Sipas të gjitha llogarive, Ivan Safronov, ishte projektuar për një karrierë yjesh në zemër të establishmentit politik të Moskës. 30 vjeç, ai do të linte një rol prestigjioz gazetaresk për t’u bërë një ndihmës i shefit të Roscosmos, agjencia hapësinore e Rusisë, e ngjashme me NASA-n.
Kjo ndryshoi në mënyrë dramatike në korrik të vitit të kaluar, kur ai u arrestua nga agjentë të FSB-së, agjencia e lartë e sigurisë së vendit dhe u akuzua për tradhti. Në një deklaratë, zyrtarët thanë se ai dyshohej se kishte kaluar sekrete shtetërore te një spiun i një vendi të NATO-s. Të martën e kaluar, një gjykatë në Moskë zgjati arrestimin e tij, që do të thotë se ai do të qëndrojë pas hekurave të paktën deri në maj, ndërsa prokurorët përgatisin çështjen kundër tij.
Avokati i Safronov, Ivan Pavlov, zbuloi pas arrestimit të tij se, në dosjet e ndara nga hetuesit, ‘Republika Çeke është shteti që përmendet si marrës i informacionit të klasifikuar’, gjoja transferuar në internet. “Prokurorët besojnë se SH.B.A. është bërë marrësi i fundit.” – shtoi avokati.
Një trajektore e paqartë
Që atëherë, përmbajtja e akuzave është mbështjellë me fshehtësi e mister. Për muaj me radhë, ishte e paqartë edhe për ata që ishin afër çështjes nëse akuzat kishin të bënin me punën e Safronov me Roscosmos, ose me kohën e tij si gazetar kur shkruante për çështjet ushtarake dhe hapësinore për gazetat e përditshme të biznesit rus, Kommersant dhe Vedomosti.
Ekipi juridik i Safronov ka pohuar se fokusi i hetimit ka qenë në veprimtaritë e tij si reporter, në vend të të dhënave të programit hapësinor, ku ai mund të ketë pasur qasje në rolin e tij më të fundit si këshilltar i Drejtorit të Përgjithshëm të Roscosmos, Dmitry Rogozin. Në vend të kësaj, Pavlov ka thënë, çështja ka të bëjë me transferimin e informacionit ushtarak teknik mbi furnizimin me armë ruse në Lindjen e Mesme dhe Afrikë, gjoja për përdorim nga mercenarët.
Sidoqoftë, ky version i ngjarjeve nuk është ndarë gjithmonë nga autoritetet dhe, në një mbledhje të Këshillit të të Drejtave të Njeriut në dhjetor, Presidenti Vladimir Putin ndezi një furi mediatike kur ai pretendoi se reporteri ishte ‘dënuar’ për vepra që nuk kishin lidhje me karrierën e tij si gazetar.
Sekretari i shtypit i Kremlinit, Dmitry Peskov, më vonë bëri një tjetër deklaratë duke pohuar se çështja është ende në hetim. Roscosmos ka këmbëngulur gjithashtu që akuzat kanë të bëjnë me ngjarje para se Safronov të bashkohej me agjencinë në vitin 2017.
Këto sqarime nuk kanë arritur të shkundin spekulimet se dikush në zemër të agjencisë hapësinore ruse mund të ketë qenë duke u dorëzuar dosjet konfidenciale kombeve perëndimore. Nuk do të ishte gjithashtu skandali i parë i spiunazhit që goditi Roscosmos, i cili ka parë një numër arrestimesh dhe hetimesh në vitet e fundit.
Në vitin 2018, FSB-ja bastisi dy institucione me lidhje të ngushta me programin hapësinor: Institutin Qendror të Kërkimit Shkencor të Inxhinierisë Mekanike dhe Qendrën Kërkimore dhe Analitike të Korporatës së Bashkuar të Raketave dhe Hapësirës. Raportet në atë kohë pretendonin se ata po hetonin një rrjedhje të të dhënave përmes të cilave kombet armiqësore thuhej se ishin bërë të vetëdijshme për zhvillimet në aftësitë e teknologjisë hipersonike ‘Top Secret’ të Rusisë.
Viktor Kudryavtsev, një shkencëtar i Roscosmos, u arrestua më vonë me akuzat e kalimit të të dhënave të klasifikuara për dy raketa ushtarake, të quajtura Kinzhal dhe Avangard, te një grup kërkimi belg me lidhje me NATO-n. Një nga kolegët e tij, Roman Kovalyov, një ish-zyrtar në Institutin Qendror të Kërkimit Shkencor të Inxhinierisë Mekanike, u arrestua vitin pasardhës dhe mori një dënim me shtatë vjet burg pasi bëri një marrëveshje me prokurorët.
