Më shumë se 400 persona u arrestuan në gjithë Francën të enjten, ndërsa një valë protestash ka përfshirë vendin për të tretën natë pas vrasjes nga policia të një djali adoleshent, ngjarje që u kap në video.
Forcat elitare të policisë franceze, RAID, u vendosën në qytetet Bordeaux, Lyon, Roubaix, Marseille dhe Lille, për të ndihmuar në frenimin e protestave.
Përplasjet u ndezën mes protestuesve dhe policisë në periferinë pariziane të Nanterres – ku u vra 17-vjeçari i quajtur Nahel ditë më parë – dhe në qytetin port jugor të Marsejës.
Një bankë u dogj në Nanterre, sipas fotografive nga vendi i ngjarjes, dhe 15 persona janë ndaluar për t’u marrë në pyetje nga policia pasi një marshim i mbajtur në kujtim të adoleshentit u bë i dhunshëm.
Protestuesit hodhën fishekzjarre ndaj oficerëve të policisë në Marsejë, sipas degës së CNN, BFMTV, ndërsa pamjet nga qyteti verior i Lille treguan zjarre që digjen në rrugë. Gjashtë persona u morën në pyetje pasi morën pjesë në një protestë të ndaluar nga autoritetet në Lille, tha autoriteti rajonal në një postim në Facebook.
Të paktën 421 persona u arrestuan në protestat në të gjithë Francën nga e enjtja mbrëma deri në mëngjesin e së premtes, tha për BFMTV ministri i Brendshëm francez Gerald Darmanin.
Më shumë se gjysma e këtyre arrestimeve u kryen në rajonin e Parisit, në departamentet e Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis dhe Val-de-Marne, raportoi BFMTV, duke cituar policinë e Parisit.
Më herët, Darmanin tha se policia ishte udhëzuar të ‘ndërhynte sistematikisht’ dhe shprehu mbështetjen për oficerët e policisë dhe zjarrfikësit që ‘po bëjnë një punë të guximshme’.
Presidenti Emmanuel Macron do mbajë një takim krize të premten për të dytën ditë me radhë pas dhunës së të enjtes mbrëma, raportoi BFMTV.
Autoritetet kishin shpresuar të shmangnin përsëritjen e skenave që u zhvilluan të mërkurën mbrëma, kur stacionet e policisë, bashkitë dhe shkollat u dogjën në qytete të ndryshme dhe rreth 150 persona u arrestuan. Ministria e Brendshme tha më herët se planifikonte të vendoste 40,000 oficerë policie në gjithë vendin të enjten – duke përfshirë 5,000 në Paris – për të shuar çdo trazirë të mundshme.
Trazirat shpërthyen të martën, disa orë pasi një ndalim trafiku i policisë në Nanterre çoi në vrasjen e Nahel. Gjatë një nate kaotike, 40 makina u dogjën dhe 24 policë u plagosën, pohojnë autoritetet franceze. Oficeri i policisë u vu nën hetim zyrtar për vrasje vullnetare dhe u vendos në paraburgim, njoftoi BFMTV të enjten.
Të enjten, rreth 6,000 njerëz, sipas BFMTV, iu bashkuan një marshimi për të nderuar Nahel, të udhëhequr nga nëna e tij në Nanterre.
Shumë prej tyre mbanin këmisha me mbishkrimin ‘Drejtësi për Nahelin’, ndërsa të tjerë thërrisnin sloganin. Disa u panë duke mbajtur tabela që shkruanin ‘policia vret’.
Autobusët dhe tramvajet në Lille mbyllen pas orës 20:00 sipas BFMTV dhe disa periferi të Parisit kanë vendosur shtetrrethim.
Shërbimet e autobusëve dhe tramvajit u pezulluan gjithashtu në rajonin Île-de-France, i cili përfshin Parisin, nga mbrëmja e së enjtes, tha autoriteti lokal i transportit. Ministrave të qeverisë iu kërkua të shtyjnë udhëtimet jourgjente dhe të qëndrojnë në Paris për shkak të protestave, tha një burim qeveritar për CNN të enjten, duke folur në kushte anonimiteti duke përmendur normat profesionale franceze.
Skenat e dhunshme të para gjatë dy ditëve të fundit kanë ngritur shqetësimin se vdekja e Nahelit mund të çojë në një nivel trazirash që nuk janë parë që nga viti 2005, kur vdekja e dy djemve adoleshentë në duart e policisë shkaktoi trazira tre javë radhazi dhe bëri që qeveria të thërriste gjendje e jashtëzakonshme.
Zemërimi ndaj brutalitetit të policisë
Videoja e vrasjes së Nahelit ka ndezur një nivel të ngjashëm tronditjeje dhe zemërimi në të gjithë Francën, duke prekur një nerv të veçantë mes të rinjve dhe grave me ngjyrë, të cilët mendojnë se janë diskriminuar nga policia.
