Për gati 100 vjet, Muzeu i Historisë Natyrore në Çikago ka mbajtur një shpatë, që mendohet të jetë një kopje e mirë e një arme të epokës së bronzit. Një analizë e re, megjithatë, ka treguar se shpata duket mjaft autentike sepse është e bërë rreth 3000 vjet më parë.
Ndërsa përgatiteshin për një ekspozitë mbi mbretërit e parë të Evropës, që do të zhvillohej në mars, arkeologët hungarezë që punonin me muze kërkuan një vështrim nga afër të një shpate kopje të mbajtur nga muzeu. Shpata, e gjetur në lumin Danub në Budapest, Hungari në vitet 1930, u analizua më pas nga arkeologët dhe shkencëtarët e muzeut duke përdorur një detektor fluoreshence me rreze X.
Për ta bërë këtë, shkencëtarët fillimisht ekspozojnë materialet që po studiojnë ndaj rrezeve X për t’i jonizuar ato.
“Nëse energjia e këtij rrezatimi është e mjaftueshme, atëherë ai do të ndërveprojë me elektronet e shtresës së brendshme të atomeve duke shkaktuar që ato të nxirren jashtë. Pothuajse menjëherë, ndodh një proces relaksimi ku një nga elektronet e shtresës së jashtme bie në shtresën e brendshme,” tha shkencëtari Maido Merisalu, i njohur ndryshe si ‘Captain Corrosion’.
“Si rezultat, një sasi e caktuar energjie lirohet në formë të rrezatimit elektromagnetik. Energjia e rrezeve X të emetuara varet nga diferenca e energjisë ndërmjet gjendjeve më të larta dhe më të ulëta, prandaj rrezatimi mbart edhe informacione për atomin. “
Duke matur energjinë dhe intensitetin e rrezatimit me rreze X që largohet nga materiali, shkencëtarët janë në gjendje të zbulojnë se nga është i përbërë materiali. Në rastin e shpatës, ekipi zbuloi se ajo ishte pothuajse identike me shpatat e tjera të epokës së bronzit të Evropës, me nivele të ngjashme bronzi, bakri dhe kallaji.
Megjithëse shpata është rreth 3,000 vjet më e vjetër nga sa mendohej fillimisht, ekipi e zbuloi shumë vonë për ta përfshirë atë në ekspozitën e Parë të Mbretërve të Evropës dhe në vend të kësaj do ta shfaqë atë në sallën kryesore si një pamje paraprake të ekspozitës. Ata spekulojnë se shpata mund të jetë vendosur në Danub si pjesë e një rituali të lashtë, ndoshta për të përkujtuar një të dashur të humbur ose një betejë.
