Kreu i opozitës dhe fituesi i zgjedhjeve të Kosovës, Albin Kurti, thotë se nëse do të mbahej një referendum mbi bashkimin e vendit të tij me Shqipërinë, ai do të votojë pro.
Komentet e tij erdhën në një intervistë për Euronews, vetëm pak ditë pasi partia e tij Vetëvendosje fitoi pjesën më të madhe të votave në Kosovë deri më tani, duke i hapur rrugën Kurtit për të formuar një qeveri.
Mbi 90% e 1.8 milion njerëzve të Kosovës janë shqiptarë etnikë dhe perspektiva e një bashkimi midis dy kombeve është e popullarizuar si në Kosovë ashtu edhe në Shqipëri.
Vetëvendosje – që do të thotë Vetëpërcaktim – duket se ka dyfishuar rezultatin e saj të vitit të kaluar, me më shumë se 50% të votuesve kosovarë që votuan partinë, pavarësisht se Kurti u ndalua të kandidojë në zgjedhje nga Gjykata Kushtetuese e vendit.
Zgjedhjet e 14 shkurtit ndëshkuan të dy partitë që kanë dominuar Kosovën që nga përfundimi i luftës kundër forcave serbe në vitin 1999, Lidhjen Demokratike të Kosovës (LDK) dhe Partinë Demokratike të Kosovës (PDK), të cilat morën vetëm 13% dhe 17% të votave.
Rezultati e ka bindur Kurtin se përkundër ngjarjeve të vitit të kaluar, Vetëvendosje mund të përballojë stuhitë politike të javëve të ardhshme dhe të realizojë premtimin e saj për të luftuar korrupsionin e shfrenuar, për të ringjallur ekonominë dhe për t’u përballur me gardën e vjetër të politikës kosovare.
Një aktivist student që u burgos gjatë viteve 1990 për punën e tij me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës (UÇK), Kurti doli në titujt ndërkombëtarë në 2015, kur hodhi gaz lotësjellës në parlamentin e Kosovës në protestë kundër një marrëveshje të shënjimit të kufirit me Malin e Zi fqinj.
Në vitet që nga ajo kohë, Vetëvendosje është rritur nga një lëvizje sociale në një forcë politike në Kosovë, duke tërhequr vota nga të rinjtë kosovarë si dhe në diasporën e gjerë kosovare.
Por, përkundër kapitalit të tij politik në Kosovë, Kurti kthehet në pushtet në një kohë të vështirë për kombin e ri, i cili deklaroi pavarësinë e tij nga Serbia në 2008, në një lëvizje ende të papranuar nga Beogradi. Bisedimet mbi anëtarësimin në BE, të cilat Kosova i kërkon, janë kushtëzuar me zgjidhjen e mosmarrëveshjes së saj me Serbinë, me të cilën ajo luftoi një konflikt të përgjakshëm dy-vjeçar në vitet 1998-1999.
Kjo është bërë më e vështirë me fuqizimin e presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiç, baza e të cilit në të djathtën nacionaliste dëshiron të shohë pjesë të territorit të Kosovës t’i jepen Serbisë – apo edhe një ripushtim të të gjithë territorit, i cili ishte pjesë e Serbisë për shumicën të shekullit të kaluar.
Pikëpamja e Kurti mbi dialogun me Beogradin, shumë më e ashpër se paraardhësit e tij në Prishtinë, nuk ka gjasa ta bëjë këtë më të lehtë. Por Kurti, çuditërisht, është joshfajësues për këtë.
Ai foli për Euronews në lidhje me perspektivën e rifillimit të dialogut me Serbinë, mundësine e bashkimit në një federatë me Shqipërinë, trajektoren e tij politike dhe rrugën e Kosovës drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian.
Fitorja juaj në zgjedhjet e së dielës ishte edhe më e madhe nga sa ishte parashikuar. Tani ju duhet të siguroni 61 vota në parlament për të qeverisur, si e planifikoni ta bëni atë?
Ne krijuam një koalicion parazgjedhor midis lëvizjes Vetëvendosje dhe listës së Presidentes Vjosa Osmani. Votat ende po numërohen, por mendoj se kemi tejkaluar gjysmën e votave. Kjo nuk do të thotë automatikisht 61 deputetë që janë të nevojshëm për një shumicë, prandaj do të na duhen disa deputetë nga pakica joserbe. Unë mendoj se kjo është shumë e mundur.
Edhe nëse kjo nuk arrihet, ju keni përjashtuar një koalicion me PDK-në dhe LDK-në.
