Artisti gjerman Boris Eldagsen, ka refuzuar çmimin e madh për një fotografi pasi zbuloi se punimi i tij ishte krijuar duke përdorur Inteligjencën Artificiale (IA).
Fotografia e titulluar” Pseudomnesia: Elektricisti”, fitoi kategorinë e hapur krijuese në çmimin Sony World Photography të javës së kaluar.
Ai tha se e përdori foton për të testuar konkurrencën dhe për të krijuar një diskutim për të ardhmen e fotografisë.
Organizatorët e çmimit i thanë BBC News se Eldagsen i kishte mashtruar ata rreth përdorimit të IA që do të përfshihej.
Në një deklaratë të shpërndarë në faqen e tij të internetit, Eldagsen pranoi se kishte qenë një “majmun i pafytyrë”, duke falënderuar gjyqtarët që “përzgjodhën imazhin tim dhe e bënë këtë një moment historik”, ndërsa pyeti nëse ndonjë prej tyre “e dinte ose dyshonte se ishte gjeneruar nga IA”.
“Imazhet e IA dhe fotografia nuk duhet të konkurrojnë me njëra-tjetrën në një çmim si ky,” vazhdoi ai.
“Ata janë entitete të ndryshme. IA nuk është fotografi. Prandaj nuk do ta pranoj çmimin.”
Imazhi në fjalë tregonte një portret të bezdisshëm bardh e zi të dy grave nga breza të ndryshëm.
Por, siç theksoi Eldagsen, në deklaratën e tij: “Diçka nuk duket mirë, apo jo?” Kjo diçka, sigurisht, është fakti që nuk është aspak një fotografi e vërtetë – por një imazh i prodhuar në mënyrë sintetike.
Përdorimi i IA në gjithçka, nga shkrimi i këngëve dhe eseve, tek makinat pa shofer, terapistët e chatbox-it dhe zhvillimi i mjekësisë është debatuar gjerësisht muajt e fundit. Tani përshtatshmëria dhe dobia e saj në lidhje me fotografinë – veçanërisht “deepfakes” – është vënë në fokus.
Një zëdhënës i Organizatës Botërore të Fotografisë, grupi fotografik i organizatorëve të ngjarjeve artistike Creo, tha se gjatë diskutimeve të tyre me artistin, përpara se ai të shpallej fitues, ai kishte konfirmuar se pjesa ishte një “bashkëkrijim” i imazhit të tij duke përdorur IA.
Ai vuri në dukje interesin e tij për “mundësitë krijuese të gjeneruesëve të IA”, ndërsa “theksi i imazhit mbështetet shumë në njohuritë e tij të pasura në fotografi”.
Analizë nga Chris Vallance, reporter i lartë i teknologjisë në BBC
Kur një imazh i krijuar nga IA fitoi një konkurs shtetëror të artit në SHBA shtatorin e kaluar, ndezi një debat që ka vijuar që atëherë.
Gjatë gjithë kohës fuqia e teknologjisë rritet në dukje javë pas jave.
Fotografët dhe artistët që më parë mund ta ngushëllonin veten duke vënë në dukje të metat në imazhet e krijuara nga IA, tani e kuptojnë se ato po bëhen gjithnjë e më të vështira për t’u dalluar.
Muajin e kaluar, presidenti i Shoqatës së Fotografëve, Tim Flach, më tregoi për tronditjen e tij se sa e lehtë ishte krijimi i një imazhi të një tigri me inteligjencë artificiale që i ngjante shumë një fotoje që duhej të futej në kafaz për ta kapur.
Shumë artistë dhe fotografë akuzojnë sistemet e IA për shfrytëzim të padrejtë të veprave të qindra mijëra krijuesve njerëzorë mbi të cilët sistemet janë trajnuar – disa madje kanë nisur veprime ligjore.
Por të tjerët thjesht e konsiderojnë IA si një mjet tjetër, një kategori të re arti ndoshta, por jo më pak të vlefshme.
Vetë fotografia dikur ishte një shpikje e re dhe, për disa, kërcënuese, ata theksojnë.
Por një mori çështjesh shumë themelore mbeten të paqarta, duke përfshirë se kush zotëron të drejtat e autorit për një imazh të IA.
Përveç fotove, IA ka krijuar një sërë pyetjesh etike dhe ligjore ende pa përgjigje.
“Unë nuk e fajësoj Borisin”
Eldagsen i tha BBC-së të hënën se ai ua kishte bërë të qartë organizatorëve se edhe ai dëshironte të përfshihej publikisht në “diskutimin e hapur” mbi këtë temë.
Ai sugjeroi gjithashtu dhurimin e çmimit për një festival fotografie të organizuar në Odesa, Ukrainë.
Fotografi dhe blogeri Feroz Khan tregoi një interes të veçantë se si rrodhën ngjarjet e javës së kaluar. Dhe ai tha se nuk e fajësoi artistin për shfaqjen se “ka një problem këtu në industrinë e fotografisë”.
“Si fillim, shumica e njerëzve e kanë të vështirë të dallojnë imazhet e krijuara nga AI nga fotografitë (të paktën në shikim të parë),” shkroi ai. “Brenda disa muajsh, ndoshta do të bëhet edhe më e vështirë të përcaktohen dallimet kritike nëse nuk shqyrtohen me kujdes.
“Me këtë qëllim, Boris ka deklaruar se dëshiron që organizatorët e konkursit të fotografisë të kenë kategori të veçanta për imazhet e IA.
“Unë e vlerësoj atë që dëshironte këtë dallim në konkurset e fotografive. Po, ai hyri në një imazh të IA në konkurs, por nuk duket se ishte i gatshëm të mashtronte dikë. Ai donte të nënvizonte një çështje që sigurisht kërkon shumë më tepër vëmendje nga të gjithë.”
Ai arriti në përfundimin se Eldagsen kishte “treguar qartë se edhe fotografët me përvojë dhe ekspertët e artit mund të mashtrohen”.
Një ekspozitë e fituesve dhe imazheve të përzgjedhura në listën e ngushtë nga Çmimet Botërore të Fotografisë Sony të këtij viti po zhvillohet në Somerset House, Londër nga tani deri më 1 maj 2023.
