Udhëheqësi i majtë grek Alexis Tsipras hodhi poshtë të martën mandatin për të formuar një qeveri koalicioni, duke thënë se ai po përgatitej për një raund të dytë zgjedhjesh në qershor, pas asaj që ai e quajti një humbje elektorale “e dhimbshme” për partinë e tij SYRIZA.
Kryeministri Kyriakos Mitsotakis, i partisë Demokracia e Re fitoi 40.8% të votave të dielën krahasuar me 20.1% të SYRIZA-s.Edhe ai zgjodhi kundër formimit të një koalicioni dhe kërkoi zgjedhje sërish në përpjekje për një shumicë të plotë.
Tsipras i tha Presidentes Katerina Sakellaropoulou se ai nuk mund të formonte një koalicion, pasi shumë votues u larguan nga stili radikal, anti-establishment i SYRIZA-s që e kishte përfshirë atë në pushtet gjatë viteve të trazuara të krizës së borxhit grek.
“Nuk kam asnjë arsye të fsheh se rezultati zgjedhor është një tronditje e dhimbshme, ishte e papritur”, tha Tsipras jashtë rezidencës presidenciale. “Unë marr përgjegjësinë e plotë për këtë rezultat, por në fjalorin tim kjo do të thotë të qëndrosh dhe të luftosh.”
Një votim i dytë është planifikuar për 25 qershor, kur hyn në lojë një sistem votash bonus për partinë fituese që mund t’i japë partisë së Mitsotakis një shumicë në parlament për të qeverisur e vetme.
Partitë opozitare nuk kanë vende të mjaftueshme për të krijuar një aleancë në pushtet pa përfshirë Demokracinë e Re. Të gjithë liderët e partive kanë treguar se nuk do të zhvillojnë bisedime eksploruese.
Tsipras tha në një deklaratë televizive se përgjegjësia kryesore e SYRIZA-s ishte “të parandalonte perspektivat e një kryeministri të plotfuqishëm dhe të pakontrollueshëm” dhe të sigurojë praninë e së majtës në peizazhin politik të Greqisë.
Përpara zgjedhjeve, Mitsotakis i tha Reuters se donte që partia e tij të siguronte një shumicë të rehatshme, duke thënë se “përvoja na ka mësuar në Greqi se qeveritë njëpartiake janë shumë më të qëndrueshme se qeveritë e koalicionit”.
SYRIZA-s e quajti votimin e dytë një “betejë përfundimtare”, duke zbuluar një ndarje brenda të majtës. Dy parti të vogla të majta, të krijuara nga ish-anëtarë të SYRIZA, nuk siguruan vota të mjaftueshme për të hyrë në Parlament.
Përpara votimit të parë, SYRIZA u përpoq të bindë partinë socialiste PASOK, e cila përfundoi e treta të dielën, dhe partitë tjera të majta, përfshirë KKE-në komuniste, ta mbështesin atë në një qeveri koalicioni. Pas humbjes, SYRIZA i akuzoi ata se i kthyen shpinën përpjekjeve për të krijuar një aleancë kundër konservatorëve.
PASOK-ut do t’i jepet zyrtarisht një mandat për të formuar një qeveri koalicioni përpara se presidentja të emërojë një qeveri të përkohshme që do ta çojë Greqinë në një raund të dytë votimesh.
Sipas rregullave zgjedhore, fituesi nga raundi i dytë pas zgjedhjeve të para jo përfundimtare merr 20 vende bonus në parlament nëse merr 25% të votave dhe deri në 50 vende bonus nëse merr rreth 40%. Nëse Mitsotakis do të siguronte sërish 40% të votave ose edhe pak më pak, ai do të fitonte mandatin e dytë qeverisës.
Për të përfituar nga vendet bonus, ai duhet të qëndrojë partia më e madhe, por kjo duket e mundshme duke pasur parasysh se rivali i tij më i afërt SYRIZA ka siguruar 20.1%. Gjithsesi, ulëset e përgjithshme që siguron Mitsotakis do të varen nga sa parti të tjera do të hyjnë në Parlament.
