Jose Maria Cofreces është pronar i një bujtine në Galicinë veriperëndimore, një nga rajonet më piktoreske të Spanjës dhe një tërheqje e madhe turistike.
Është gjithashtu një nga pjesët më me erë të vendit dhe kjo e ka bërë atë një magnet për zhvilluesit e turbinave gjigante të erës që mund të ngrihen më lart se blloqet e kullave 50-katëshe.
Cofreces është ndër ata që janë në pararojë të opozitës në Galicia. Duke i bërë jehonë taktikave të komuniteteve rurale në të gjithë Evropën, protestuesit kanë përdorur gjykatat për të bllokuar planet që ata thonë se cenojnë mënyrën e tyre të jetesës dhe mjedisin.
“Një pjesë e asaj që ne shesim këtu është peizazhi,” tha ai.
“Parqet e prodhimit të energjisë nga era do të thotë të shpohen malet, të mbushen me gropa dhe të derdhet shumë beton.”
Ferma e erës që do ngrihej mbi pronën e tij do përbëhej nga 12 turbina 170 metra të larta, nëse planet e zhvilluesve realizohen.
Është një nga 72 parqet, me një kapacitet të përgjithshëm prej rreth 2 gigavat, bazuar në më shumë se 2 miliardë euro investime, të miratuara nga qeveria rajonale. Ato u ndaluan më pas nga gjykata më e lartë rajonale, kryesisht vitin e fundit, pasi vendasit dhe grupet mjedisore ngritën qindra padi.
Qeveritë evropiane janë nën presion për të mbështetur objektivat ambicioze të energjisë së gjelbër të Bashkimit Evropian, duke përfshirë një zgjerim të konsiderueshëm të kapacitetit të energjisë së erës.
Në Evropë, Spanja është pas vetëm Gjermanisë për kapacitetin e prodhimit të energjisë nga era, por planet e saj për të dyfishuar sasinë deri në fund të dekadës janë ngadalësuar nga opozita vendase, si dhe nga pengesat e licencimit.
“Në Galicia, ka një paralizë të plotë,” tha Juan Virgilio Marquez, drejtor i përgjithshëm i grupit spanjoll AEE.
Vendet që negociojnë një traktat global për të frenuar ndotjen plastike nuk arritën marrëveshje të hënën.
Rajoni nuk instaloi asnjë megavat (MË) kapacitet të ri të energjisë nga era në vtin 2022 dhe 2023 dhe vetëm 69 MË midis 2020 dhe 2023, tregojnë të dhënat më të fundit të disponueshme nga AEE.
Rrezikimi i trashëgimisë
Përveç ngritjes së protestuesve kundër qeverive, opozita është gjithashtu në kundërshtim me shumë banorë, ka gjetur hulumtimi.
Tre të katërtat e galicianëve duan më shumë energji të erës, sipas një sondazhi të shtatorit nga firma galiciane e kërkimit të tregut Sondaxe.
Në anën tjetër të argumentit, protestuesit anembanë Evropës janë bashkuar në lëvizje të organizuara, si ato në Galicia, ku kanë nisur sfida të sofistikuara ligjore, shpesh të financuara nga fushata croëdfunding, thanë analistët dhe persona të brendshëm të industrisë.
Christoph Zipf i shoqatës së industrisë ËindEurope tha se grupet i njohin hallkat e dobëta në procesin e lejeve dhe i synojnë ato, pastaj ndajnë përvoja të suksesshme me njëri-tjetrin.
Kjo çon “në mundësi më të larta që këto projekte të ndalen,” tha ai.
Në zgjedhjet rajonale të Gjermanisë Lindore në shtator, partia e ekstremit të djathtë AfD e bëri kundërshtimin ndaj projekteve të energjisë së rinovueshme fokus të fushatës së saj të suksesshme.
Në ishullin italian të Sardenjës, kundërshtimi lokal ndaj erës bëri që autoritetet të miratojnë një ligj në shtator që zhvilluesit e rinovueshme thonë se më shumë se 90% të territorit të ishullit i kanë lënë jashtë kufijve për projektet e tyre.
Në Galicia, 243 padi kanë synuar 90 nga 137 projektet e planifikuara me leje, duke përfshirë 72 të bllokuara deri më tani, sipas të dhënave nga qeveria rajonale. Në përgjithësi, paditë dhe ankesat administrative prekin 98 projekte të erës.
