Kur të gjithë menduan se po shihnin ‘udhëheqësin e popujve’, ata në të vërtetë po shihnin një djalë nga Dagestani, vetëm 24-vjeç!
Në kohën kur i riu Feliks Dadaev, i cili vinte nga një fshat i Dagestanit, ishte bërë sozia identike e Joseph Salin, këtë punë e bënin edhe tre të tjerë ndërkohë para tij. Ideja për sozinë erdhi për herë të parë tek Nikolay Vlasik më herët në vitet 1920, kur ai u bë shefi i sigurisë në Kremlin. Stalini kishte shumë armiq politikë dhe nuk ishte e sigurt që ai të shfaqej para njerëzve në takimet publike.
Dhe frika e tij e sigurisë u konfirmuan. Personi i parë që u bë sozia e tij, një kaukazian me emrin Rashidov, u hodh në erë nga një bombë kur kortezhi i tij po kalonte në Sheshin e Kuq. Fati i Dadaev ishte dukshëm i ndryshëm, megjithatë. Jo vetëm që ai mbajti sekretin për 55 vjet, duke fshehur të vërtetën edhe nga familja e tij, por burri është gjallë deri më sot! Ai është 100 vjeç.
Deklaruar i vdekur
Dadaev lindi në vitin 1920 në fshatin malor Kazi-Kumukh dhe pasi jetoi jetën e një bariu që kur ishte fëmijë, filloi punë si çirak në një argjendari. Por pasioni i tij i vërtetë qëndronte te kërcimi. Pasi u transferua në kryeqytetin çeçen të Groznyt, ai filloi të merrte mësime baleti dhe kur familja e tij më vonë u zhvendos në ish-republikën sovjetike të Ukrainës, ai u ftua të jepte shfaqje në ansamblin shtetëror.
Kombi u mahnit me të dhënat natyrore të 20-vjeçarit: ai vallëzonte, bënte xhonglime e marifete, shfaqi aftësi të konsiderueshme veprimi dhe sikur të mos mjaftonte, ishte imazhi identik i njeriut më ikonik në vend.
“Kur isha i ri, dukesha tepër i ngjashëm me udhëheqësin e të gjitha kohërave dhe popujve – aq sa barinjtë e tjerë të malësisë do të më ngacmonin për këtë, duke më quajtur Soso [gjeorgjian për” Jozefin]]. Unë dukesha si i bezdisur, por në zemrën time isha tepër krenar që kisha një ngjashmëri me babanë e madh të të gjithë popujve!” – kujton Dadaev.
Kur filloi lufta, fati i Dadaev u vulos: i riu u dërgua të jepte shfaqje me trupën e vijës së frontit për të ngritur moralin e ushtarëve. Fama e tij u përhap shpejt në majën e piramidës së Partisë Komuniste, por është e vështirë të thuash nëse NKVD (shërbimi sekret) do të kishte treguar një interes kaq të madh ndaj Dadaev, nëse ai nuk do të ishte plagosur rëndë në një sulm armik dhe të deklarohej i vdekur: “Shtatë trupa u dorëzuan në spital, por siç doli, dy kishin qenë gjallë! Unë isha një prej tyre.” – thotë Dadaev.
Megjithatë, gabimi nuk u regjistrua menjëherë. Familja e Dadaev mori një letër nga morgu, që do të thoshte se, për pjesën e mbetur të luftës, ai mendohej se kishte vdekur në fushën e betejës.
Inteligjenca Sovjetike e konsideroi këtë akt të zhdukjes aksidentale si një dhuratë. Në vitin 1943, pas një tjetër shfaqjeje të tij, Dadaev u shërbye me një darkë të bollshme dhe iu shpjegua atë që pritej prej tij. Si fillim, ai duhej të tërhiqte vëmendjen në vendin e duhur në kohën e duhur, për shembull, duke dalë nga Kremlini dhe duke hipur në një automjet.
Rruga drejt të bërit Stalin
“Në të gjitha ngjarjet, unë isha një kopje 100 për qind e Sosos! Ne ishim njësoj në gjatësi, zë dhe hundë. E vetmja gjë ku unë çaloja ishin veshët e mi. Shndërrimi i tyre, meqë ra fjala, nuk ishte shumë i vështirë. Ata do të më bënin rregullime të ndryshme, duke mbuluar çdo gjë dhe më pas veshët e mi ishin njësoj si të Stalinit.” – kujton Dadaev.
