Nga Carnegie Council for Ethics in International Affairs
Shkrim i datës: 17 Tetor 2012
Përmes një njoftimi Publik më datë 21 shtator 2012, Departamenti i Shtetit njoftoi revokimin e urdhrit që e përcaktonte si organizatë terroriste, organizatën e Mujahadin-e Khalq, e njohur shkurt si MEK por edhe me një sërë emërtimesh të tjera.
Vendimi i firmosur nga Sekretarja e Shtetit asokohe Hillary Clinton, hyri në fuqi më 28 shtator 2012.
Kështu, me një të rënë të lapsit, Shtetet e Bashkuara hoqën nga lista e saj e terroristëve globalë një organizatë—Muxhahedin-e Khalq (MEK), që ishte listuar që nga viti 1997.
Heqja e MEK nga lista ishte rezultat i një “shtypi gjyqësor” nga një grup dypartiak me ndikim në politikë, ku përfshihen: gjenerali Hugh Shelton, ish-kryetar i shefave të përbashkët të Shtabit; Lee Hamilton, ish-kongresmen nga Indiana; Bill Richardson, ish-guvernator i New Mexico; Gjenerali Wesley Clark, ish-komandant suprem i NATO-s; dhe Louis Freeh dhe Michael Hayden, respektivisht ish-drejtorë të FBI-së dhe CIA-s.
Në një fjalim të mbajtur në një konferencë në shkurt 2011, guvernatori Richardson kërkoi që MEK të hiqej nga lista terroriste.”Kjo është një lëvizje që nuk do asnjë para. Kjo është një lëvizje që nuk do armë.”– deklaroi Richardson.
Gjenerali Shelton tha në të njëjtin event: “Kur shikoni se çfarë përfaqëson MEK, kur ata janë antibërthamorë, ndarja e kishës nga shteti, të drejtat individuale, MEK është padyshim rruga ku Irani duhet të shkojë”.
Në një nivel, arsyeja e dukshme për heqjen nga lista të Shteteve të Bashkuara është se MEK me bazë në Irak është një forcë në mërgim e përkushtuar për heqjen e regjimit aktual në Teheran.
Siç shtoi gjenerali Shelton: “Duke e vendosur MEK-un në listën e FTO (Organizatat e Huaja Terroriste), ne e kemi dobësuar mbështetjen e grupit më të mirë të organizuar të rezistencës së brendshme ndaj botës më të orientuar nga terroristët antiperëndimorë, regjimit antidemokratik në rajon.”
Në lojën e marrëdhënieve SHBA-Iran, duket se ka, pra, një logjikë të caktuar për këtë lëvizje. Megjithatë, është më e qartë po t’i hedhësh një vështrim më të afërt kësaj lëvizjeje.
Ray McGovern, një ish-operativ i CIA-s, tha për MEK-un: “Përse SHBA bashkëpunon me organizata si Muxhahedinët, mendoj se është sepse ata janë vendas dhe sepse janë gati të punojnë për ne. Më parë, ne i konsideronim ata një organizatë terroriste. Dhe ata janë saktësisht ashtu. Por tani ata janë terroristët tanë dhe ne tani nuk hezitojmë t’i dërgojmë në Iran… për aktivitetet e zakonshme të shërbimit sekret: sensorë sulmues, për të mbikëqyrur programin bërthamor iranian, shënjimi i objektivave për sulmet ajrore dhe ndoshta krijimi i kampeve sekrete për të kontrolluar vendndodhjet ushtarake në Iran. Dhe gjithashtu një sabotim të vogël.”
Karen Kwiatkowski, dikur me Departamentin e Mbrojtjes thotë: “MEK është gati të bëjë gjëra për të cilat do të na vinte turp dhe për të cilat ne përpiqemi të heshtim. Por për detyra të tilla ne do t’i përdorim ata.”
