Studiuesit kanë identifikuar procesin që shkakton plakjen e lëkurës dhe organeve të tjera njerëzore, në atë që mund të jetë një përparim të madh për fushën e mjekësisë rigjeneruese.
Përmes ‘riprogramimit qelizor’, një ekip nga Universiteti i Wisconsin-Madison zbuloi mekanizmin që kontrollon plakjen dhe rinimin e qelizave burimore mezenkimale (MSC), i cili mund të ndryshojë në një larmi të llojeve të ndryshme të qelizave, të tilla si muskujt ose kockat.
Studimi i tyre, i botuar në revistën Stem Cells të hënën, shton atë që shkencëtarët tashmë e dinin se si proceset qelizore shkaktojnë plakjen e MSC.
“Studimi ynë shkon më tej për të siguruar pasqyrë se si MSC të riprogramuara rregullohen molekularisht për të përmirësuar shenjat dalluese qelizore të plakjes.” – tha një nga bashkëautorët e saj Wan-Ju Li.
“Ne besojmë se gjetjet tona do të ndihmojnë në përmirësimin e kuptimit të plakjes së MSC dhe rëndësinë e tij në mjekësinë rigjeneruese.”
Mjekësia rigjeneruese ka të bëjë me rirritjen, zëvendësimin dhe shërimin e organeve ose indeve të dëmtuara nga mosha dhe sëmundja.
Studiuesit nxorrën MSC nga lëngu sinovial i njeriut, lubrifikant natyral i trupit që gjendet rreth nyjeve, duke përfshirë gjunjët dhe bërrylat.
Ata më pas ‘riprogramuan’ MSC në një formë të qelizave burimore të shndërruara në një gjendje të ngjashme me embrionin, duke u ofruar shkencëtarëve mundësinë e krijimit të ndonjë qelize brenda trupit të të rriturve.
Ekipi zbuloi se një proteinë (GATA6) ishte shtypur në qelizat e ndryshuara të MSC, duke çuar në një rritje në një proteinë tjetër (e njohur si SHH) dhe shprehjen e një proteine tjetër (të quajtur FOXP1), e cila është aktive në zhvillimin e trurit, zemrën dhe mushkëritë.
Dr Jan Nolta, redaktor i Stem Cells, përshëndeti identifikimin e kësaj rruge proteine në kontrollimin e plakjes së MSC si një ‘arritje shumë e rëndësishme’.
Zbulimi vjen pas një studimi të veçantë të kohëve të fundit nga studiuesit në Universitetin e Izraelit të Tel Aviv, të cilët pretenduan se kishin përmbysur procesin e plakjes qelizore.
Por krahasuar me studimin e Universitetit të Wisconsin-Madison, studimi izraelit është më i diskutueshëm për shkak të procesit që përdori për të shkurtuar telomeret – majat e vogla në fund të secilit kromozom.
Më vonë gjatë jetës, ky proces mund të çojë në një rrezik në rritje të sëmundjeve të lidhura me moshën, duke përfshirë sëmundjen koronare të zemrës, diabetin dhe kancerin.
