Drejtori i CIA-s Bill Burns udhëtoi në Kinë muajin e kaluar, në një vizitë sekrete të një prej zyrtarëve më të besuar të presidentit Joe Biden që sinjalizon se sa e shqetësuar ishte bërë Shtëpia e Bardhë për përkeqësimin e marrëdhënieve midis Pekinit dhe Uashingtonit.
Pesë persona të njohur me situatën thanë se Burns, një ish-diplomat i lartë, të cilit shpesh i besohen misione delikate jashtë shtetit, udhëtoi në Kinë për bisedime me zyrtarët e Pekinit. Një person tjetër theksoi se Burns nuk ka pasur asnjë angazhim diplomatik dhe ka takuar vetëm zyrtarë të inteligjencës.
Vizita, më e larta në Kinë nga një zyrtar i administratës Biden, vjen ndërsa Uashingtoni shtyn për angazhime të nivelit të lartë me Pekinin në përpjekje për të stabilizuar marrëdhëniet.
“Muajin e kaluar, drejtori Burns udhëtoi për në Pekin, ku u takua me homologët kinezë dhe theksoi rëndësinë e mbajtjes së linjave të hapura të komunikimit në kanalet e inteligjencës,” tha një zyrtar amerikan.
Shtëpia e Bardhë dhe CIA nuk pranuan të komentojnë.
Misioni i Burns u zhvillua në të njëjtin muaj kur këshilltari amerikan për sigurinë kombëtare, Jake Sullivan, u takua me Wang Yi, zyrtarin më të lartë të politikës së jashtme të Kinës, në Vjenë. Shtëpia e Bardhë nuk e njoftoi atë takim derisa përfundoi.
Udhëtimi i Burns ishte gjithashtu vizita e nivelit më të lartë në Kinë nga një zyrtar amerikan që kur zëvendëssekretarja e shtetit Wendy Sherman shkoi në Tianjin në korrik 2021.
Biden në disa raste i ka kërkuar drejtorit të CIA-s të kryejë misione delikate, brenda dhe jashtë shtetit. Burns udhëtoi për në Moskë në nëntor 2021 për të paralajmëruar zyrtarët rusë që të mos pushtojnë Ukrainën.
Disa njerëz të njohur me situatën thanë se Biden vitin e kaluar e dërgoi Burns në Capitol Hill në një përpjekje për të bindur kryetaren e atëhershme të Kongresit, Nancy Pelosi, të mos udhëtonte në Tajvan.
Shtëpia e Bardhë është përpjekur të nisë shkëmbimet me Kinën pas një periudhe veçanërisht të trazuar që filloi në shkurt kur një balonë e dyshuar spiune kineze fluturoi mbi Amerikën e Veriut. Incidenti prishi një përpjekje për të vendosur ‘një taban’ në marrëdhëniet që Biden dhe presidenti kinez Xi Jinping kishin rënë dakord se ishte e nevojshme kur u takuan në G20 në Bali në nëntor.
Biden muajin e kaluar tha se ai priste një ‘shkrirje’ të afërt në marrëdhëniet pa dhënë asnjë hollësi. Burns udhëtoi për në Kinë përpara se Biden të bënte komentin në një samit të G7 në Hiroshima.
“Si një diplomat me përvojë dhe si zyrtar i lartë i inteligjencës, Burns është i vendosur në mënyrë unike për t’u përfshirë në një dialog që mund të ndikojë potencialisht në objektivin e administratës Biden për të stabilizuar lidhjet dhe për të vendosur një lloj kufizimi mbi mundësinë e prishjes së marrëdhënieve.” – tha Bonnie Glaser, një eksperte e Kinës në Fondin Marshall.
Paul Haenle, një ish-zyrtar i lartë i Shtëpisë së Bardhë në Kinë, tha se një avantazh i dërgimit të Burns ishte se ai ishte i respektuar nga demokratët dhe republikanët dhe gjithashtu i njohur mirë nga zyrtarët kinezë.
“Ata e njohin si një bashkëbisedues të besuar. Ata do mirëprisnin mundësinë për ta angazhuar atë në heshtje në prapaskenë,” tha Haenle, tani drejtor i think-tank-ut ‘Carnegie China’.
“Ata do shohin një angazhim të qetë e të matur me Burns si një mundësi të përsosur.”
Ndërsa Burns shihet gjerësisht si një nga figurat më të besuara në qeverinë amerikane, udhëtimi i tij vazhdon një traditë të drejtorëve të CIA-s që përdoren për misione të ndjeshme.
“Drejtorët e CIA-s kanë një histori të gjatë të diplomacisë sekrete. Ata janë në gjendje të udhëtojnë në fshehtësi të plotë dhe shpesh kanë marrëdhënie të forta me shërbimet e inteligjencës pritëse të ndërtuara me kalimin e kohës”, tha Dennis Ëilder, një ish-ekspert i CIA-s për Kinën, i cili gjithashtu shërbeu si zyrtari më i lartë i Shtëpisë së Bardhë në Azi gjatë administratës së Xhorxh Ë Bush.
SHBA-ja është përpjekur të ringjallë një udhëtim në Kinë që Sekretari i Shtetit Antony Blinken e anuloi befas për incidentin me balonën, por Pekini deri më tani ka kundërshtuar t’i japë ‘dritën jeshile’.
Ministri kinez i Mbrojtjes Li Shangfu ka kundërshtuar gjithashtu të takohet me Sekretarin e Mbrojtjes të SHBA-së, Lloyd Austin në Singapor këtë fundjavë, pasi Uashingtoni ka kundërshtuar të heqë sanksionet ndaj tij. Dy burrat po marrin pjesë në konferencën e sigurisë së Dialogut Shangri-La ku janë planifikuar të mbajnë fjalime.
Ndërsa të dy ministrat nuk pritej të kishin një takim zyrtar, Pentagoni tha se ata ‘folën shkurt’ në darkën hapëse të forumit, e cila mbahet nga Instituti Ndërkombëtar për Studime Strategjike.
“Dy liderët shtrënguan duart, por nuk patën një shkëmbim thelbësor”, tha Pentagoni.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Financial Times
Përgatiti për Hashtag.al, K.Manjani
