Në Shqipëri, rasti i fundit i importit të mishit të pulës me salmonelë nga Brazili ka ngritur shqetësime serioze mbi sigurinë ushqimore dhe përgjegjësinë e institucioneve shtetërore. Ky skandal ka ekspozuar mungesën e transparencës dhe eficiencës në zinxhirin e kontrollit ushqimor, duke rritur rrezikun për shëndetin e qytetarëve.
Si u importua dhe u shpërnda mishi i kontaminuar?
Më 11 mars 2025, një sasi prej 27 tonësh fileto pule e importuar nga Brazili hyri në Shqipëri përmes kompanisë “Dimal Inc.”. Ky import u krye përmes Portit të Durrësit, një nga pikat kryesore të hyrjes së mallrave ushqimore në vend.
Procedura standarde kërkon që Autoriteti Kombëtar i Ushqimit (AKU) të marrë mostra nga produktet ushqimore për analiza laboratorike para se ato të hidhen në treg. Analizat duhet të zgjasin 72 orë, por në këtë rast, procesi mori më shumë se 10 ditë.
Përveç kësaj, produktet u shpërndanë dhe u konsumuan para se analizat të përfundonin. Edhe pse mishi ishte ende në fazë testimi, ai u shpërnda në supermarkete, restorante dhe fast food-e, duke vënë në rrezik shëndetin e qytetarëve shqiptarë.
Vetëm më 21 mars 2025, Instituti i Sigurisë Ushqimore dhe Veterinare (ISUV) konfirmoi se mishi përmbante baktere të Salmonella spp, një mikroorganizëm që shkakton infeksione të rënda gastrointestinale. Institucionet shtetërore nuk njoftuan publikun menjëherë për rrezikun e konsumimit të këtij mishi.
Ende nuk ka një listë zyrtare të supermarketeve dhe restoranteve ku u shpërnda kjo sasi mishi, duke e bërë më të vështirë identifikimin e personave të prekur.
Cilat janë pasojat për shëndetin e qytetarëve?
Salmonela është një bakter që mund të shkaktojë sëmundje të rënda gastrointestinale, veçanërisht tek fëmijët, të moshuarit dhe ata me sistem imunitar të dobët. Sipas ekspertëve të shëndetit publik, simptomat më të zakonshme përfshijnë:
- Diarre të rëndë
- Të vjella dhe dhimbje barku
- Temperaturë e lartë dhe ethe
- Humbje e lëngjeve dhe dehidratim
Në raste më të rënda, salmonela mund të shkaktojë infeksione të përhapura në gjak (septikemi) ose komplikacione të tjera serioze, që kërkojnë trajtim të specializuar spitalor.
Deri më tani, nuk është publikuar një shifër zyrtare për numrin e personave të prekur nga ky infeksion në Shqipëri, por ka pasur raportime nga qytetarë që kanë shfaqur simptoma të rënda gastrointestinale pas konsumimit të mishit të pulës.
Si ka reaguar qeveria dhe institucionet përgjegjëse?
Pas skandalit, ka pasur presion të madh publik dhe kërkesa për hetim të plotë mbi mënyrën sesi kjo ngarkesë e kontaminuar u lejua të shpërndahej në treg.
Brenda dhe jashtë parlamentit shqiptar, janë bërë thirrje për reforma në AKU, për të forcuar kontrollet dhe për të shmangur përsëritjen e rasteve të ngjashme në të ardhmen.
Ministrja Anila Denaj mori gjithë kohën e nevojshme për të reaguar, vetëm pasi tashmë skandali u bë i ditur. Ajo u përpoq të shmangë totalisht përgjegjësinë, duke ua kaluar organeve të Prokurorisë dhe hetimeve të mëtejshme të cilave sipas saj u takon kjo çështje. Kërkesat dhe pikëpyetjet e medias dhe qytetarëve, Denaj me buzëqeshje në fytyrë i ka quajtur të politizuara, dhe ka kërkuar që të mos bëhet politikë me ushqimin, edhe pse në të vërtetë ajo çfarë po bëhet është lojë me shëndetin e jetën e qytetarëve.