Ivan Ivanovich
Historia personale e Safronovit ngjason me intrigat e Luftës së Ftohtë. Babai i tij, i quajtur gjithashtu Ivan, ishte një gazetar dhe shkrimtar i njohur, që gjithashtu kishte punuar për Kommersant. Ai kishte fituar një reputacion për shfaqjet ndaj mangësive të perceptuara brenda ushtrisë ruse, të tilla si dështimet e raportuara të lëshimit të raketave balistike dhe dyshohet se ishte përfshirë për raportimin e një marrëveshjeje armësh midis Moskës dhe Sirisë.
Pastaj, në vitin 2007, plaku Safronov vdiq pasi u hodh nga dritarja e godinës ku banonte në kryeqytetin rus. Spekulimet që ai ishte përfshirë në një komplot u rritën kur doli se ai kishte rënë nga dritarja e shkallëve dhe jo nga banesa e tij. Ai sapo ishte kthyer nga supermarketi dhe, sipas Kommersant, portokallet që sapo kishte blerë ishin shpërndarë në vendin e ngjarjes.
Mjeku ligjor regjistroi vetëvrasjem si shkak dhe vuri në dukje raportet se ai kishte qenë duke luftuar me përkeqësimin e problemeve shëndetësore, duke përfshirë një ulçerë peptike. Sidoqoftë, një koleg, redaktori i atëhershëm i Kommersantm Andrey Vassilyev, i tha medias perëndimore se ‘Unë e njoh atë prej 10 vitesh dhe kjo vetëvrasje nuk është absolutisht në karakterin e tij. Çdo gjë ishte në rregull me të’.
Qielli është kufiri
Paralelet midis babait dhe djalit kanë nxitur spekulime në lidhje me hetimin e FSB-së për Safronovin më të ri, duke bërë që disa të kenë frikë nga një përndjekje politike. Më shumë se 150 persona nga industria e medias, përfshirë redaktorët e një numri të madh të mediave, kanë bërë thirrje të hapur për lirimin e tij. Megjithatë autoritetet kanë mohuar se ka ndonjë komplot në lojë dhe Putini ka këmbëngulur që çdo sugjerim se akuzat ishin të sajuara, janë idiotësi.
Sidoqoftë, ai përsëri nxiti spekulimet duke thënë se asnjë pikë në karrierën e Safronov nuk ishte nën hetim.
“Aktivitetet e tij, të cilat hetimi i konsideron të paligjshme, nuk janë të lidhura me punën e tij si gazetar në Kommersant.” – tha presidenti – “por me një periudhë mjaft të gjatë të jetës së tij, përfshirë edhe kur ai punoi si ndihmës i Rogozin në Roscosmos.”
Pavarësisht kësaj, të martën, zëdhënësi i Putinit u tha gazetarëve se Kremlini nuk po ndjek nga afër të gjitha detajet e çështjes.
“Ne po flasim për veprime procedurale dhe natyrisht, ato nuk mund t’i raportohen presidentit, përndryshe ai nuk do të kishte kohë të mjaftueshme.” – tha Peskov.
FSB, tha ai, po e mbikëqyr çështjen, “por e përsëris edhe një herë, ne nuk kemi asnjë mundësi dhe asnjë dëshirë të ndërhyjmë në këtë.”
Më në fund, të martën, Pavlov tha se ekipi ligjor i Safronov ishte i bindur se akuzat kishin të bënin vetëm me raportimin e tij.
“Ivan është absolutisht i sigurt se ai akuzohet për veprimtari normale gazetareske.” – shtoi avokati.
Përplasja vjen në një kohë të tensionuar për udhëheqjen e Rogozin të Roscosmos. Në fillim të vitit, ai i tha Putinit se agjencia po planifikonte një lëshim ambicioz të 29 raketave këtë vit, një rritje në krahasim me periudhën e mëparshme.
Nuk është sekret që Rusia e mban kërkimin e hapësirës si një përparësi kryesore strategjike, duke pasur parasysh trashëgiminë sovjetike dhe Putini ka mbështetur ambiciet e larta për të dërguar një mision në planetin Venus.
Sidoqoftë, agjencia hapësinore merr vetëm rreth një të dhjetën e fondeve që rivali i saj historik NASA merr, duke e lënë atë me një vrimë të zezë financiare.
Në nëntor, Rogozin njoftoi se administrata e tij u përball me një ulje të pagave 15-20 përqind dhe rreth njëqind punonjës ishin pushuar nga puna. Të gjitha burimet e buxhetit në dispozicion, argumentoi ai, duhet të shpenzohen në punë shkencore dhe teknike për të përmbushur qëllimet ambicioze që janë vendosur për agjencinë.
Nëse Safronov përfundimisht dënohet për spiunim në favor të NATO-s në një kohë kur tensionet midis bllokut dhe Moskës po rriten gjithnjë e më shumë, kjo do të ngrejë shumë pyetje rreth spiunazhit dhe rolit të gazetarëve. Sidoqoftë, nëse ato rrjedhje të pretenduara të të dhënave lidhen në ndonjë mënyrë me kohën e tij në Roscosmos, ka të ngjarë të jetë një tjetër dhimbje koke për Rogozin dhe të gjithë të tjerët në orbitën e tij.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e RT
