Për koreano-veriorët, kufiri verior i vendit ofroi prej kohësh qasje të rrallë në informacionin e jashtëm, mundësi tregtare dhe mundësinë më të mirë për ata që kërkonin të largoheshin.
Por ndërsa pandemia pushtoi botën në vitin 2020, regjimi i Kim Jong Un filloi një punë të madhe për të vulosur kufijtë e tij me Kinën dhe Rusinë, duke prerë rrugët që përdoreshin nga kontrabandistët dhe dezertorët.
Që atëherë, Pheniani ka ndërtuar qindra kilometra gardhe të reja ose të përmirësuara kufitare, mure dhe poste rojesh, tregojnë pamjet tregtare satelitore, duke i mundësuar atij të shtrëngojë fluksin e informacionit dhe mallrave në vend, të mbajë jashtë elementët e huaj dhe njerëzit e tij brenda.
Shkalla e projektit është e dukshme në pamjet e analizuara nga Reuters dhe Instituti Middlebury i Studimeve Ndërkombëtare me qendër në SHBA, si dhe rrëfimet e shtatë dezertorëve, aktivistëve dhe të tjerëve të njohur me aktivitetin përgjatë kufirit.
“Rruga tradicionale Kore e Veriut-Kinë tashmë është mbyllur në mënyrë efektive, përveç nëse ka një ndryshim të madh,” tha Kim, një pastor koreano-jugor që ka ndihmuar koreano-veriorët të largohen. Ai dhe të tjerë që kryejnë punë të ndjeshme në kufi folën në kushtet e anonimitetit të pjesshëm ose të plotë, duke përmendur shqetësimet për sigurinë e tyre dhe dëshirën për të mbrojtur rrjetet e tyre.
Vetëm 67 dezertorë arritën në Korenë e Jugut vitin e kaluar, krahasuar me 1,047 në vitin 2019, tregojnë të dhënat zyrtare. Shifra kishte rënë edhe para pandemisë pjesërisht për shkak të kufizimeve më të forta në Kinë, rruga e preferuar për dezertorët.
Qeveria dhe media shtetërore e Koresë së Veriut kanë thënë pak për ndërtimin në kufi, dhe ambasada e saj në Londër nuk iu përgjigj thirrjeve nga Reuters. Por organet zyrtare të Koresë së Veriut kanë vënë në dukje siguri të shtuar për të mbajtur larg koronavirusin dhe ‘gjëra të tjera aliene’. Në një fjalim ku shpalli fitoren mbi Covid-19 vitin e kaluar, Kim Jong Un urdhëroi zyrtarët të ‘sigurojnë përsosmërinë’ e një ‘muri të përgjithshëm të bllokadës së shumëfishtë në zonat kufitare, vijën e parë dhe bregdetare, si dhe në dete dhe ajër’.
Mbyllja e kufirit ka të ngjarë të ketë efekte të qëndrueshme, duke përfshirë për klasën e sapolindur tregtare të Koresë së Veriut dhe në qytetet ku lulëzimi i tregtisë informale më parë u ofronte shumë njerëzve, veçanërisht grave, tha Benjamin Katzeff Silberstein, një bashkëpunëtor rezident në Qendrën Stimson me qendër në SHBA, i cili hulumton ekonominë e Koresë së Veriut.
Ato qytete ‘përfituan nga tregtia formale dhe informale që nga uria në vitet 1990, por në të vërtetë nuk kanë shumë përparësi të tjera ekonomike,’ tha ai.
“Pra, goditjet po godasin dy grupe të prekshme, gratë dhe popullsinë e periferisë gjeografike.”
Reuters dhe Middlebury ekzaminuan pamjet satelitore të Google Earth Pro të kufirit verior të Koresë së Veriut, të marra në faza të ndryshme midis 2019 dhe fillimit të 2023.
Kufizime të tilla si pamjet jo të plota, veçoritë gjeografike dhe kushtet e motit nënkuptuan që jo i gjithë kufiri prej rreth 1400 km me Kinën dhe kufiri 18 km me Rusinë mund të ekzaminoheshin, duke përfshirë rreth 353 km për të cilat pamjet e përditësuara nuk ishin të disponueshme. Pamjet nga operatori satelitor Maxar Technologies Inc. u përdorën për të analizuar në hollësi srreth gjysmë duzine zonash kryesore.