Sfidat ligjore theksojnë se qeveria rajonale e Galicias – që jep lejet për projekte nën 50 MË – nuk i dha peshë të mjaftueshme rreziqeve mjedisore dhe nuk siguroi në mënyrë të përshtatshme pjesëmarrjen e publikut në proces.
Në 72 raste, gjykata më e lartë e Galicias urdhëroi pezullime paraprake për arsye procedurale ose mjedisore. Qeveria rajonale ka apeluar në Gjykatën e Lartë të Spanjës.
Gjykata i kërkoi gjithashtu Gjykatës Evropiane të Drejtësisë në qershor të vendosë nëse ligjet e rajonit të Galicias dhe ato të qeverisë së Spanjës përputhen me rregullat e BE-së për qasjen ndaj informacionit në procesin e dhënies së lejeve.
Deri në një vendim, koha e të cilit është e pasigurt, zhvilluesit do jenë të kujdesshëm për të ecur përpara edhe me projekte që nuk janë pezulluar, tha Marquez.
Belen Rodriguez e grupit aktivist Galician Adega, që ka bllokuar me sukses rreth 20 projekte, tha se opozita ishte produkt i “një situate që na thithi”.
“Ne nuk kishim zgjidhje tjetër veçse të shkonim në gjykatë,” tha ajo, duke shtuar se përpjekjet e tyre të mëparshme për të bërë përfaqësime në procesin administrativ u anashkaluan.
Pasiguria
Zhvilluesit e burimeve të rinovueshme me miliarda euro investime në rrezik janë nën presion, pasi përdoruesit intensivë të energjisë, si gjiganti amerikan i aluminit Alcoa, kërkojnë vëllime të mëdha të energjisë së pastër nëpërmjet kontratave afatgjata të furnizimit për të siguruar çmime konkurruese dhe të qëndrueshme.
Disa nga parqet e erës në harresë ligjore duhet të kishin filluar funksionimin vitin e kaluar, duke furnizuar me energji kompleksin e Alcoa-s në rajon që punëson gati 1,000 njerëz.
Alvaro Dorado Baselga, nënkryetar për energjinë në Alcoa, i tha Reuters në një deklaratë të dërguar me email se çmimet konkurruese dhe të qëndrueshme të energjisë janë thelbësore për biznesin dhe i përshkroi vonesat si një burim “pasigurie kritike” që kërcënon qëndrueshmërinë e tij.
Një raport i Deloitte për lobin lokal të erës, i publikuar në tetor 2023, zbuloi se 32 projekte industriale të planifikuara për Galicinë do kërkonin mbi 6 miliardë euro investime dhe do krijonin më shumë se 7,000 vende pune direkte në vit, kryesisht të varura nga furnizimi i lirë me energji të rinovueshme.
Paula Uria, drejtoresha e përgjithshme e qeverisë rajonale për energjinë e rinovueshme, tha se 137 parqet me leje do shtojnë 3 GË kapacitet të erës.
AEE, grupi spanjoll i erës, vlerëson se shtimi i një kapaciteti të tillë do sillte rreth 4,800 vende pune gjatë pesë viteve.
Gjendja në rajon është “e vështirë për t’u kuptuar”, tha Uria, pasi gjykata rajonale po bllokon projektet që, sipas të njëjtave rregulla, kanë ecur përpara diku tjetër në Spanjë.
Nga ky vit, ajo tha se zhvilluesit do jenë në gjendje të kërkojnë një procedurë të re, më të shpejtë miratimi për parqet e goditura nga paditë.
Parlamenti rajonal miratoi gjithashtu në dhjetor rregullat që ai vlerëson se mund të çojë në zëvendësimin e 3,000 turbinave me erë të vjetëruara me më pak se 400 moderne, duke ulur ndikimin në peizazh, megjithëse ka acaruar gjithashtu industrinë.
Në një ngjarje në Galicia në nëntor, Joaquin Garcia-Boto, Drejtor i Zhvillimit në EDP Spanjë, përmblodhi gjendjen: pengimi i burimeve të rinovueshme në Galicia, mund të jetë vetëvrasje”.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Reuters
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
