Deri dhjetë vjet më parë, Gabriel Boriç ishte një udhëheqës studentor në kryeqytetin kilian, duke protestuar kundër sistemit arsimor të privatizuar të vendit së bashku me mijëra studentë të tjerë në Santiago.
Tani, kongresmeni progresist 35-vjeçar po e çon këtë etikë në votime, ku ai shpreson të largojë rivalin e tij, kandidatin e ekstremit të djathtë Jose Antonio Kast, në raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale.
Nëse ai fiton votën e balotazhit, Boriç do të bëhet presidenti më i ri i vendit — dhe më i majtë — në historinë e tij moderne.
Boriç kandidon me një biletë të gjerë koalicioni që përfshin Partinë Komuniste dhe përkrah një model të shtetit të mirëqenies që premton të trajtojë pabarazinë në rritje të vendit. Muajin e kaluar, në raundin e parë të votave, ai fitoi afro 26% të pjesës së votave.
Ndërkohë, Kast, një mbrojtës i vendosur i regjimit të ish-diktatorit Gjeneral Augusto Pinochet dhe i tregut të lirë, mblodhi 28% të votave në raundin e parë. Agjenda e ish-kongresmenit 55-vjeçar përfshin uljen e taksave për kompanitë, ndërtimin e barrierave në veri të Kilit për të parandaluar hyrjen e paligjshme të emigrantëve dhe heqjen e abortit, ndër të tjera.
Për kritikët e tij, Boriç është radikal dhe pa përvojë. Por këto cilësi po e nxisin edhe popullaritetin e tij mes të rinjve kilianë, shumë prej të cilëve e njohën atë gjatë dy viteve të fundit të trazirave sociale.
Në tetor 2019, protesta masive tronditën vendin ndërsa mijëra demonstruan për pensione më të mira, arsim më të mirë dhe fundin e një sistemi ekonomik që ata besojnë se favorizon elitën. Boriç u bë shpejt përfaqësuesi më i zëshëm i kësaj lëvizjeje sociale dhe rriti udhëheqjen e tij duke hedhur poshtë trashëgiminë e koalicionit të qendrës së majtë që qeverisi nga viti 1990 deri në 2010.
Kjo lëvizje bëri që presidenti në largim Sebastian Pinera të pranonte një referendum për ndryshimin e kushtetutës, e cila ishte trashëguar nga diktatura e përgjakshme e Pinochetit. Vitin e kaluar, Kilianët votuan me shumicë dërrmuese për të hartuar një të ri. Ky proces është tani në punë, me kushtetutën e re që do të votohet në një plebishit të ri diku nga mesi i vitit 2022.
Platforma politike e Boriçit përfshin propozime për një sistem shëndetësor publik më gjithëpërfshirës, anulimin e borxhit të studentëve, për të rritur taksat për super të pasurit dhe një rishikim të sistemit privat të pensioneve të shtetit — i cili u trashëgua nga regjimi ushtarak i Pinochetit.
Rruga e mesme
Boriç përballet gjithashtu me një sfidë tjetër: Të nxisë të moderuarit për të përqafuar aleancën e tij me Partinë Komuniste, veçanërisht rreth qëndrimit të tij ndaj skemës së pensioneve private të vendit.
Më parë këtë muaj, Boriç votoi një masë të propozuar nga një grup përfaqësuesish për të tërhequr më shumë fonde nga pensioni privat shtetëror, pavarësisht se këshilltarët e tij e paralajmëruan atë se ishte një politikë e keqe. Politika synon të ofrojë ndihmë financiare për popullsinë më të varfër të Kilit gjatë gjithë pandemisë. Megjithatë, ekonomistët argumentojnë se kjo po ndikon negativisht në sistemin financiar të vendit dhe do të rrisë inflacionin. Këmbëngulja e Boriç dhe koalicionit të tij për të mbajtur gjallë iniciativën shihet nga kritikët si një përpjekje e grupeve politike më radikale, përfshirë komunistët, për të hequr të gjithë së bashku sistemin e pensioneve private.
Mbështetësit e Boriç e shohin skemën private të pensioneve si një shënues të pabarazisë në rritje të vendit, ndërsa të tjerë e shohin atë si themelin e tregut të fortë ekonomik të Kilit.
Boriç ka zbutur tonin e tij përpara votimit të kësaj fundjave për të tërhequr në mes, duke thënë se propozimet e tij do të implementoheshin gradualisht, se ai beson në pronën private dhe në aleancat midis sektorit privat dhe publik.
Ai gjithashtu ka sjellë në ekipin e tij ekonomistë me prirje qendrore në një përpjekje për të fituar mbi ata votues të moderuar. Dhe këtë javë, ai u takua me ish-presidenten dhe Komisioneren e Lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut, Michelle Bachelet, e cila e ka mbështetur zyrtarisht atë.
“Ai është treguar i zgjuar duke zbutur gjuhën e tij, duke ulur pritshmëritë dhe tani duke e paraqitur veten si vazhdimësi e trajektores së ndryshimit të propozuar më parë nga koalicioni i qendrës së majtë që ai kritikonte,” tha Argote, duke shtuar: “Ai ende përballet me shumë sfida dhe mund të ketë konflikte brenda koalicionit nëse zgjidhet, por tani për tani, besoj se ai ka një shans të mirë për të fituar”.
