Letra higjienike në mbarë botën përmban substanca perfluoroalkil dhe polifluoroalkil (PFAS) dhe mund të jetë një burim kryesor i ndotjes së ujit, sugjeron një studim i ri nga studiuesit në Universitetin e Floridës.
Sipas studimit, të publikuar nga revista Environmental Science & Technology Letters, ekipi testoi rrotulla nga 21 markat kryesore të letrës higjienike të shitura në Amerikë, Afrikë dhe Evropë, si dhe mostra të ujërave të zeza nga tetë impiante të trajtimit të ujërave të zeza në Florida. Si letra higjienike, ashtu edhe llumi i ujërave të zeza rezultuan të përmbajnë PFAS, me të ashtuquajturat diPAPs, konkretisht, diester fosfat fluorotelomer 6:2 (6:2 diPAP), i gjetur të jetë përbërësi më i bollshëm.
Bazuar në gjetjet, të dhënat e disponueshme për nivelet e PFAS në ujërat e zeza dhe përdorimin e letrës higjienike për frymë në vende të tjera, studiuesit vlerësuan se letra higjienike mund të kontribuojë në 89% të diPAP 6:2 në ujërat e zeza në Francë, si dhe në 35% në Suedi. Në të njëjtën kohë, mjeti higjienik është përgjegjës për vetëm rreth 4% të përbërjes në ujërat e zeza në Kanada dhe SHBA, sipas studimit.
Studiuesit pranuan mospërputhjen e mprehtë, duke deklaruar se ‘kërkime shtesë nevojiten për të eksploruar nëse letra higjienike mund të jetë një kontribues më i madh në PFAS e përgjithshme në ujërat e zeza të Amerikës së Veriut dhe nëse diPAPs nga letra higjienike mund të shndërrohen përmes sistemit të grumbullimit dhe trajtimit të ujërave të zeza’.
Markat që përdornin letër të ricikluar dhe ato që përmbajnë letër jo të ricikluar rezultuan se kishin nivele të ngjashme të PFAS në to. Studiuesit vunë në dukje se kimikatet nuk përdoreshin domosdoshmërisht me vetëdije nga prodhuesit e letrës higjienike, por mund të ishin futur me letër të papërpunuar ose të kishin origjinën nga makineritë e përdorura në procesin e prodhimit.
PFAS është një grup prej rreth 14,000 kimikatesh të prodhuara nga njeriu, që zakonisht përdoren për të bërë mallra të ndryshme të konsumit rezistente ndaj nxehtësisë dhe ujit. Përbërsit njihen zakonisht si ‘kimikate përgjithmonë’, pasi ato vështirë se degradohen natyrshëm.
Kimikatet PFAS përfundojnë duke ndotur ujërat nëntokësore dhe në fund kthehen në furnizimin me ushqim.
Përbërësit kanë qenë të lidhura me kancere të ndryshme, dëmtime të fetusit, sëmundje të mëlçisë dhe veshkave, si dhe me çrregullime të tjera serioze shëndetësore. DiPAP 6:2, për shembull, mund të lidhet me funksionin e dëmtuar të testikujve tek meshkujt, sipas studimeve të mëparshme.