Dhe cilat janë saktësisht këto “detyra“? Sipas deklaratës origjinale të Departamentit të Shtetit që përcaktonte MEK-un si organizatë terroriste (në vitin 1997, kur administrata e Clintonit po përpiqej të angazhohej në Iran), MEK nxiti një fushatë bombardimesh, duke përfshirë këtu dhe një sulm kundër zyrës qendrore të Partisë së Republikës Islamike dhe kryeministrit. Sulmi vrau rreth 70 zyrtarë të lartë iranianë, duke përfshirë shefin e drejtësisë Ayatollah Mohammad Beheshti, Presidentin Mohammad-Ali Rajaei dhe Kryeministrin Mohammad-Javad Bahonar.
Përveç kësaj, vrasjet e MEK variojnë në data dhe objektiva duke nisur nga personeli ushtarak dhe civilët amerikanë në vitet 1970 deri në, vrasjen e të paktën pesë shkencëtarëve kryesorë bërthamorë iranianë në muajt e fundit.
Plotësimi i dhunës vdekjeprurëse të MEK-ut është dinamika e çuditshme e brendshme e organizatës.
Elizabeth Rubin e The New York Times vizitoi selinë e saj në Kampin Ashraf në Irak në vitin 2003 dhe në rrjedhën e mbështetjes për heqjen nga lista të MEK-ut si organizatë terroriste, postoi një artikull tek Times më 13 gusht 2011, me titull “Një kult iranian dhe miqtë e tij amerikanë .”
Këtu ajo përshkruan një “kult” të kryesuar nga një grua e quajtur Maryam Rajavi dhe burri i saj, Massoud. Ajo që Rubin tregon të kujton në mënyrë të frikshme kultin e dënuar të Jim Jones në Guajana në vitet 1970:
“një botë imagjinare e bletëve punëtore femra…që shikojnë përpara sikur të ishin duke punuar në një fabrikë në Kinën Maoiste… Miqësitë dhe të gjitha marrëdhëniet emocionale janë të ndaluara. Që nga koha kur janë të vegjël, djemtë dhe vajzat nuk lejohen të flasin me njëri-tjetrin. Çdo ditë në kampin Ashraf duhej të raportoje ëndrrat dhe mendimet e tua… Pas vizitës sime, takova dhe fola me burra dhe gra që kishin shpëtuar nga kthetrat e grupit. Shumë duhej të riprogramoheshin. Ata treguan se si njerëzit mbylleshin nëse nuk pajtoheshin me udhëheqjen ose përpiqeshin të arratiseshin; disa madje u vranë.”
Deri më tani, kjo është vetëm një situatë ku tragjedia prek vetëm anëtarët e kultit. Por, siç raporton edhe Rubin: “Gjatë luftës Iran-Irak në vitet 1980, grupi shërbeu si milicia private e Sadam Huseinit që kundërshtonte qeverinë teokratike në Teheran. Për dy dekada, ai i dha grupit para, armë, xhipa dhe baza ushtarake përgjatë kufirit me Iranin. Në këmbim, çifti Rajavis u zotuan për besnikërinë e tyre. Në vitin 1991, kur z. Hussein shtypi një kryengritje shiite në jug dhe u përpoq të kryente një gjenocid kundër kurdëve në veri, Rajavis dhe ushtria e tyre u bashkuan me forcat e tij në vrasjen e kurdëve të arratisur. Zonja Rajavi u tha dishepujve të saj ‘Futini kurdët nën tanket tuaja dhe ruajini plumbat tuaj për Gardën Revolucionare iraniane’. Shumë ndjekës u arratisën me neveri.”
Rubin përfundon: “MEK nuk është vetëm i parëndësishëm për kauzën e aktivistëve demokratikë të Iranit, por një kult totalitar që do të na ndjekë përsëri.”
E gjithë kjo ngre pyetjen urgjente: Pse ndryshimi i politikës? Dhe pse tani? Ka të paktën tre arsye, nga ajo pragmatike te ajo e korruptimit.
