Varshava po ngre një institut të posaçëm kërkimor, i ngarkuar me studimin e dëmeve të shkaktuara në Poloni nga Gjermania naziste dhe të kërkojë dëmshpërblime nga Berlini, zbuloi kryeministri polak.
Morawiecki, e bëri njoftimin në një intervistë me agjencinë gjermane të lajmeve DPA, pjesë të së cilës u publikuan të premten. Morawiecki tha se ai kishte nënshkruar një dokument të mërkurën e kaluar që vuri në lëvizje themelimin e institutit, i cili do të mbajë emrin e luftëtarit të shquar polak të rezistencës Jan Karski. Ai shtoi se ‘tema nuk është jashtë tryezës, pasi Polonia u trajtua shumë keq, duke mos marrë asnjë dëmshpërblim’.
Instituti do të sistemojë studime të ndryshme ekzistuese në këtë fushë dhe do të ndjekë pretendimet kundër Gjermanisë.
Në të njëjtën intervistë, Morawiecki njoftoi se, në shkurt, një komision i posaçëm parlamentar i ngritur në 2017 do të publikonte gjetjet e tij mbi dëmet që rrjedhin nga pushtimi i Polonisë nga Gjermania naziste. Sipas vlerësimeve të mëparshme të Varshavës, të cilat bazoheshin në një inventar të vitit 1946, dëmet arrijnë në 800 miliardë euro. Sidoqoftë, në vitin 2019, një anëtar i komisionit sugjeroi se ligji mund të tejkalojë 887 miliardë euro. Po atë vit, Polonia rinovoi presionin e saj ndaj Gjermanisë për çështjen e reparacioneve për të përkuar me 80-vjetorin e fillimit të Luftës së Dytë Botërore.
Varshava nuk është e vetmja në përpjekjet e saj që i kërkon Berlinit të paguajë për vdekjen dhe shkatërrimin që nazistët u bënë kombeve të pushtuara. Në prill, Greqia rinovoi kërkesat e saj ndaj Gjermanisë, me një zëdhënës të Ministrisë së Jashtme që konfirmoi atëherë se ‘çështja mbetet e hapur’.
Gjermania, nga ana tjetër, këmbëngul se çështja u zgjidh në vitin 1990, viti i ribashkimit të saj, kur u nënshkrua i ashtuquajturi traktat Dy-Plus-Katër ndërmjet Gjermanisë Lindore dhe Perëndimore dhe aleatëve të Luftës së Dytë Botërore,. Ish-Bashkimit Sovjetik, SHBA-së, Britanisë dhe Francës. Në dokument, nuk përmendej asnjë lloj dëmshpërblimi, gjë që, sipas këndvështrimit të Berlinit, i vë kapak çështjes përgjithmonë. Megjithatë, në mënyrë domethënëse, as Polonia dhe as Greqia nuk ishin palë në marrëveshje.
Berlini gjithashtu vë në dukje një heqje dorë nga reparacionet e vitit 1953 që u nënshkrua nga Republika Popullore Polake dhe Republika Demokratike Gjermane, por qeveria polake pretendon se ajo u miratua vetëm nën detyrimin e Moskës, pasi të dy vendet ishin pjesë e bllokut lindor të Bashkimit Sovjetik në atë kohë. Në vitin 2018, kreu i partisë në pushtet Ligj dhe Drejtësi, Jaroslaw Kaczynski, pretendoi se Polonia kurrë nuk kishte hequr dorë nga pretendimi i saj për reparacione nga Gjermania.