PDK-ja dhe LDK-ja janë dy fraksione të regjimit të vjetër dhe fitorja e jashtëzakonshme elektorale që kemi pasur na tregon se duhet të vazhdojmë me disa prej deputetëve nga pakicat kombëtare ndërsa këto dy parti të mëdha e të vjetra, epo, të mëedha deri dje e të vjetra me siguri, ata duhet të reformohen. Ne kemi ndërtuar valën e tretë të entuziazmit në historinë e fundit të vendit tonë.
E para ishte çlirimi në 1999. E dyta ishte pavarësia në 2008. Tani ne duam të gjejmë punë dhe drejtësi, që do të thotë që ne duam të zëvendësojmë migrimin e të rinjve me punësimin dhe ne duam të luftojmë korrupsionin dhe t’i japim fund elementeve të kapjes së shtetit, të cilat u kryen kryesisht nga këto parti që humbën zgjedhjet të dielën.
Edhe nëse arrini në 61 deputetë, ju ende keni nevojë për të zgjedhur presidentin. Nëse jo, qeveria bie dhe thirren zgjedhje të reja. Si do të merreni me këtë?
Ne kemi në plan të zgjedhim kryetarin e parlamentit, një qeveri të re dhe një president të ri. Na duhen dy të tretat e deputetëve për të mbështetur votën. Unë mendoj se pas kësaj fitoreje të thellë, është e mundur që t’i kesh sepse ata e dinë vullnetin e njerëzve. Nëse ata do ta kishin imagjinuar bojkotimin më herët, unë jam i sigurt se do mendohen dy herë për këtë, sepse do të humbnin edhe më shumë mbështetje në mesin e njerëzve. Ata nuk kanë mundësi të shkojnë në zgjedhje të parakohshme. Nëse kjo do të ndodhte, gjë që nuk mendoj se do të ndodhë, atëherë në raundin tjetër të zgjedhjeve unë mendoj se partitë e vjetra do zhduken krejtësisht.
Mandati juaj i fundit si kryeministër përfundoi gjatë pandemisë COVID-19. Cila është gjëja e parë që ju do të bëni si kryeministër për të luftuar pandeminë në Kosovë?
Ne planifikojmë të fillojmë të japim fonde të përshtatshme për vaksinimin dhe një program përparësish në lidhje me grupet shoqërore të cilët duhet të vaksinohen së pari dhe me çfarë rendi dhe kemi në plan të kemi 60 përqind të popullsisë të vaksinuar deri në këtë vit, në bashkëpunim me BE-në. Kur unë u largova nga detyra në 3 Qershor të vitit të kaluar, kishim vetëm 30 vdekje dhe numri i njerëzve të kuruar ishte tre herë e gjysmë më i lartë se rastet aktive. Që kur kam lënë detyrën, kemi pasur më shumë se 1500 vdekje.
A keni diskutuar që të pranoni vaksina nga Serbia siç ka bërë Maqedonia e Veriut?
Ne planifikojmë ta diskutojmë këtë çështje me partnerët tanë, me vendet që na njohën dhe në veçanti me BE-në.
A është kjo një jo ndaj vaksinave nga Serbia?
Jo, ne nuk do të marrim vaksina nga Serbia, e cila merr vaksinat nga Rusia dhe Kina. Si për nga vlerat ashtu edhe për nga interesat, orientimi ynë ka qenë gjithmonë drejt Perëndimit.
Mund të shihet si një mënyrë për të ndërtuar ura me Beogradin.
Ne nuk duam të zëvendësojmë BE-në dhe SHBA-në me ndonjë fuqi lindore jodemokratike, sepse është provuar se nuk ka siguri në lidhje me cilësinë, nga njëra anë, dhe nga ana tjetër, ka gjithmonë tela të bashkangjitur në formë të lojërave gjeopolitike.
Ju keni thënë që qeveria juaj do të aplikojë për statusin e kandidatit në BE, por BE-ja ka thënë vazhdimisht se integrimi i Kosovës në BE varet nga rifillimi i dialogut midis Beogradit dhe Prishtinës. A keni ndërmend ta rifilloni atë?
Unë mendoj se Serbia duhet të përballet me të kaluarën e saj. Ajo shkaktoi katër luftëra në ish-Jugosllavi dhe duket se nuk ka keqardhje, asnjë pendim për këtë brenda shtetit. Është e rëndësishme që të ketë ndryshime në Serbi në lidhje me mënyrën se si ata e shohin Kosovën. Unë jam gati të përfshihem në një dialog ku njerëzit do të jenë përfituesit.
