Nga Dorian Matlija
Nuk më pëlqen të flas për 21 janarin më 21 janar, kur media dhe politika bëjnë atë qokën e zakonshme dhe pastaj e harrojnë. Sot është 22 janar dhe qoka mbaroi.
Prej dy ditësh qarkullojnë lajme/spekulime se ka ca regjistrime të komunikimeve radio mes gardistëve më 21 janar 2011. Që këto regjistrime të përbëjnë provë për hetime ato duhet të ekzistojnë, të jenë autentike, të jenë të pamodifikuara, të jenë të dëgjueshme qartë. Megjithatë, vetëm regjistrimet nuk vlejnë nëse nuk shoqërohen me prova të tjera, bie fjala, me dëshmi që ato urdhra janë dhënë vërtet.
E zëmë një moment që të gjithë kushtet plotësohen. Për çfarë vlejnë regjistrimet?
Po të lexosh tekstin, duket sikur komandanti i Gardës jep urdhër për të qëlluar në trup. Nuk rezulton ende se ky është urdhër nga më lart se komandanti. Atë ditë u vranë katër persona. Dy u akuzuan dhe u dënuan, mes tyre edhe ai qe supozohet nga këto regjistrime se dha urdhër.
Mirëpo, ata u dënuan, pavarësisht se për çfarë u dënuan dhe sa u dënuan.
Para vitit 2017, ligji parashikonte që nëse dilnin prova të reja vendimi i gjykatës rishikohej dhe çështja rihapej. Kjo vlente për të gjithë të dënuarit. Përjashtim bëhej vetëm për vendimet e pafajësisë qe rishikoheshin jo më vone se 5 vjet nga vendimi. Ky ishte neni 449 i Kodit të Procedurës Penale.
Me rastin e Reformës në Drejtësi, u rishikua ky nen. Euralius dhe profesorë të drejtësisë debatuan nëse duhej hequr fare kufiri 5 vjeçar, apo duhej qe vendimet e pafajësisë të mos rishikoheshin fare, edhe sikur të kishte prova të reja. Megjithatë kjo nuk kishte të bënte me 21 janarin, sepse gardistët nuk dolën të pafajshëm. Ata u dënuan.
Kur befas, në një mbledhje të komisionit të ligjeve andej nga Marsi 2017, teksti i nenit 449 pësoi një ndryshim të çuditshëm andej nga fundi i mbledhjes. Aty u shkruajt që nuk rishikohen jo vetëm vendimet e pafajësisë, por edhe ato të dënimit kur i rëndohej pozita të dënuarit, qoftë edhe sikur të dilnin prova të reja. Pra, nëse dilte në skenë ndonjë provë e re që mund të dënonte më shumë të dënuarin, kjo nuk do lejohej më.
Unë vetë reagova nga të parët sepse më digjte kjo çështja e 21 janarit me të cilën po merresha. Ishte atentat i mirëfilltë ndaj çështjes. Reaguan një tufë organizatash të shoqërisë civile. Reaguan edhe organizata te llojit politik, si nisma Thurje, nisma Sfida, etj. Madje një grup organizatash i shkruan Presidentit që të kthente mbrapsht ligjin sepse ky neni 449 nuk duhej të kalonte kështu. Në letër thuhej troç që ky nen do mbyllte përfundimisht dosjet e krimeve. Shkruan dhe gazeta e portale në atë kohë. Nuk reflektoi askush.
Tani, neni 449 është pjesë e Kodit dhe është kapaku i artë për rigjykimin e atyre që u dënuan një herë për 21 janarin. Jo vetëm përgjime të dalin, por sikur vetë ata të dalin e ta bërtasin te sheshi Skënderbej që vranë me dashje e dhanë urdhra, prapë dosja nuk hapet.
Për sa kohë nuk ka regjistrime që implikojnë direkt persona të tjerë të pahetuar (dhe me këtë tekst të përgjimeve nuk dëgjohet ndonjë ministër që jep urdhra), këtyre përgjimeve ti pimë lëngun sepse as nuk nis dot çështja kundër Ndrea Prendit, që pastaj të dalin më tutje te ndonjë tjetër. Reforma në Drejtësi i vuri tapën shishes si në ato përrallat arabe ku xhindi nuk dilte dot nga mallkimi i vulës mbi tapë.