Së pari, prania e MEK në Irak ka qenë një burim në rritje tensioni midis qeverisë shiite të vendit pritës dhe Shteteve të Bashkuara. Siç thotë një raport i Korporatës Rand të vitit 2009:
“Nga javët e para të Operacionit Liria e Irakut (OIF) deri në janar 2009, forcat e koalicionit ndaluan dhe garantuan sigurinë për anëtarët e MEK-ut, një grup kulti disident iranian në mërgim që jetonte në Irak. Që nga fillimi i OIF, MEK u caktua si një forcë armiqësore, kryesisht për shkak të historisë së saj të bashkëpunimit me ushtrinë e Sadam Huseinit në luftën Iran-Irak dhe përfshirjes së supozuar në shtypjen e kryengritjeve shiite dhe kurde që pasuan Luftën e Gjirit të vitit 1991”.
Raporti Rand vazhdon:
“Vendimi i koalicionit për të ofruar siguri për një organizatë të huaj terroriste ishte shumë i diskutueshëm, sepse vendosi Shtetet e Bashkuara në pozitën e mbrojtjes së një grupi që e kishte etiketuar më parë si organizatë terroriste. Midis shumë komplikimeve që rezultojnë, ky rebus politik i ka bërë Shtetet e Bashkuara të prekshme ndaj akuzave për hipokrizi në luftën kundër terrorizmit.”
Prandaj, qeveria e Nour Al-Maliki në Irak donte që MEK-u të largohej; por vetëm duke ofruar mundësinë e heqjes nga lista, administrata Obama mund të bindte të mbrojturin e saj mashtrues që të largohej paqësisht nga Ashrafi, për t’u proceduar për rivendosje nga Komisioneri i Lartë i OKB-së për Refugjatët.
Së dyti, “vallëzimi” me MEK-un është një kumtesë e mungesës së angazhimit tonë me Iranin, pavarësisht premtimeve të hershme nga Presidenti Obama se do kishte angazhime.
Leila Kashefi, një aktiviste iraniano-amerikane me bazë në Uashington për të drejtat e njeriut shkruante në blogun e saj më 24 shtator 2012: “Ka qenë e pabesueshme të shikoje anëtarët e një grupi të caktuar terrorist duke ecur nëpër sallat e ndërtesave të zyrave të Kongresit, duke u përzier me punonjësit e Hill dhe përfaqësuesit.” Ajo citonte edhe një punonjës që thoshte se të vetmit iranianë që shihje ishin ata të MEK-ut.
Së treti—dhe ky është faktori më pak i dobishëm për heqjen nga lista—megjithë protestat e gjeneralit Shelton për të kundërtën, MEK edhe dëshiron edhe merr para dhe i përdor ato në mënyrë strategjike. Se si e merr saktësisht grupi mbështetjen e tij është një pyetje e cila ende s’ka një përgjigje të plotë.
Një raport nga e përditshmja e Mbretërisë së Bashkuar, The Guardian ia atribuon këtë “një operacioni të frikshëm për mbledhjen e fondeve dhe fushatës për të transformuar imazhin e MEK të udhëhequr nga më shumë se 20 organizata iraniano-amerikane në të gjithë SHBA. Këto grupe dhe udhëheqësit e tyre kanë shpenzuar miliona dollarë për donacione për anëtarët e Kongresit, duke paguar grupet lobuese të Uashingtonit dhe duke punësuar politikanë dhe zyrtarë me ndikim, duke përfshirë dy ish-drejtorë të CIA-s si spikera.”
Siç e përmblodhi Financial Times në një editorial të kohëve të fundit “MEK ka gjetur miqtë më të mirë që paratë mund të blejnë ”. Të tjerë kanë qenë skeptikë për rolin e grupeve të mërgimtarëve.
