Kina po shqyrton dërgimin e armëve, municioneve dhe dronëve në Rusi, sipas informacionit që administrata Biden e deklasifikoi në fund të shkurtit 2023. Ndihma ushtarake e Kinës do të mbështeste drejtpërdrejt luftën e Rusisë në Ukrainë.
Ky zbulim publik, i shfaqur më pak se një muaj pasi marina amerikane rrëzoi një balonë kineze që dyshohet se po përdorej për qëllime spiunazhi, rriti më tej tensionet ekzistuese midis SHBA-së dhe Kinës.
Kjo gjithashtu vjen pasi Rusia po përballet me kosto në rritje në luftën e saj kundër Ukrainës, si financiare ashtu edhe në jetë njerëzore. Këto pengesa e kanë shtyrë Rusinë të kërkojë ndihmë aty ku mund ta gjejë. Rusia është përpjekur të sigurojë armë dhe mbështetje tjetër ushtarake nga aleatët si Koreja e Veriut dhe shteti fqinj Bjellorusia. Rusia gjithashtu i është drejtuar vendeve asnjanëse si India dhe Kina, të cilëve mund t’u shesë naftën dhe gazin e saj dhe të sjellë më shumë para.
Megjithatë Kina nuk ka shpallur publikisht një vendim për t’i dhënë ndihmë ushtarake Rusisë. Vendimi i Kinës nëse do përfshihet në luftën e Ukrainës do të llogaritet me kujdes, duke marrë parasysh përfitimet e mundshme afatgjata, rreziqet dhe ndikimin e fuqive perëndimore.
Zgjedhja e Kinës për të mbështetur ose jo Rusinë varet kryesisht nga dy konsiderata: se si konflikti i Ukrainës do të ndikojë në rritjen e përgjithshme të Kinës në politikën botërore dhe interesin e saj për të pushtuar Tajvanin.
Qëndrimi zyrtar i Kinës
Ndihma masive ushtarake për një ushtri në vështirësi nuk është e lirë. SHBA-ja shpenzoi mbi 75 miliardë dollarë për ndihmën për Ukrainën në vitin 2022. Por pavarësisht kostove të luftës, Kina po konsideron furnizimin me pajisje ushtarake të Rusisë për disa arsye.
Ekonomikisht, interesat e Kinës në Rusi përfshijnë paratë, energjinë dhe mundësitë tregtare.
Gjatë Luftës së Ftohtë, SHBA-ja krijoi me sukses një pykë midis dy vendeve. Megjithatë, pas Luftës së Ftohtë, Rusia dhe Kina u afruan më shumë dhe u bënë të ndërlidhura ekonomikisht.
Që kur Rusia nisi për herë të parë një pushtim në shkallë të plotë të Ukrainës në shkurt 2022, Kina është dukur se ka mbajtur një asnjanësi ‘pro-ruse’. Kjo do thotë, Kina është zyrtarisht asnjanëse dhe nuk kontribuon në konflikt, por zyrtarët e saj të qeverisë ende po i bëjnë jehonë narrativës së luftës dhe propagandës së Rusisë, ndërsa injorojnë atë që Ukraina po i thotë botës.
Kina ka kritikuar ndërhyrjen perëndimore në luftë. Ajo ka propozuar gjithashtu një plan paqeje për konfliktin, i cili nuk kërkon që Rusia të tërheqë trupat e saj nga Ukraina.
Deri më tani, Kina ka ndaluar dërgimin e ndihmës ushtarake për Rusinë e ndryshimi i kursit do ishte një largim thelbësor nga politika e mëparshme e asnjanësisë zyrtare të Kinës.
Një kundërshtar i përbashkët
Suksesi i Rusisë në Ukrainë do përputhej me qëllimet e Kinës për të riformuar politikën dhe fuqinë globale dhe mund të ndihmonte në ngritjen e vetë Kinës si lider ekonomik dhe ushtarak.
Në shkurt 2022, presidenti kinez Xi Jinping u takua me Presidentin rus Vladimir Putin në Lojërat Olimpike Dimërore në Pekin. Ata lëshuan një dokument të përbashkët që bën thirrje për riformësimin e politikës globale. Deklarata e gjatë detajon vlerat e përbashkëta dhe një vizion për një botë pa Shtetet e Bashkuara si një udhëheqës kryesor, dhe ku Kina dhe Rusia fitojnë më shumë kontroll dhe ndikim.