Infrastruktura e re ose e zgjeruar e sigurisë mund të shihet përgjatë të paktën 489 km të kufirit, duke përfshirë gardh të thjeshtë me tela, mure të fortë betoni, gardhe të dyfishtë dhe poste roje shtesë, tha bashkëpunëtori i kërkimit në Middlebury, Dave Schmerler. Ai vuri në dukje se fusha të tjera gjithashtu treguan ndryshime të dukshme, por kufizimet në pamje penguan përcaktimet përfundimtare.
Shumë nga instalimet dukej se ishin rreth zonave të populluara pa pengesa natyrore si malet, tha Schmerler. Por kishte edhe tipare të reja në zonat e sheshta, bujqësore pranë kufirit verilindor përgjatë lumit Tumen.
“Ato zona nuk kanë domosdoshmërisht infrastrukturë më të madhe, por u mungojnë kufijtë natyrorë që mund të veprojnë si pengesë për të hyrë ose për t’u larguar nga vendi,” tha Schmerler.
Të larguarit, aktivistët e të drejtave të njeriut dhe burime në Kinë të përfshirë në kontrabandën e mallrave ose njerëzve përtej kufirit thanë se tiparet e reja të sigurisë po mbytin linjat ekonomike për njerëzit e cenueshëm, duke mbyllur shtigjet e arratisjes nga vendi autoritar dhe duke kufizuar më tej qasjen e koreano-veriorëve në informacionin e jashtëm.
Një dezertor që punon përgjatë kufirit në Kinë i tha Reuters se kamerat e sigurisë janë vendosur në intervale të rregullta dhe janë instaluar shtresa të shumta gardhesh, duke përfshirë tela me gjemba dhe gardhe elektrike. Përshkrimet e tij përputheshin me veçoritë e dukshme në pamjet satelitore, si dhe fotot dhe videot që ai mori nga pala kineze dhe ndau me Reuters.
Kontrabandistët ndonjëherë mund të dalin nga Koreja e Veriut, por është pothuajse e pamundur të ktheheni, duke lënë një numër njerëzish që presin në Kinë, tha dezertori, duke shtuar se trupa shtesë të specializuara kufitare janë vendosur si roje në anën e Koresë së Veriut.
Ministria e Jashtme e Kinës tha në një deklaratë për Reuters se nuk ishte në dijeni të gjendjes, por se ‘Kina dhe Koreja e Veriut kanë ruajtur komunikimin dhe kanë punuar së bashku për të ruajtur sigurinë dhe stabilitetin e kufirit’.
Koreja e Veriut ka urdhëruar gjithashtu rojet kufitare të qëllojnë këdo që përpiqet të kalojë, sipas njoftimeve zyrtare të lëshuara nga autoritetet kineze në vitin 2020 që paralajmëronin banorët për rreziqet. Kim, pastori dhe organizatat e të drejtave të njeriut kanë thënë se urdhrat për të qëlluar mbeten në fuqi.
Departamenti i Thesarit i SHBA-së në dhjetor sanksionoi Byronë e Përgjithshme të Gardës Kufitare të Koresë së Veriut për abuzime të të drejtave të njeriut, ‘përfshirë minat tokësore dhe urdhrat e gjuajtjes që kanë çuar në vdekjen e shumë koreano-veriorëve’.
Një raport i nëntorit nga Human Rights Watch me bazë në SHBA ekzaminoi një seksion 7.4 km të kufirit rreth qytetit Hoeryong në lumin Tumen, një zonë që në vitin 2019 tashmë kishte rrethime të konsiderueshme dhe pesë kulla vrojtimi. Deri në prill 2022, autoritetet kishin ndërtuar 169 poste të tjera roje dhe më shumë se 9 km gardhe të reja ose të përmirësuara përgjatë atij seksioni, tha ai.
