Nga Graham Dockery
Liberalizmi bazohet në një seri urdhëresash.
Përsëritur nga politikanët dhe të pasqyruara në një mënyrë prej papagalli nga shtypi, frazat si ‘larmishmëria është forca jonë’ bëhen mantra shumë kohë pasi ndalojnë së bëri kuptim. Por Covid-19 po ndryshon gjithçka.
Liberalizmi është një ideologji e rrjedhshme dhe parimet e tij nuk shkruhen në ndonjë traktat ose dokumente themeluese. Nuk ka pllaka guri që mbajnë urdhëresat e saj dhe qytetarët e demokracive liberale nuk i mbajnë librat e tyre të vegjël të kuq ’të ortodoksisë së partisë, siç bënin dikur subjektet e Kinës komuniste. Por kjo nuk do të thotë që këto parime nuk ekzistojnë.
Me koronavirusin Covid-19 që ka vrarë më shumë se 10,000 njerëz në të gjithë botën, pyetja e ngutshme është për sa kohë do të vazhdojnë ta bëjnë këtë.
Kufijtë e mbyllur janë antevropianë
Urdhëresa
‘Liria e lëvizjes dhe vendbanimit për personat në BE është gurthemeli i shtetësisë së Bashkimit’ – Parlamenti i BE-së
Realiteti
Pandemia e Covid-19 i ka mbyllur llogaritë në kohë rekord me dogmat e kufijve të hapur me çdo kusht.
Kur ministrat e shëndetësisë të BE-së u takuan në Romë muajin e kaluar, ata ranë dakord se mbyllja e kufijve të kontinentit do të ishte ‘disproporcionale dhe joefektive’. Dy javë më vonë dhe me virusin që po dilte jashtë Italisë, presidenti Francez Emmanuel Macron shpalli ‘nacionalizmin’ krizën e vërtetë dhe deklaroi se ‘virusi nuk ka pasaportë’.
Virusi mund të mos ketë një pasaportë, por njerëzit që e mbajnë atë patjetër e kanë. Tani, më pak se një muaj pas takimit të Romës, Zona e Shengenit ka pushuar së ekzistuari në mënyrë efektive. Pothuajse çdo vend evropian ka kyçur kufijtë e tij, fluturimet janë pezulluara dhe ka kufizuar hyrjen e për të huajt. Evropa e ka zëvendësuar Kinën si epiqendrën e pandemisë, duke ia vënë fajin kufijve porozë për përhapjen e virusit.
Kufijtë e hapur janë një ide e bukur kur biznesi po lulëzon dhe njerëzit nuk po vdesin. Por, përballë një krize aktuale, udhëheqësit e perëndimit liberal i kthehen interesit kombëtar.
Të drejtat dhe liritë e njeriut janë të paprekshme
Urdhëresa
‘Qytetërimi modern e ka bazuar themelin e tij specifik në parimin e lirisë, i cili thotë se njeriu nuk është një instrument i thjeshtë për t’u përdorur nga të tjerët, por një qenie kryesore jetësore autonome’ – Altiero Spinelli, federalist evropian
Realiteti
Spinelli i kushtoi pjesën më të madhe të jetës së tij integrimit evropian, dhe koncepti i lirisë personale është ai që përsëritet regullisht nga liderët e Evropës. Sidoqoftë, Covid-19 e ka shpartalluar këtë ide.
Karantina tani është e detyrueshme në të gjithë kontinentin. Italianët që shkelin urdhrin e izolimit mund të gjobiten afërsisht 227 dollarë ose të burgosen për tre muaj. Spanja ka arrestuar dhjetëra dhe ka vënë gjoba deri në 33,000 dollarë, ashtu si Franca dhe Norvegjia. Në Mbretërinë e Bashkuar, një projekt-ligj i miratuar të enjten i jep qeverisë fuqi të reja për të kufizuar lirinë personale në emër të shëndetit publik.
Sipas projektligjit, oficerëve të shëndetit publik do t’u jepet pushteti për të urdhëruar arrestimin e ‘personave potencialisht infektues’, për ekzaminim. Edhe pas testimit, projekt-ligji e lejon shtetin të izolojë me forcë personin e dyshuar për një periudhë kohe ‘të nevojshme dhe proporcionale’. Edhe prindërit duhet të dorëzojnë fëmijët e tyre para punonjësve shëndetësorë nëse kërkohet, ose të përballen me gjobë.