Ministrat e Jashtëm të Kinës dhe Rusisë u takuan më 2 mars 2023 dhe qeveria e Kinës lëshoi një deklaratë që përsëriti këtë pikë, duke thënë se të dy vendet ‘kanë ruajtur një zhvillim të shëndoshë dhe të qëndrueshëm, duke vendosur një paradigmë të re për një lloj të ri marrëdhëniesh midis vendeve kryesore’.
Shkencëtarët politikë dhe studiuesit e të drejtave të njeriut nuk e konsiderojnë Rusinë apo Kinën si demokraci apo të lira politikisht. Por të dyja vendet kanë lavdëruar traditat e tyre të demokracisë dhe thonë se qëndrojnë kundër një bote ku SHBA-ja imponon modelin e saj të demokracisë dhe të drejtave të njeriut si mundësinë e vetme.
Faktori ‘Tajvan’
Një arsye tjetër që Kina mund të dëshirojë që Rusia të ketë sukses në Ukrainë është se një fitore ruse do t’i jepte Kinës më shumë mbështetje të jashtme në çdo plan për të rimarrë Tajvanin ose territore të tjera. Tajvani është një ishull në brigjet e Kinës që pretendon pavarësinë, por Kina pohon se është thjesht një provincë e shkëputur mbi të cilën dëshiron të rimarrë kontrollin.
Nëse Rusia do ta kishte fituar luftën e Ukrainës aq shpejt sa kishte planifikuar fillimisht, kjo mund t’i kishte hapur rrugën Kinës për të tentuar një pushtim të ngjashëm të Tajvanit. Por nuk pati një fitore të shpejtë.
Megjithatë, një luftë e zgjatur Rusi-Ukrainë mund të paraqesë një lloj të ri mundësie për Kinën në Tajvan duke larguar paratë, burimet ushtarake dhe vëmendjen e SHBA-së nga ishulli.
Ministri i Jashtëm kinez, Qin Gang, argumentoi më 7 mars 2023, se për shkak se SHBA i shet armë Tajvanit, kjo justifikon shitjen e armëve nga Kina te Rusia.
Disa kritikë kanë vënë në dukje se ndihma e SHBA-së për Ukrainën e bën më të vështirë për SHBA-në të justifikojë mbrojtjen e Tajvanit nëse Kina përpiqet ta rimarrë atë.
Ndërsa Kina pushtimi i Tajvanit duket i pamundur në afat të shkurtër – dhe disa ekspertë thonë se një veprim i tillë do të ishte katastrofik për Kinën – si SHBA-ja ashtu edhe Kina kanë një interes të veçantë për fatin e Tajvanit dhe rajonit përreth.
SHBA-ja dhe Kina kanë bërë lëvizjet e fundit për të vendosur më shumë prani ushtarake në rajonin e Detit të Kinës Jugore. Kina ka rritur shfaqjen e saj të forcës ushtarake rreth Tajvanit. Shtetet e Bashkuara njoftuan kohët e fundit se do vendosin trupa dhe pajisje ushtarake në Filipine, një bazë ushtarake strategjike që është afër Tajvanit.
Presioni perëndimor
Në muajt e fundit, administrata Biden dhe fuqitë e tjera perëndimore e kanë paralajmëruar Kinën se nuk duhet të përfshihet në konfliktin e Ukrainës.
Në mars 2023, kancelari gjerman Olaf Scholz paralajmëroi publikisht Kinën se do të kishte pasoja nëse përfshihej.
Duke qenë se Kina nuk ka bërë ende një hap zyrtarisht përpara për të mbështetur Rusinë, këto përpjekje duken të suksesshme.
Megjithatë, hulumtimi ka treguar se vendet ndërhyjnë në konflikte kur mendojnë se interesat e tyre mund të preken dhe kur mund të bëjnë ndryshim. Ky mund të jetë një faktor që e shtyn Kinën të përfshihet më shumë në betejën e Rusisë.
*Michael A Allen është profesor i Shkencave Politike në Universitetin Shtetëror Boise
Ky artikull është ribotuar nga The Conversation nën një licencë Creative Commons. Lexoni artikullin origjinal.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Asia Times