Një shpjegim tjetër, ndoshta i çuditshëm, ka qenë bujaria e Sadam Huseinit ndaj MEK-ut në vitet 1990 dhe kujdesi mendjemprehtë i financimit të tij. Ose ndoshta pseudonimet e shumta – që vetëpërshkruhen si “luftëtarë të lirisë” ose aktivistë të “demokracisë” – kanë diversifikuar opsionet e financimit.
Cilado qoftë natyra e origjinës së parave, sipas raportit të Guardian:“Disa ish-zyrtarë kanë pranuar se janë paguar shuma të konsiderueshme parash për të folur për MEK-un. Ish-guvernatori i Pensilvanisë, Ed Rendell, ka pranuar më shumë se 150 mijë dollarë për të folur në një ngjarje në mbështetje të çndalimit të MEK-ut.” (Të tjerë që kanë pranuar tarifa janë dhe Howard Dean, ish-guvernator i Vermontit dhe Rudy Giuliani, ish-kryebashkiak i qytetit të New York-ut).
As miqtë në gjykatë nuk duken tepër të shqetësuar të bëjnë një kontrollit të background-it. Për Përfaqësuesen Dana Rohrabacher: “Nëse ata duan të kontribuojnë për mua sepse unë besoj fort në të drejtat e njeriut dhe ngrihem në raste si ky, kjo është mirë. Unë nuk i kontrolloj kredencialet e tyre.”
Së fundmi, cilat janë pasojat e hapit për të hequr MEK-un nga lista? Në terma praktike, çlirimi do t’i mundësojë MEK-ut të lobojë në Kongresin e SHBA-së për mbështetje në të njëjtën mënyrë siç Akti i Çlirimit të Irakut i vitit 1998 e lejoi Kongresin Kombëtar të Irakut të udhëhequr nga i mërguari Ahmad Chalabi ta bënte këtë – një gabim monumental i politikës që çoi në pushtimi i Irakut në vitin 2003.
Në këtë drejtim, historia, siç e dimë shumë mirë, e ka zakon të përsëritet. Rreth 30 vjet më parë, ne i pamë muxhahedinët e një shteti tjetër si “aleatë” në një luftë kozmike. Mirë se vini në Afganistanin e Talebanëve, tre dekada më vonë. Është shprehja e vjetër “armiku i armikut tim është miku im” i marrë në një ekstrem absurd.
Që të mos ketë dyshime në lidhje me pasojat e pafavorshme etike dhe politike, merrni parasysh përgjigjen nga Këshilli Kombëtar Iranian Amerikan (NAIC), një organizatë që kundërshton regjimin aktual, të datës 21 shtator 2012: “NAIC shpreh keqardhjen për vendimin për të hequr MEK nga lista e SHBA-së e organizatave të huaja terroriste. Ky vendim hap derën për financimin e Kongresit të MEK-ut për të kryer sulme terroriste në Iran, e bën luftën me Iranin shumë më të mundshme dhe do të dëmtojë seriozisht lëvizjen paqësore pro-demokratike të Iranit, si dhe pozitën e Amerikës mes iranianëve të zakonshëm. Fituesi më i madh sot është regjimi iranian, i cili ka pretenduar për një kohë të gjatë se SHBA-ja është gati të shkatërrojë Iranin dhe është armiku i popullit iranian.”
Në përgjithësi, një sagë e trishtuar. Le t’i japim fjalën e fundit editorialit të Financial Times, i cili e përmbledh mjaft mirë:
“Vendimi i qeverisë amerikane për të hequr Mujahedin-e Khalq, organizatën iraniane në mërgim, nga lista e saj e grupeve terroriste është një shembull i gjallë i ndikimit të parave dhe lobimit në Uashington. Në rastin më të keq ai nxjerr në pah mjegullën analitike që rrethon shumë politika të rënda amerikane mbi Iranin.”
VINI RE: Ky artikull është pronë intelektuale e Carnegie Council, e datës 17 Tetor 2012
*Përshtatur në shqip nga Hashtag.al
