Nëpërmjet një opinioni të shpërndarë nga Ambasada e SHBA-ve në Tiranë, diplomatja Yuri Kim thotë se është në një mendje me “Opinionin e Venecias” lidhur me emërimet në Gjykatën Kushtetuese.
Kim thotë se opinioni i fundit i Venecias ofron mundësi për palët që të bëhen bashkë për të çuar para Reformën në Drejtësi.
“Opinioni i fundit i Komisionit të Venecias për emërimin e gjyqtarëve në Shqipëri në Gjykatën Kushtetuese ofron një mundësi për të gjitha palët të bëhen së bashku për të çuar përpara Reformën në Drejtësi. Nuk është një rast për akuza apo vallet e fitores. Asnjë institucion nuk ishte plotësisht fajtor. Asnjë institucion nuk ishte plotësisht i drejtë ose i gabuar. Komisioni i Venecias pranon se ka interpretime të ndryshme, të ligjshme të dispozitave ligjore të cilat “rezultuan që dy gjyqtarë u emëruan në mënyrë të diskutueshme” për të njëjtin vend të Gjykatës Kushtetuese”-thuhet në deklaratë.
Opinioni i plotë nga Yuri Kim:
Këtë javë, pata një rast të vizitoj Krujën, kështjellën e heroit të Shqipërisë, Skënderbeut. Përballë sulmit pas sulmit nga forca më e frikshme ushtarake në botë në atë kohë, Skënderbeu nuk u dorëzua. Në vend të kësaj, ai bashkoi vendin, nuk pranoi të heqë dorë, dhe në fund mbizotëroi kundër të gjitha mosmarrëveshjeve.
Katër vjet më parë, Parlamenti – në përgjigje të kërkesave të popullit shqiptar – miratoi Reformën në Drejtësi. Pavarësisht mosmarrëveshjeve, zbatimi ka bërë përparim real: shumica e institucioneve të kërkuara janë krijuar, vetting-u ka larguar gjyqtarët dhe prokurorët të cilët nuk mund të shpjegojnë pasurinë e tyre, dhe gjyqtarët dhe prokurorët e rinj po trajnohen dhe punësohen. Reforma në Drejtësi ka qenë e dhimbshme, e ngadaltë dhe e papërsosur, por po ecën përpara dhe duhet të vazhdojë në mënyrë që Shqipëria të sigurojë të ardhmen e saj si një anëtar edhe më i vlefshëm i NATO-s dhe një anëtar i plotë i Bashkimit Evropian.
Reforma në Drejtësi tani është në një fazë kritike. Ajo ka bërë vetëm përparim të mjaftueshëm për të trembur ata që nuk e dëshirojnë atë, por ende jo përparim të mjaftueshëm për të përmbushur kërkesat e popullit shqiptar për një sistem të drejtësisë të shënuar me integritet dhe pavarësi. Pra, ata që kanë frikë nga Reforma në Drejtësi janë në sulm. Ata që duan Reformën në Drejtësi duhet të tërheqin frymën e Skënderbeut, tani më shumë se kurrë.
Pas katër vitesh të përballjes së pengesave të shumta, është e natyrshme të ndjeheni të lodhur dhe ndoshta të dekurajuar. Por nëse rishikojmë atë që është fituar pavarësisht nga pengesat – dhe çfarë duhet të fitohet më shumë për gjeneratën e ardhshme – atëherë ky është saktësisht momenti kur duhet të dyfishojmë përpjekjet tona dhe të shtyjmë përpara drejt qëllimit tonë.
Opinioni i fundit i Komisionit të Venecias për emërimin e gjyqtarëve në Shqipëri në Gjykatën Kushtetuese ofron një mundësi për të gjitha palët të bëhen së bashku për të çuar përpara Reformën në Drejtësi. Nuk është një rast për akuza apo vallet e fitores. Asnjë institucion nuk ishte plotësisht fajtor. Asnjë institucion nuk ishte plotësisht i drejtë ose i gabuar. Komisioni i Venecias pranon se ka interpretime të ndryshme, të ligjshme të dispozitave ligjore të cilat “rezultuan që dy gjyqtarë u emëruan në mënyrë të diskutueshme” për të njëjtin vend të Gjykatës Kushtetuese.
Është e rëndësishme që as Presidenca dhe as Parlamenti nuk janë gjykatë me autoritetin të vendosin se si të veprojnë kur ekziston një hendek në legjislacion. Komisioni i Venecias thekson se “I takon Gjykatës Kushtetuese të vendosë për interpretimin e dispozitave të Kushtetutës në një situatë që nuk është paraparë gjatë procesit të hartimit.” Kjo këshillë nënvizon urgjencën e krijimit të një Gjykate Kushtetuese funksionuese sa më shpejt të jetë e mundur.
Në vend që të qëndroni të zënë në pozicionet e tyre, tani është përgjegjësia e liderëve të Shqipërisë të ndjekin këshillat e qarta të Komisionit të Venecias: “Kultura dhe pjekuria demokratike kërkojnë kufizim institucional, mirëbesim dhe respekt të ndërsjellë midis institucioneve shtetërore.”
Opinioni i Komisionit të Venecias hap një rrugë përpara. Me gjykimet aktuale të mbetura në vend, është e mundur që gjykata të arrijë kuorumin në vitin 2020. Kryesia dhe Parlamenti duhet të angazhohen në dialog përpara se të marrin listat e kandidatëve për emërime. Edhe një herë duhet të ketë një kuptim të përbashkët të zbatimit për të harmonizuar çdo interpretim divergjent të ligjit.
Duke kujtuar shembullin e Skënderbeut, Ambasada e SHBA pajtohet me Komisionin e Venecias: Përballë korrupsionit dhe padrejtësive – armiku ynë i përbashkët në derë – populli i Shqipërisë duhet të bashkohet, dhe udhëheqësit duhet të zbatojnë detyrimin e tyre për të siguruar që Gjykata Kushtetuese është funksional, për t’i dhënë popullit Reformën në Drejtësi që u takon me të drejtë, dhe për të siguruar të ardhmen e Shqipërisë.
