Në kryqëzatën e tij kundër “lajmeve të rreme”, Facebook u zotua të luftojë për paanshmëri. Megjithatë, kur është fjala për kontrollin e fakteve, duket se mbështetet në burime, të cilat kanë lidhje me qeverinë e SH.B.A.-së, dhe ndërhyrje të njohura politike.
Për më shumë se dy vjet, gjiganti i medias sociale ka kërkuar të bindë publikun se po bën ç’është e mundur për të marrë qëndrim kundër dezinformatave që kanë qëllime të këqija, të cilat përhapen përmes rrjetit të tij dhe paraqiti një numër të madh instrumentesh që synojnë zbulimin dhe refuzimin e lajmeve të rreme.
Duket, megjithatë, se Facebook mbështet shumë në vendimet e marra nga disa palë të treta në politikën e saj “anti-dezinformuese”.
Parashtresat nga të ashtuquajturit kontrolluesit e fakteve – së bashku me disa reagime nga përdoruesit – duket të jenë burimi kryesor në të cilin mbështetet Facebook kur thotë se një lajm apo postimi është “i rremë”.
Zgjidhja e vetme për të gjitha?
Facebook mburrej me krenari se të gjithë “partnerët” me të cilët bashkëpunon, ishin “të certifikuar” nëpërmjet asaj që quhet “Rrjeti ndërkombëtar i kontrollimit të fakteve” ose IFCN.
Sidoqoftë, zgjedhja e rrjetit social të njerëzve për t’u besuar, me fuqinë për të vendosur se çfarë është e vërtetë apo e rreme ngre disa pyetje. Ky “rrjet ndërkombëtar” i dukshëm mbresëlënës, që përmend Facebook, është një projekt i drejtuar nga shkolla private e gazetarisë me bazë në Florida, Instituti Poynter për Studimet e Medias.
Projekti, që Facebook përdor me sa duket si një instrument i vetëm për të gjetur “partnerë” të besueshëm, duket se është në fakt më shumë një nismë e vetmuar që ka për qëllim të ndihmojë njerëzit të lundrojnë përmes informacionit të dyshimtë.
IFCN nisi në vitin 2015 pas një donacioni bujar që arrinte në 300,000 dollarë, të cilin Instituti Poynter e mori nga dy burime. Një prej tyre është Fondacioni Kombëtar për Demokraci (NED) – një organizatë “soft-poëer”, e cila financohet kryesisht nëpërmjet alokimeve vjetore nga Kongresi i SHBA. Një tjetër është Rrjeti Omidyar – një fondacion i drejtuar nga themeluesi i eBay dhe miliarderi “progresiv” Pierre Omidyar.
Megjithëse ai ende nuk ka fituar aq shumë famë , siç ka bërë një tjetër miliarder amerikan dhe një ndërhyrës i njohur politik, Xhorxh Soros, Omidyar gjithashtu ka treguar kohët e fundit veten si një mbrojtës i madh i operacioneve të ndryshimit të regjimit.
Që në vitin 2014, mediat amerikane raportuan se Omidyar mbështeti grupet antiqeveritare në Ukrainë që kundërshtonin presidentin e atëhershëm Viktor Janukoviç, i cili u rrëzua gjatë protestave në sheshin Maidan.
Një raport nga Forbes gjithashtu sugjeroi se miliarderi ishte një nga financuesit më të mëdhenj të televizionit Hromadske me bazë në Kiev, i cili mbante pikëpamjet anti-ruse, ndërsa mbështeste grushtin e shtetit të dhunshëm të vitit 2014. Kohët e fundit, një grup gazetarësh zbuluan se Omidyar financon një gamë të gjerë të mediave përmes fondacioneve jofitimprurëse dhe shoqatave të tjera që në fakt promovojnë agjendën liberale ndërhyrëse.
