taktikë e rrezikshme që çon në dëme të rënda. Në vitin 2023, plaçkitjet në Gjermani shkaktuan 28.4 milionë euro dëme dytësore, sipas BKA.
Shpesh me qendër në Holandë, bandat “marrin rreziqe të skajshme dhe veprojnë në mënyrë të paskrupullt”, thotë Europol.
ATM-të e zgjedhura janë shpesh në zona më të qeta e të banuara – duke i bërë ato objektiva më të lehtë. Sipas Europol, kjo do thotë se ato paraqesin një dëm serioz për ndërtesat dhe banorët. Sulmet mund të shkatërrojnë fasadat e ndërtesave dhe të shpërndajnë copa xhami.
Në disa raste, ato mund të jenë edhe fatale.
Më 11 nëntor, një grabitje ATM në qytetin Ëiernsheim në shtetin gjerman të Baden Ëürttemberg përfundoi në katastrofë. Pas vjedhjes së 40,000 eurove në para, një treshe kriminale nga Holanda tentoi arratisjen me një VË Golf me targa të vjedhura, sipas raporteve të mediave lokale. Të ndjekur nga policia, ata u futën në rrugën e gabuar në autostradën A6 të Gjermanisë.
Dy nga tre kriminelët u kapën në një ndalesë pushimi, por shoferi holandez 30-vjeçar u arratis dhe vijoi të ecte në krah të kundër të trafikut me shpejtësi deri në 200 kilometra në orë, derisa u përplas kokë më kokë me një furgon.
Shoferi dhe pasagjeri në kamion u plagosën rëndë, ndërsa pasagjeri vdiq në spital disa ditë më vonë. Shoferi, i cili gjithashtu mbeti i plagosur rëndë, u arrestua dhe më pas u dënua me burgim të përjetshëm.
Krim në rritje
Gjermania është bërë objektivi kryesor i Evropës për shpërthimet e ATM-ve. Vendi ka më shumë se 51,000 ATM. Në krahasim, Holanda ka rreth 5000. Shumica e 83.3 milionë qytetarëve të Gjermanisë duhet të udhëtojnë jo më larg se një kilometër për të arritur ATM-në e tyre më të afërt, sipas bankës qendrore, Bundesbank.
Ndryshe nga fqinjët e saj evropianë, të cilët kryesisht u larguan nga pagesat me para në dorë për shkak të pandemisë Covid-19, paraja ende luan një rol të rëndësishëm në Gjermani. Gjysma e të gjitha transaksioneve në vitin 2023 janë bërë duke përdorur kartëmonedha dhe monedha, sipas Bundesbank.
Gjermanët kanë një lidhje kulturore me paratë, tradicionalisht e shohin atë si një metodë të sigurt pagese. Disa thonë se kjo lejon një nivel më të madh privatësie dhe u jep atyre më shumë kontroll mbi shpenzimet e tyre.
Për sa i përket vendndodhjes, Gjermania është gjithashtu një objektiv ideal për krimin ndërkufitar. Fqinje me Holandën dhe e lidhur me autostrada në disa prej të cilave kufijtë e shpejtësisë nuk zbatohen.
Një rënie në makinat ATM në Holandë dhe futja e masave të shtuara të sigurisë për të goditur krimin, duke përfshirë vendosjen e sistemeve mbrojtëse të ngjitësit që mund t’i bëjnë të pavlefshme kartëmonedhat, ka bërë gjithashtu që kriminelët holandezë të shikojnë më larg, sipas Reuters që citon policinë holandeze.
Një raport i BKA i vitit 2023 vëren se grabitjet e ATM-ve në Gjermani janë rritur që nga viti 2005, megjithëse ato ranë pak në vitet 2022-2023. Megjithatë, Gjermania numëroi gjithsej 461 grabitje të tilla në vitin 2023, numri i dytë më i lartë që nga fillimi i sondazheve në 2005.
Raporti zbuloi gjithashtu se, si me vitet e mëparshme, numri i vjedhjeve ra gjatë muajve të verës në 2023, kur orët më të gjata të ditës ofrojnë një rrezik më të lartë për t’u kapur. Shumica e krimeve kanë ndodhur gjatë ditëve të javës, nga ora 02:00 deri në orën 05:00, sipas BKA.
Bankat gjermane kanë investuar mbi 300 milionë euro në sigurinë e shtuar për të trajtuar këtë çështje, vazhdoi zëdhënësi, duke përfshirë “sistemet e alarmit, ngjyrosjet me bojë, mekanizmat e përforcuar të mbylljes dhe teknologji të tjera”. Megjithatë, disa teknika të tilla si sistemet e ngjitjes për të neutralizuar paratë e vjedhura nuk lejohen tashmë në Gjermani, shtoi zëdhënësi.
“Këto përpjekje, së bashku me bashkëpunimin e zgjeruar me policinë, kanë pakësuar në mënyrë efektive sulmet e ATM-ve, me Zyrën Federale të Policisë Kriminale (BKA) që raporton se shifrat e vitit 2024 janë tashmë ‘dukshëm nën atë të vitit të kaluar’, tha zëdhënësi.
Në korrik, qeveria gjermane njoftoi se grabitjet e ATM-ve do merrnin një dënim më të ashpër. Hajdutët duhet të dënohen me të paktën dy vjet burg, kur dënimi minimal i mëparshëm ishte një vit. Nëse dëmtohet shëndeti i një personi ose personash të papërfshirë, autorët duhet të marrin burgim nga pesë deri në pesëmbëdhjetë vjet, nga dy vjet që ishte më parë.
“Kushdo që hedh në erë ATM-të rrezikon jetën e njerëzve të papërfshirë,” tha Ministrja e Brendshme Nancy Faeser.
“Këtu kemi të bëjmë me autorë të paskrupullt dhe eksplozivë tepër të rrezikshëm. Prandaj këto akte duhet të ndëshkohen më ashpër.”