Një goditje drakoniane funksionoi për të ndaluar virusin në vendin e origjinës në Kinë, por udhëheqësit tanë dëshirojnë të pretendojnë se ata vendosin lirinë individuale mbi të mirën e shtetit. Ata thonë se qeveritë janë bërë më të buta dhe që te sjellshme që nga Mesjeta. Në realitet, jepuni atyre forcë dhe ata do u japin kartë të bardhë oficerëve të tyre për të vepruar si ata të Mesjetës, duke mbyllur rrugët e goditura nga sëmundja dhe duke forcuar bllokimin nën kërcënimin e burgimit.
Ne jemi të gjithë një familje e madhe evropiane
Urdhëresa
‘Familja evropiane nuk është perfekte. Por është gjëja më e mirë që ne kemi për t’i sjellë vendet e Evropës rreth të njëjtës tryezë’ – Jean-Claude Juncker, ish Presidenti i Komisionit të BE-së
Realiteti
Udhëheqësit e BE kishin si moto ‘Të Bashkuar në Diversitet’ në vitin 2000, në përpjekjen për të injektuar pak vitaliet në burokracinë e rreptë që është Bashkimi Europian. Pandemia e vazhdueshme ka vërtetuar se ajo frazë tingëllon shumë bosh.
Fuqia e Brukselit për të vepruar me vendosmëri gjatë emergjencave të shëndetit publik është relativisht impotent. Në fillim të këtij muaji, ndërsa rastet e Covid-19 në Itali u bënë mijëra, qeveria në Romë dërgoi një lutje të dëshpëruar përmes Mekanizmit të Mbrojtjes Civile të Unionit për furnizime dhe ndihmë mjekësore. Sidoqoftë, Brukselit i mungon fuqia për t’i urdhëruar anëtarët e tij që të përmbushin këtë detyrim dhe asnjë shtet anëtar nuk doli vullnetar.
Kancelarja gjermane Angela Merkel e përshkroi vendimin e saj për të marrë më shumë se një milion emigrantë në vitin 2015 si një akt humanitar” dhe u bëri thirrje fqinjëve të saj të BE të ndajnë barrën.
Por tani, miqësia është zhdukur. Me Covid-19 që shkatërron Italinë dhe Zvicrën, qeveria e Merkel ndaloi eksportimin e maskave mbrojtëse. Franca gjithashtu kufizoi fluksin e pajisjeve mbrojtëse jashtë vendit, ndërsa blloku në tërësi ndaloi eksportin e pajisjeve mjekësore përtej kufijve të saj – madje edhe për shtetet e bindura klienteliste si Serbia.
Vetëm Kina, pasi ishte zhbllokuar nga virusi, nisi të mbush boshllëkun, duke dërguar pesë milionë maska në Serbi dhe një grup prej 300 mjekësh në Itali. Kaq për familjen evropiane.
Qytetërimi evropian është civilizimi më i mirë
Urdhëresa
‘I gjithë njerëzimi…duke qenë i gjithi i barabartë dhe i pavarur, askush nuk duhet të dëmtojë një tjetër në jetën, shëndetin, lirinë ose pronat e tij’ – John Locke, filozof anglez
Realiteti
Ideja e kontratës shoqërore, që qytetarët të bashkohen dhe të sillen korrekt për të mirën e shoqërisë, lindi në Evropë gjatë Epokës së Iluminizmit. Që nga ajo kohë, ne evropianëve na pëlqen ta shohim veten si një bandë më e civilizuar sesa kushërinjtë tanë tejet individualistë amerikanë, ose miqtë tanë jashtë vendit të vënë në rresht nga autoritarizmi.
Në realitet, Evropa ka përjetuar shtatë dekada paqeje të pandërprerë. Asnjëherë nuk kemi testuar civilizimin tonë. Tani, me një virus vrasës në pragun tonë, disa prej nesh janë rikthyer në një ‘gjendje natyrore’ anarkike brenda natës.
Duke mos marrë parasysh fjalët e Locke, për të mos përmendur ligjin, raportet për plaçkitje janë shfaqur nga Franca, Italia dhe Mbretëria e Bashkuar. Përleshjet kanë shpërthyer në supermarkete ndërsa blerësit në panik grumbullojnë ushqime dhe ujë, ndërsa valët e blerësve kanë zhveshur raftet e zhveshur, duke mos lënë asgjë për të moshuarit dhe paaftët.
Në Britani, madje edhe bankat ushqimore – të cilat lënë mënjanë furnizimet thelbësore për më të varfërit dhe më të dobëtit në shoqëri – janë grabitur.
A është kjo Evropa e Locke, Hobbes dhe Ruso? Me sa duket jo për momentin.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e RT
