Ai pushtoi hapësirën, por u vra gjatë një fluturimi rutinë trajnimi. Sidoqoftë, vdekja e tij është e mbështjellë me mister, duke ngritur shumë pyetje dhe duke nxitur disa teori.
Yuri Gagarin arriti statusin legjendar kur u bë personi i parë që doli në hapësirë në 12 prill 1961. Ai e la Tokën si një pilot i zakonshëm dhe u kthye si një ikonë, në Bashkimin Sovjetik e mbarë botën.
Pas udhëtimit të tij të lavdishëm, autoritetet sovjetike menjëherë e dërguan Gagarinin “në turne” në rreth 30 vende. Ai madje drekoi me Mbretëreshën e Anglisë Elisabeth II, dhe theu protokollin duke bërë një foto me monarken.
Presidenti i Egjiptit i dha Gagarinit çelësat e artë të portave të Kajros dhe Aleksandrisë, ndërsa në Havana, Fidel Castro e përqafoi mirë e mirë.
Askush nuk e dinte se Gagarin, një burrë i ri, i pashëm dhe me një buzëqeshje magjike dhe botën në këmbët e tij, do të kishte vdekur brenda shtatë vitesh.
Përgatitur për fluturimet e ardhshme
Pas tre vjetësh turne në botë, Gagarin iu kthye punës së tij. Për të përmirësuar aftësitë e tij fluturuese, ai u regjistrua në programin e trajnimit të fluturimit të Akademisë Inxhinierike të Forcave Ajrore Zhukovsky. Ai ishte i etur të vizitonte përsëri hapësirën.
“Ne nuk mund ta kthejmë Gagarinin në një ekspozitë muze – kjo do ta vriste atë.” – shkruajti shefi dhe shoku i tij Nikolai Kamanin, shefi i trajnimit të kozmonautëve në programin hapësinor sovjetik. Fjala e Kamanin sugjeron që Moska po synonte ta dërgonte Gagarinin në një tjetër mision hapësinor – por ata kurrë nuk e patën rastin.
Përplasja
27 mars 1968, ishte një ditë me re. Gagarin po kryente një fluturim stërvitor me një avion luftarak MIG-15UTI, së bashku me mentorin e tij, Vladimir Seryogin, një pilot me përvojë që kishte marrë një medalje ‘Hero i Bashkimit Sovjetik’ gjatë Luftës së Dytë Botërore. Koloneli Seryogin po kontrollonte teknikën e fluturimit të Gagarinit para se ta linte të fluturonte në avionin e ri MIG-17.
Pasi avioni u zhduk nga radari, autoritetet dërguan një ekip kërkimi. Katër orë më vonë rrënojat e avionit u zbuluan pranë qytetit Kirzhach (Rajoni Vladimir, 133 kilometra në lindje të Moskës). Vendi i rrëzimit ishte një rrëmujë e plotë dhe trupat e dy pilotëve u shkatërruan plotësisht. Identifikimi zyrtar i Gagarinit dhe Seryoginit nuk ishte detyrë e lehtë.
“Ishte e pamundur të imagjinohej Gagarin i vdekur. Gagarin ishte vetë jeta, ëndrra e palidhur e qiellit, e fluturimit, e hapësirës.” – tha Kamanin. Por ai kishte ndërruar jetë e pas kësaj nisi hetimi mbi shkaqet e ngjarjes.
Versioni zyrtar: Rrëzim pas manovrës për të shmangur përplasjen me balonën e motit
Vetëm në vitin 2011 u zbuluan zyrtarisht rezultatet e hetimit. Në 50 vjetorin e fluturimit hapësinor të Gagarin, autoritetet ruse deklasifikuan gjetjet e hetimit.
“Arsyeja më e mundshme e katastrofës ishte një manovër radikale për të shmangur përplasjen me një balonë që shërbente për të marrë të dhënat mbi motin. Kjo e çoi avionin në një pikë kritike të fluturimit dhe në një spirale më tej në rënie.” – tha Alexander Stepanov, një zyrtar nga Arkivi Presidencial.
Sipas këtij versioni, fati i keq i keq shkaktoi shkatërrimin e Gagarinit – një balonë e madhe moti u shfaq në zonën e tij të fluturimit dhe pilotët, në një përpjekje të dëshpëruar për ta shmangur atë, dërguan avionin pa dashje në një zhytje poshtë të cilën nuk mundën ta korrigjonin, kryesisht falë peshës shtesë (avioni ishte i pajisur me dy rezervuarë shtesë karburanti që e bënin atë më të ngadaltë) dhe reve të trasha.
Sidoqoftë, jo të gjithë janë të kënaqur me versionin zyrtar dhe si rezultat kanë dalë teori të ndryshme.
4 teori alternative
1) Seryogin papritmas humbi ndërgjegjen
“Unë besoj versionin që sugjeron se Seryogin pësoi një arrest kardiak. Ndoshta ai ra në një nga levat e kontrollit, gjë që çoi në pasojat fatale.” – tha Vitali Zholobov, një astronaut sovjetik.
2) Humbja e presionit brenda kabinës
Igor Kuznetsov, një pilot i përfshirë në hetimin e vdekjes së Gagarinit, beson se humbja e papritur e presionit të kabinës vrau pilotët. Disa mendojnë se kur dy pilotët ishin në 4,000 metra lartësi, ata filluan të humbnin presionin dhe lartësinë para se të humbnin ndjenjat dhe më pas kontrollin e avionit.
3) Prishja e motorit
Megjithatë, një version tjetër sugjeron që MIG-15 thjesht doli jashtë kontrollit.
Inxhinieri Valentin Kozyrev shkroi në kujtimet e tij se një nga hetuesit i tha se motori i avionit u prish duke shkaktuar një zhytje në tokë – pilotët u përpoqën ta ndreqnin atë por përpjekjet e tyre ishin të kota.
4) Një tjetër avion shkaktoi katastrofën
Aleksi Leonov, astronaut tjetër, shok i Gagarinit dhe njeriu i parë që bëri një shëtitje hapësinore (në 1965), mbështet këtë version. Në vitin 2013, ai tha se një manovër e pakujdesshme e një avioni tjetër vrau aksidentalisht Gagarinin dhe Seryoginin. Kur avioni tjetër i kaloi ata me shpejtësi supersonike, ajo e detyroi MIG-15 e tyre të zhytej drejt tokës.
Asnjë nga këto teori nuk është provuar. Ajo që është e qartë është se Gagarini dhe Seryogini vdiqën për shkak të rrethanave tragjike që përfshinin vështirësi teknike, motin e keq dhe, ndoshta, gabimin njerëzor.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e RTBH