E pyetur për sasinë e mishit me salmonelë të hedhur në treg, Denaj ka pohuar se janë diku te 7 tonë, por më pas, e pasigurt për pohimet e saj, duke e lënë të qartë se nuk ka qenë aspak e informuar, ministrja sërish ka hequr barrën nga vetja.
Denaj, me të njëjtën buzëqeshje, është shprehur se AKU-ja ka denoncuar në kohë, por nuk dihet në çfarë kuptimi e ka patur ministrja frazën “në kohë”.
Drejtori i AKU-së Jani Dyrmishi ka pranuar se një sasi e konsiderueshme e mishit të pulës me salmonelë ka hyrë në treg përpara se rezultatet e analizave të ishin të disponueshme.
Ndërkohë, drejtori i Menaxhimit në AKU, Martin Jorgaqi, tha se institucioni ndjek të njëjtat procedura si në BE dhe se ka rol kontrollues dhe jo bllokues. Në rastin në fjalë, AKU nuk arriti të përmbushë asnjë nga këto role.
I ftuar në emisionin Open në News24 lidhur me mishin e pulës me salmonelë të futur në tregun shqiptar, zyrtari i shtetit tha se ushqime të kontaminuara ka edhe në botë.
“Ushqimet e kontaminuara ndodhin edhe në botë. AKU ka rol kontrollues dhe jo bllokues. Produktet kanë jetëgjatësi të ndryshme. Në rastin konkret, Autoriteti i Kombëtar i Ushqimit kryen të njëjtat procedura që kryen në vendet e BE-së. Vinte nga Brazili salmonela, sepse është një shpërndarës i mishit në nivel global. Nuk rezulton se ka sasi të këtij mishi në treg, edhe në gjurmueshmërinë që kemi bërë për subjektet që kanë marrë këtë produkt. 2.6 ton salmonelë mund edhe të jetë konsumuar. Kemi pasur kontakte me Institutit e Shëndetit Publik dhe s’kemi pasur raportime nga konsumatorë.” – tha Jorgaqi.
Në drejtim të dyshimeve se zyrtarë e AKU mund të kenë shpërdoruar detyrën, Prokuroria ka administruar dhe po kryen hetime për të parë nëse procedurat e kryerjes së analizave kanë qenë konform parashikimeve ligjore.
Avokati i kompanisë eksportuese Gentian Rumano ka deklaruar se kompania “Dimal Inc.” ka ndjekur të gjitha procedurat ligjore dhe ka bashkëpunuar me autoritetet përkatëse gjatë procesit të importimit të mishit të pulës. Ai ka theksuar se kompania nuk ka pasur dijeni për praninë e salmonelës në produktet e importuara dhe se është e gatshme të bashkëpunojë me autoritetet për të zbardhur çështjen. Rumano ka shtuar se “Dimal Inc.” po ndërmerr masa të brendshme për të forcuar kontrollet e cilësisë dhe për të parandaluar raste të ngjashme në të ardhmen.
Kosova rrit kontrollet për produktet e importuara nga Brazili
Në përgjigje të ngjarjeve në Shqipëri, Kosova ka vendosur masa më të rrepta kontrolli për mishin e pulës të importuar nga Brazili.
- Çdo ngarkesë e tillë do të testohet dy herë për mikroorganizma.
- Autoritetet kosovare po kërkojnë bashkëpunim me institucionet ndërkombëtare për të siguruar një standard më të lartë të sigurisë ushqimore.
Rast i izoluar apo një problem më i thellë?
Ky nuk është rasti i parë i importimit të mishit të kontaminuar në Shqipëri. Në vitet e fundit, ka pasur disa incidente të ngjashme, duke përfshirë mishin e importuar po nga Brazili në 2019, i cili u gjet me salmonelë dhe u asgjësua nga autoritetet, si dhe ngarkesën me mish të prishur në vitin 2022 e cila u zbulua në Durrës.
Ekspertët argumentojnë se Shqipëria ka mangësi të mëdha në sistemin e kontrollit ushqimor, duke lejuar që produkte me rrezik të lartë të hyjnë në treg pa masa të plota sigurie.