Për t’u bërë vërtet një sozi bindëse, djali nga Dagestani duhej të shtonte 11 kilogramë, të zverdhte artificialisht dhëmbët (Stalini ishte një duhanpirës i rëndë) dhe të kalonte disa muaj nën mbikëqyrjen e NKVD-së, duke mprehur imitimin, intonacionin dhe lëvizjet e Stalinit deri në përsosmëri.
Kjo kërkonte shikimin e orëve të filmit. Megjithatë, ekzistonte një ndryshim serioz: Stalini origjinal dhe sozia e tij kishin gati 40 vjet diferencë në moshë.
“Ata nuk kishin atë lloj operacioni plastik në atë kohë që bëjnë sot. Unë kisha një grimier që punonte me mua. Por ai nuk mund të ishte gjatë gjithë kohës. Kështu që unë duhej të mësoja të bëja vetë maskimin tim. [Fytyra e Stalinit ishte e mbushur me njolla variola që nga fëmijëria]: Unë së pari do të vendosja një shtresë kafe, të ngjashme me një ngjyrë si nxirje nga dielli pastaj mora një furçë të thjeshtë për zonjat me dhëmbë metalikë dhe e shtypa atë thellë në fytyrën time, kështu që mora shenjat e thella. Kur vraga u tha, unë vura grim.” – thotë Dadaev.
Vetëm një rreth i ngushtë njerëzish kishte njohuri për të vërtetën. Dadaev u desh të nënshkruajë një marrëveshje duke e ndaluar atë edhe nga komunikimi me familjen e tij.
Një shënjestër për atentat
Kur Dadaev kaloi provën e tij të parë atij iu dha një detyrë e re – duke u shfaqur para një turme, i rrethuar nga anëtarët e tjerë të partisë.
“Objektivi kryesor ishte të provoja dhe të mbaja një takim prove. Në heshtje totale – me sa duket sepse udhëheqësi nuk ishte në humor për muhabet”, por nëse, për ndonjë arsye, unë do isha i detyruar të flisja, do e bëja këtë në mënyrë lakonike dhe natyrisht, duke përdorur zërin e Joseph Vissarionovich. Ky ishte, mbase, misioni im më i lehtë deri më sot.”
Kjo hapi derën për t’iu besuar në detyra më serioze, të tilla si vizitat shtetërore nga delegacione të huaja, duke u filmuar për brezat e ardhshëm, duke lexuar raporte në radio, duke u parë në paradën e Sheshit të Kuq në festimin e Fitores në Luftën e Madhe Patriotike duke përshëndetur turmat nga Mauzoleumi etj.
Dhe askush nuk ishte më i mençur! Ndodhi vite më vonë se në shumë prej librave dhe paraqitjeve në media që paraqitnin Stalinin, ishte në të vërtetë Dadaev!
Ndoshta misioni më i rëndësishëm që iu dha ndonjëherë ishte të kryente një udhëtim të kreut të shtetit të BRSS në Konferencën e Teheranit në vitin 1943.
“Ata dolën me idenë për dy fluturime – një për të tërhequr vëmendjen. Isha unë, i veshur si Stalini, duke u paraqitur në kohën e caktuar dhe duke hipur në makinë dhe u nisa për në aeroport me shërbimin e sigurisë. Kjo ishte e gjitha për ta bërë Stalinin të shfaqet në radarin e inteligjencës së huaj.” – kujton Dadaev, i cili padyshim nuk ishte në takimin aktual të tre udhëheqësve në Teheran. Sidoqoftë, atje u krye një përpjekje tjetër për të vrarë Stalinin.
Sozia u takua me Stalinin e vërtetë vetëm një herë në jetën e tij. Takimi zgjati jo më shumë se pesë minuta dhe u zhvillua në zyrën e pritjes së Stalinit. Dadaev, duke qenë në një gjendje shoku dhe frike, nuk mund të kujtojë hollësitë: “Përveç buzëqeshjes së Joseph Vissarionovich – si dhe miratimit të tij hijerëndë, unë nuk mund të mbaja mend asgjë”.
Pas vdekjes së Stalinit, nuk kishte më nevojë për një sozi dhe Dadaev ishte rikthyer në aktrim duke dhënë shfaqje në të gjithë vendin. Deri në vitin 1996, të gjitha informacionet që kishin të bënin me sozinë ishin një çështje sekrete e rreptë, me faktin e përmendur vetëm në dosjen e tij personale të klasifikuar, të mbajtur diku në qemerët e KGB-së.
Kur u hoq ndalimi dhe gjithçka u bë publike, por edhe të gjitha këto vite më vonë, Dadaev pretendon se ai ende nuk mund të zbulojë të vërtetën e plotë. Vetëm një kapitull në librin e tij i është kushtuar kësaj çështjeje.
