Bullgaria po përpiqet të përmbajë përhapjen e koronavirusit pasi një rritje e shpejtë e rasteve ka lënë të mbingarkuar sistemin e saj tashmë të tensionuar të kujdesit shëndetësor.
Si kudo në Evropë, vala e dytë e virusit goditi rëndë vendin. Duke shpëtuar nga shpërthimi më i keq në pranverë, Bullgaria ishte e ngadaltë për të forcuar masat e kontrollit pasi rastet filluan të rriteshin në vjeshtë. Në të njëjtën kohë, dekada të korrupsionit dhe nepotizmit të shfrenuar kanë prishur besimin e publikut në institucione dhe kanë minuar gatishmërinë e njerëzve për të ndjekur urdhrat e shtetit, shkruan Politico.eu.
Bullgaria tani po paguan çmimin, me një sistem shëndetësor tashmë jofunksional të dobësuar nga profesionistët mjekësorë që largohen nga vendi tani i shtrirë në kufij. Vendi aktualisht ka shkallën më të lartë të vdekjes në BE – me 25.4 për 100,000 banorë gjatë 14 ditëve, sipas të dhënave nga Qendra Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve (ECDC) – dhe në javën e fundit të Nëntorit, ajo regjistroi më shumë se 20,000 raste të reja.
Muajin e kaluar, dy burra në Plovdiv, qyteti i dytë më i madh në vend, vdiqën pasi prisnin të pranoheshin në një spital pas një transferimi nga një institucion tjetër mjekësor. Videot e tyre duke pritur jashtë, njëra me një shishe oksigjeni pranë tij, u bënë tituj kryesorë. Në tetor, një 33-vjeçar vdiq në Sofje pasi priti për një ambulancë për orë të tëra.
“Sistemi është i mbingarkuar dhe kjo është arsyeja pse ndodhin incidente të tilla,” tha Katya Sungarska, zëdhënëse e shërbimeve të urgjencës mjekësore në kryeqytetin e Sofjes. “[Sistemi] nuk mund të përgjigjet ashtu si duhet.” Ajo thotë se kryeqyteti duhet të ketë 80 ekipe emergjence për të mbuluar popullatën në mënyrë adekuate – në fakt, ka 15-17 në çdo turn 12 orësh.
Peter Markov, një epidemiolog dhe ligjërues në Shkollën e Higjienës dhe Mjekësisë Tropikale në Londër, tha se niveli i lartë i vdekjeve tregoi tendosjen e sistemit mjekësor, duke treguar “sa mirë trajtohen rastet e rënda dhe sa mbrohen njerëzit e prekshëm”.
Shkalla e pozitivitetit të vendit është një tjetër tregues se sa i mbingopur është sistemi shëndetësor i Bullgarisë. Në gjysmën e dytë të nëntorit, midis 30 dhe 44 përqind e testeve po ktheheshin pozitive. Në Gjermani, kjo shifër ishte më pak se 10 përqind; në Greqinë fqinje, më pak se 12 përqind.
Shumë pak, shumë vonë
Pavarësisht rritjes së madhe të rasteve, qeveria priti javën e kaluar për të futur masa të konsiderueshme frenimi – megjithëse nuk arritën te një urdhër për qëndrim në shtëpi ose një shtetrrethim.
Të premten, Ministri i Shëndetësisë Kostadin Angelov mbylli restorantet, baret, qendrat tregtare dhe palestrat. Shkollat dhe universitetet kaluan në mësimin në internet, ndërsa udhëtimet e organizuara dhe ngjarjet publike të tilla si seminare dhe konferenca u ndaluan. Megjithatë, teatrot qëndrojnë të hapura me kapacitet 30 përqind. Mbledhjet private të deri në 15 personave janë gjithashtu të lejuara dhe dyqanet e vogla jo thelbësore mund të vazhdojnë të mirëpresin klientët.
Mungesa e personelit
Ndërsa zyrtarët qeveritarë përsërisnin se Bullgaria ka mjaft shtretër dhe këmbëngulën se situata ishte nën kontroll, stafi i spitalit paraqiti një pamje krejt tjetër.
“Ne e humbëm mundësinë për t’u përgatitur për valën e dytë të koronavirusit gjatë verës, edhe pse e dinim se do të vinte“, tha Nedelcho Totev, kreu i spitalit nga qyteti në Chirpan, një qytet i vogël në Bullgarinë e Jugut.
“Ne e humbëm shansin tonë për të caktuar spitalet COVID-19. Në vend të kësaj, tani të gjitha spitalet po shpërthejnë në shtresat me pacientë me koronavirus dhe ne nuk mund t’i përgjigjemi ngarkesës në rritje të pacientëve. “
Ai shtoi: “Askush nuk mund të trajtojë pacientët … Spitalet kanë shumë pak personel. Kriza aktuale e koronavirusit e bëri të qartë se sa e tmerrshme është situata.”
Mungesa e profesionistëve mjekësorë është veçanërisht e theksuar jashtë kryeqytetit Sofje. Një muaj më parë, reparti COVID-19 në spitalin e drejtuar nga qyteti në Svishtov, një qytet i vogël në lumin Danub, u bllokua për shtretër dhe mjekë. Në nëntor, infermierja e vetme në pavion gjithashtu u sëmur dhe aktualisht po shërohet.
“Situata është kritike,” tha Gencho Genchev, kryetar i Svishtov, i cili gjithashtu po punon me turne në spital për të ndihmuar në kompensimin e mungesës së stafit.
Me 70 pacientë me COVID-19 të konfirmuar ose të dyshuar – pothuajse trefishi i numrit të pacientëve një muaj më parë – spitali është në prag të kolapsit. “Unë nuk e di se sa kohë mund të vazhdojmë të ecim kështu“, tha ai.
Kriza e personelit i paraprinë pandemisë, ndërsa profesionistët bullgarë të mjekësisë kanë vërshuar nga vendi, joshur nga perspektiva më të mira të karrierës dhe paga më të larta në Evropën Perëndimore. Vitin e kaluar, rreth 460 mjekë dhe 270 infermierë aplikuan për certifikata duke i lejuar ata të punojnë jashtë vendit, duke dëmtuar më tej sektorin shëndetësor të uritur për burimet. Pas Greqisë, Bullgaria ka numrin e dytë më të ulët të infermierëve praktikantë – me 435 për 100,000 njerëz.
Për t’i bërë gjërat edhe më keq, nivelet e infeksioneve në mesin e profesionistëve mjekësorë janë gjithashtu në rritje. Më shumë se 6,000 profesionistë mjekësorë janë infektuar me koronavirus që nga fillimi i pandemisë, 2,000 prej të cilëve aktualisht janë të sëmurë.
“Numri i profesionistëve mjekësorë të infektuar është thellësisht shqetësues, duke pasur parasysh që 60 përqind e mjekëve janë mbi 50 vjeç,” tha Ivan Madzharov, kryetar i Shoqatës Mjekësore Bullgare.
