Irani rihapi zyrtarisht ambasadën e tij në kryeqytetin saudit Riad të martën, teksa dy fuqitë rajonale po lëvizin për të lehtësuar rivalitetin e tyre pas nënshkrimit të një marrëveshjeje paqeje në Pekin. Marrëveshja paralajmëroi një riorganizim të madh diplomatik në Lindjen e Mesme.
“Ne e konsiderojmë sot një ditë të rëndësishme në marrëdhëniet midis Republikës Islamike të Iranit dhe Arabisë Saudite”, tha zëvendësministri i Jashtëm iranian Alireza Bikdeli në ceremoninë e prerjes së shiritit.
“Me dëshirën e Zotit, rajoni do shkojë drejt bashkëpunimit dhe puqjes më të madhe për të arritur qëndrueshmëri, zhvillim e përparim.”
Ambasada e Arabisë Saudite në Teheran pritet të hapet në të ardhmen e afërt. Arabia Saudite me shumicë sunite ndërpreu marrëdhëniet diplomatike me Iranin shiit në vitin 2016, pasi protestuesit sulmuan pikat e saj diplomatike atje pas ekzekutimit nga mbretëria të një dijetari të shquar shiit disa ditë më herët.
Në vitet që pasuan, dy fuqitë janë përplasur për çështje të mëdha gjeopolitike. Arabia Saudite ka marrëdhënie të ngushta ekonomike dhe ushtarake me SHBA-në, ndërsa Irani është sanksionuar rëndë nga Uashingtoni për programin e tij bërthamor.
Riadi dhe Teherani mbështesin palët kundërshtare në luftërat civile në Jemen dhe Siri, ndërsa Irani mbështet lëvizjen Hezbollah në Liban. Arabia Saudite, së bashku me SHBA-në dhe Izraelin, e konsiderojnë Hezbollahun një grup terrorist.
Megjithatë, një kthesë nisi në mars, kur diplomatët iranianë dhe sauditë nënshkruan një marrëveshje në Pekin. Sipas marrëveshjes së ndërmjetësuar nga Kina, dy vendet ranë dakord të rihapin ambasadat e tyre dhe të përfshihen për ‘mosndërhyrje’ në punët e brendshme të njëri-tjetrit, sipas një deklarate të përbashkët nga zyrtarët sauditë, iranianë dhe kinezë.
Përveç kësaj, Riadi dhe Teherani thanë se do rifillonin një marrëveshje bashkëpunimi për sigurinë të nënshkruar në 2001 dhe do punonin për të përmirësuar ‘paqen dhe sigurinë rajonale dhe ndërkombëtare’.
Irani rihapi ambasadën e tij në të njëjtën ditë kur Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken ishte planifikuar të mbërrinte në Riad për të ngritur çështjen që Arabia Saudite të normalizonte marrëdhëniet e saj me Izraelin. Vetëm një ditë më parë, Blinken i tha një grupi lobistësh hebrenj në Uashington se ‘nuk ka kërcënim më të rëndë për Izraelin se ai që paraqet regjimi iranian’.
Afrimi midis Arabisë Saudite dhe Iranit nxiti bisedimet midis Iranit dhe Egjiptit që kanë shprehur synimin për rindërtimin e marrëdhënieve diplomatike.
Liga Arabe e udhëhequr nga Arabia Saudite ka mirëpritur gjithashtu Sirinë përsëri në radhët e saj, me princin saudit të kurorës Mohammed bin Salman që përshëndeti ngrohtësisht presidentin sirian Bashar Assad në samitin e bllokut në Jeddah muajin e kaluar. SHBA kundërshtoi me forcë ripranimin e Sirisë në organizatë.