Veçanërisht, dy vjet pas nisjes së IFDN, Omidyar u bashkua me “ndërhyrësin liberal”, Soros, për të kanalizuar rreth 1.3 milion dollarë në projekt për të mbështetur zhvillimin e saj.
Instituti Poynter gjithashtu ka Rrjetin Omidyar si dhe Fondin e Demokracisë – një fond tjetër i lidhur me themeluesin e eBay – në listën e donatorëve të saj, së bashku me Fondacionin e Shoqërisë së Hapur (OSF) të drejtuar nga Soros dhe NED.
Ofruesit e “të vërtetës përfundimtare”
Lista e “certifikatave” të vërtetuara nga IFCN duket mbresëlënëse. Ajo përfshin agjensitë e tilla ndërkombëtare si Associated Press dhe Agency France Press (AFP), të cilat shfaqen në listë bashkë me degët e saj në një duzinë vende. Në total, “rrjeti” përshkruan 66 organizata si “nënshkruesit e verifikuar” të “kodit të parimeve” të vetëshpallura që ajo zhvilloi.
Megjithatë, pyetja e paanësisë mbetet. Të paktën disa nga organizatat e listuara si furnizues të besueshëm të së vërtetës dhe të përshkruar si “partnerë” nga Facebook, në fakt marrin fonde të konsiderueshme nga të ngjashmit e Soros dhe Omidyar – ose edhe direkt nga qeveritë perëndimore.
Një nga këto organizata të quajtur PolitiFact gëzon edhe atë që e quan “mbështetje administrative” nga Instituti Poynter, ndërsa merr fonde të konsiderueshme nga vetë Facebook. Kontrolluesi i fakteve me bazë në SHBA gjithashtu grumbulloi donacione të rregullta nga Fondi i Demokracisë i Omidyar që nga viti 2013, i cili arrinte në mes $ 125,000 dhe $ 250,000.
Në të gjithë mjedis, organizata bamirëse britanike, Full Fact rendit Rrjetin Omidyar dhe Fondacionin e Shoqërisë së Hapur mes 5 donatorëve të saj të mëdhenj. Dhe në Filipine, Omidyar po mbështet Rappler, një faqe lajmesh që gjithashtu arriti të futej në listën e faktorëve të IFCN, ndërsa kundërshtoi Presidentin Rodrigo Duterte.
Së bashku, Grupi Luminate i Omidyar dhe OSF i Soros gjithashtu siguruan një të katërtën e fondeve, të cilat një kontrollues i fakteve në Afrikën e Jugut, “Check Africa Check”, morën në 2018.
Ndërkohë, një tjetër organizatë e tillë me qendër në Turqi dhe e quajtur Teyit mori fondet direkte nga qeveritë perëndimore në formën e “mbështetjes financiare” të siguruar nga ambasada britanike në Ankara, si dhe fondacioni evropian për demokraci – një fondacion i financuar drejtpërdrejt nga shumica e shteteve të BE së bashku me Zvicrën dhe Norvegjinë.
Disa nga organizatat në listë gjithashtu arrijnë të mbledhin donacione nga qeveritë perëndimore dhe nga “ndërhyrësit liberalë”. Një shembull i tillë është grupi kolumbian ‘La Silla Vacia’, i cili mori 14.5 përqind të financimit të tij nga Soros, 9.5 përqind nga ambasada britanike dhe një tjetër katër përqindësh nga NED.
Duket se pas gjithë kësaj, akuzat e “paragjykimeve” për të cilat Facebook u ankua hapur për vitin 2018, mund të mos jetë aq e pabazuar, aq sa gjiganti i medias sociale do të donte që ato të mos shfaqeshin.
Në atë kohë, menaxheri i projektit të Facebook, Tessa Lyons, pyeti retorikisht nëse është e mundur të ketë një sërë faktorësh që janë njohur gjerësisht si objektivë në botën e sotme. Kjo është një pyetje shumë e mirë, të cilën Facebook-u ndoshta mund t’ia bëjë vetes sërish.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e RT