Por mendoj se nuk është e pranueshme për askënd në Kosovë – natyrisht, duke përfshirë edhe mua – që të përfshihen në një dialog ku supozohet se do të kompensojmë shtetin e Serbisë për humbjen e këtij shteti gjatë kohës së Millosheviçit. Serbia kreu gjenocid në Kosovë. Ne nuk kemi pse të lexojmë libra historie ose të dëgjojmë gjyshërit tanë. Ne e përjetuam atë. Unë mendoj se është shumë e rëndësishme për të adresuar drejtësinë që po vonohet dhe mohohet dhe bazohet në të kaluarën në mënyrë që të kemi më shumë paqe, siguri, stabilitet dhe pajtim afatgjatë.
A dëshironi akoma një ndjesë, njohje dhe dëmshpërblim të plotë nga Serbia?
Unë mendoj se është e nevojshme. Çfarë tjetër do të bëjë Serbia, të provojë dhe të na sulmojë përsëri? Unë mendoj se ata duhet të largohen nga Federata Ruse dhe nga Kina dhe ata duhet të përpiqen ta bëjnë atë sa më shpejt të jetë e mundur. Ata duhet të çlirohen nga Kosova. Ne e çliruam Kosovën nga Serbia. Unë mendoj se Serbia duhet të çlirohet nga Kosova.
Si do e arrini pajtimin ndërmjet serbëve dhe kosovarëve në Kosovë?
Për pajtim, me serbët në Kosovë, nuk është e nevojshme sepse ne nuk kemi luftuar me ta. Ne luftuam kundër Beogradit, i cili ishte kundër nesh dhe bëri gjenocid në pranverën e vitit 1999 dhe për atë qëllim ne kemi nevojë që Serbia të përballet me të kaluarën e saj, të shohë veten në pasqyrë, sesa të shohë Kosovën me dylbi ushtarake. Dhe të njohë pavarësinë tonë dhe të tregojë keqardhje për krimet e kryera nga regjimi. Mendoj se ajo që i duhet Serbisë është një Charles de Gaulle serb i cili do të thotë, ashtu si Charles de Gaulle tha ‘Franca është e madhe pa Algjerinë’, se Serbia është e madhe pa Kosovën.
Ju jeni përshkruar si një nacionalist, megjithëse nacionalist i majtë, si ndiheni për këtë gjë?
Unë jam një social demokrat dhe nëse shihni disa tipare nacionaliste tek unë kjo vjen nga historia e Kosovës dhe është e një karakteri anti-kolonial, çlirimtar. Në mënyrë që të arrihet barazia midis njerëzve dhe kombeve dhe të mos mbizotërojë dikush tjetër. Mund të themi që të tre ishin nacionalistë – Charles de Gaulle, Marine Le Pen dhe Franz Fanon, por nëse i vendosni këta të tre në të njëjtin vend mund të bëni një gabim të madh.
Një herë keni thënë se do të mbështesni një bashkim të Kosovës me Shqipërinë, a është ende kështu?
Ne besojmë në forcimin e shtetit të Kosovës si një republikë sovrane dhe e pavarur dhe në kushtetutën tonë, neni 1.1 është në kundërshtim me nenin 1.3. Neni 1.1 thotë se Kosova është një shtet i pavarur sovran dhe neni 1.3 thotë se Kosova nuk mund të bashkohet me një vend tjetër. Kështu që unë besoj se pavarësia e plotë nënkupton gjithashtu, pavarësinë nga pavarësia, kështu që ne mund të bashkohemi në një federatë me Shqipërinë ose në një federatë të BE-së. Dy referendume në të ardhmen mund ta zgjidhin këtë, në Shqipëri dhe Kosovë, por kurrë duke shkelur kushtetutën tonë. Kushtetuta duhet të ndryshohet së pari dhe vetëm nëse mund të bëhet në mënyrë paqësore dhe demokratike një ditë.
Si do të votonit në atë referendum?
Pasi të kishim një forcim të shtetit në Kosovë. Pasi ta bëjmë në mënyrë paqësore dhe demokratike. Mendoj se do të votoja po. Po.
A keni ndonjë mesazh për Evropën?
Evropa duhet të reformojë vetveten dhe jo vetëm objektivin e saj të zgjerimit. Gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor dhe BE-ja janë shumë të rëndësishme për njëri-tjetrin. Dhe unë mendoj se me gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor, BE-ja do të arrijë harmoninë me Evropën si një kontinent dhe ne kurrë nuk duhet ta harrojmë këtë dhe mos ta lëmë kurrë të mos ndodhë.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Euronews
*Materialin video të intervistës së Albin Kurtit në Euronews e shikoni Këtu
