Bankomati ose ndryshe ATM u krijua së pari në degën e Barclays ‘Enfield Town në veri të Londrës në qershor 1967. Krijimi i saj i takon shpikësit britanik John Shepherd-Barron. Historia vjen pasi Shepherd-Barron pa makina shitëse shitur në bare çokollata dhe pyeti pse një makinë e ngjashme nuk mund të përdoret për të shpërndarë para.
Arkëtarët e bankave lëshonin kuponë letre me kode unike që lejonin klientët të merrnin një maksimum prej 10 paund në të njëjtën kohë.
Futja e kodit PIN
Në vitin 1970, vetëm disa vjet pas prezantimit të ATM-së, patenta iu dha konceptit të inxhinierit britanik James Goodfellow për një numër identifikimi personal që mund të ruhej në kartat bankare. Ky ishte një moment historik në rritjen shërbimit bankar me vetë-shërbim, pasi lejonte që makinat të verifikonin identitetin e një klienti pa ndërhyrjen njerëzore.
Sistemi PIN u licencua nga e ardhshëm në tregun e ATM-ve, siç është NCR.
Dekadat pas ardhëse së ATM-së sollën një rritje të konsiderueshme në këtë formë të re bankare. Në SHBA një inxhinier në Dallas, Donald Wetzel ishte pionieri në zhvillimin dhe vendosjen e ATM-ve.
Makina e parë në këtë vend u instalua në degën Kimike Bank në Rockville Center, New York, në Shtator 1969.
Popullariteti i ATM vazhdoi të rritet në fillim të viteve 1970, me 1.000 ATM të instaluar në të gjithë botën deri në fund të vitit 1971, pasi institucionet financiare kërkuan të ofrojnë lehtësi me vetë-shërbim për konsumatorët.
Shumë banka vazhduan të përdorin këtë teknologji gjatë pjesës tjetër të dekadës. Në 1977, Citibank investoi më shumë se 100 milion dollarë në instalimin e ATM-ve në të gjithë New York City. Në atë kohë u pa si një bast, por kur një stuhi fortë goditi qytetin, bankat u detyruan të mbylleshin disa ditë dhe përdorimi i ATM u rrit me 20 përqind.
Ishte viti 1977 që NCR prodhoi ATM-në e saj të parë, modelin NCR 770. Një terminal i vetë-shërbimit i lehtë për tu operuar që lejonte institucionet financiare të ofrojnë shërbime 24 orë në 7 ditë të javës
Ishte një bankomat që përfshinte terminalin, kontrolluesin, shpërndarësin e parave dhe depozitimin, të gjitha brenda një kasaforte. Nga fillimi i viteve 1980, NCR kishte filluar përdorimin e ATM 5070 – një ATM e zhvilluar në Dundee që arriti sukses global përmes standardeve të reja të përsosmërisë bazuar në besueshmërinë, fleksibilitetin dhe kërkesat e klientëve. 5070-a ishte i aftë për të trajtuar 5,000 transaksione midis rimbushjeve. Gjithashtu ATM-ja u bazua në një softuer krejtësisht të ri dhe një platformë elektronike që mundësonte lidhje me rrjetet në të gjithë botën.
Deri në vitin 1984, ishin instaluar 100,000 ATM-ë. Rritja që nga atëherë ka qenë e madhe. Tani ka më shumë se tre milion ATM që funksionojnë në të gjithë botën. Kjo shifër ka të ngjarë të kalojë katër milion deri në vitin 2021, sipas Hulumtimit të Bankave të nivelit të dytë.
Përmirësimet në përdorimin masiv
Pasi ATM ishte një pjesë tashmë e njohur në sistemit bankar, kufiri tjetër i inovacionit ishte përdorshmëria. Në vitet 1980, NCR luajti një pjesë të madhe në përmirësimin duke sjellë për përdoruesit ekranet me ngjyra dhe butonat FDK. Në 1989, u instalua ATM-ja e parë e depozitave inteligjente në botë. Deri në vitin 1992, funksione të tilla si printerët e faturave, portat hyrëse audio dhe nënshkrimet po bëheshin të zakonshme.
Disa zhvillime më të fundit sugjerojnë që qasja pa karta dhe pa kontakt do të jetë një prirje e rëndësishme për ATM-të në vitet në vazhdim. Në vitin 2012, Royal Bank of Scotland filloi shërbimin e saj “Merr Para” (Get Cash), duke lejuar klientët të tërhiqnin para nga ATM-të duke përdorur një kod të dërguar në telefonin e tyre celular, duke eleminuar nevojën për kartat e debitit.