“Qeveria e Koresë së Veriut ka përdorur COVID-19 si një justifikim për të ndërtuar këto gardhe të reja, poste roje dhe infrastrukturë tjetër,” tha Lina Yoon, studiuese e lartë e Koresë në Human Rights Watch.
Kontrolli
Barrierat e reja kufitare vijnë pasi Kim Jong Un forcon kontrollin e tij brenda vendit, i cili është nën sanksione ndërkombëtare për shkak të zhvillimit të tij të armëve bërthamore. Ndryshimet e fundit përfshijnë rritjen e kontrollit kombëtar mbi mekanizmin ‘Jeta e Partisë’, një formë e sistemit të kreditimit social që vlerëson besnikërinë e qytetarëve.
Forcimi i kontrollit të tregtisë ndërkombëtare, zyrtare dhe jozyrtare, është një mënyrë që Pheniani të ushtrojë ndikim mbi ushtrinë dhe anëtarët e tjerë të partisë larg kufirit, të cilët përndryshe mund të ndërtonin baza pushteti dhe të përbënin një kërcënim për udhëheqjen, tha J.R. Kim, një ish-zyrtar i qeverisë së Koresë së Jugut, i cili tani është nënkryetar në Këshillin për Diplomacinë për Bashkimin Korean në Seul.
Vitet e hershme të sundimit të Kim Jong Un panë ngritjen e një klase sipërmarrësish të njohur si ‘donju’, që përkthehet lirshëm si ‘mjeshtër të parave’. Tani, ai duket se po përpiqet të sigurojë që ato ‘borgjezi të imta’ të mbajnë vendin e tyre, tha J.R. Kim.
“Kontrolli i kufirit është kyç për këtë sepse shumica e këtyre njerëzve fitojnë para duke punuar në kontrabandën kufitare,” tha ai.
Deri në 80 për qind e koreano-veriorëve varen nga tregjet informale të njohura si ‘jangmadang’ për nevojat e përditshme, sipas një raporti të publikuar në mars nga Elizabeth Salmon, hetuese e pavarur e Kombeve të Bashkuara për të drejtat e njeriut në Korenë e Veriut. Por këto tregje kanë pasur aktivitetet e tyre të kufizuara ndjeshëm, shkroi ajo, duke vënë në dukje se mbylljet e kufijve kanë detyruar një popullatë të cenueshme ‘në prag’.
Mungesa e ushqimit në Korenë e Veriut është përkeqësuar muajt e fundit, pjesërisht për shkak të mbylljes së kufijve, sipas ekspertëve ndërkombëtarë. Kim Jong Un në shkurt bëri thirrje për një shndërrim në bujqësi dhe theksoi nevojën për të goditur objektivat e prodhimit të grurit.
Ndërkohë, dërgesat e dërguara nga të larguarit për të afërmit në Korenë e Veriut kanë rënë që nga viti 2019, por kërkesat për para nga koreano-veriorët janë rritur, duke sugjeruar se mbyllja e kufijve jo vetëm që e ka vështirësuar procesin, por ka nxitur kërkesën për ndihmë financiare, tha qendra e të Dhënave për Të drejtat e Njeriut e Koresë së Veriut në nëntor, duke cituar anketën vjetore të dezertorëve në Korenë e Jugut.
‘Sokeel Park of Liberty’ në Korenë e Veriut, një organizatë që punon me dezertorët, tha se shtrëngimi i kufijve do ngadalësonte ‘ndryshimet pozitive’ të viteve të fundit, si përmirësimi i qasjes në informacionin e jashtëm, ndërsa do rriste vështirësitë.
Megjithatë, tha ai, kishte raporte për shfaqje të huaja si hiti i Koresë së Jugut ‘Squid Game’ që gjenin rrugën e tyre në Korenë e Veriut.
Por ndërsa koha kalon dhe pandemia ulet, qeveria mund ta ketë më të vështirë të justifikojë kufizimet, shtoi ai.
“Kjo është edhe një arsye më shumë për komunitetin ndërkombëtar që të shtojë përpjekjet për të mbështetur të drejtat e Koresë së Veriut,” tha ai.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Reuters
Përgatiti për Hashtag.al, K.Manjani