Një studim i vitit 2017 nga Rights Defenders, një mbikëqyrës i pavarur i të drejtave të njeriut në Francë, zbuloi se të rinjtë që perceptoheshin si zezakë ose arabë kishin 20 herë më shumë gjasa të ndaloheshin nga policia sesa bashkëmoshatarët e tyre.
Shumë nga këta individë janë thjesht ‘të lodhur’, tha gazetarja dhe aktivistja e barazisë racore, Rokhaya Diallo për CNN.
“Njerëzit e dinë dhe kanë folur për brutalitetin e policisë dhe nuk janë dëgjuar,” tha ajo.
Ministria e Jashtme e Algjerisë i shprehu të enjten ngushëllimet familjes së Nahelit, duke thënë në një deklaratë se ‘dhimbja dhe pikëllimi i tyre janë gjerësisht të përbashkëta në vendin tonë’ dhe se ‘zhvillimet e rastit tragjik do ndiqen nga afër’.
Ministria tha se i beson qeverisë franceze që ‘të kryejë detyrën e saj për të mbrojtur, garantuar paqen mendore dhe sigurinë që u takon shtetasve algjerianë në vendin e tyre pritës’.
Mediat franceze kanë raportuar se adoleshenti ishte me origjinë algjeriane.
Video e të shtënave në Nanterre u shfaq në rrjetet sociale pak pasi incidenti ndodhi mëngjesin e së martës. Videoja tregon dy oficerë policie që qëndrojnë në anën e shoferit të një makine ‘Mercedes AMG’ të verdhë, njëri pranë derës dhe tjetri pranë parafangos së majtë të përparme. Teksa makina tenton të largohet, shihet një oficer duke qëlluar me armë.
Plumbi që ka goditur Nahelin i ka shpuar krahun dhe gjoksin. Pasi u larguar nga vendi i ngjarjes, makina është përplasur me një objekt të palëvizshëm në një shesh aty pranë. Nahel ishte në makinë me dy të tjerë në momentin e ngjarjes. Një pasagjer në automjet u arrestua dhe më vonë u lirua, ndërsa një tjetër, i cili besohet se është larguar nga vendi i ngjarjes, është i zhdukur, thanë autoritetet.
Prokurori lokal i Nanterres, Pascal Prache, tha të enjten se oficerët dëshmuan se të dy i nxorrën armët dhe i drejtuan nga shoferi për ta larguar atë nga rindezja e makinës. Oficeri që qëlloi me armë tha, sipas prokurorit, se kishte frikë se djali do përplaste dikë me makinë. Megjithatë, Prache tha se besohet se oficeri i akuzuar se qëlloi e vrau Nahelin mund të ketë vepruar në mënyrë të paligjshme duke e bërë këtë.
Avokatët e familjes së Nahelit kritikuan vendimin për mos akuzimin e policit për deklarata të supozuara të rreme, duke pretenduar se oficeri tha në deklaratën e tij fillestare se ‘i riu Nahel kishte tentuar ta përplaste me automjet’. CNN i ka kërkuar policisë kombëtare franceze një përgjigje ndaj akuzave kundër oficerit të paidentifikuar.
Prache tha se Nahel kishte qenë i njohur për autoritetet për një ‘shkelje të rregullave’ të mëparshme. Adoleshenti pritej të dilte para një gjykate për të mitur në shtator.
Laurent-Franck Lienard, avokati i oficerit të akuzuar për vrasjen e Nahelit, i tha radiostacionit francez RTL se klienti i tij veproi në ‘përputhje me ligjin’.
Në një intervistë tjetër për BFMTV, ai tha se çdo akuzë se klienti i tij ka gënjyer në një deklaratë të mëhershme janë të rreme pasi ai nuk kishte bërë kurrë një deklaratë me shkrim dhe se dëshmia e tij verbale nuk binte në kundërshtim me faktet.
Ai pretendoi se ndjekja penale e klientit të tij ishte ‘politike’ dhe se po përdorej si një mënyrë për të qetësuar tensionet e dhunshme.
Sa i përket incidentit vdekjeprurës, Lienard tha se oficerët e policisë kishin ‘luftuar për 30 sekonda’ për të ndaluar shoferin ndërsa makina ishte ndalur. Ai shtoi se klienti i tij kishte frikë për sigurinë e publikut pasi makina për pak kishte goditur këmbësorët para fillimit të videos.
Lienard tha se klienti i tij nuk ishte personi në video që bërtiti, “Unë do të të fus një plumb në kokë”, duke sugjeruar gjithashtu se mund të mos ishte ajo që u tha.
Ai shtoi se klienti i tij ishte ‘i shkatërruar’ nga vdekja e Nahelit dhe ai nuk donte ta vriste atë.
“Ai kreu një veprim në një sekondë, në një fraksion të sekondës. Ndoshta ka bërë një gabim, drejtësia do ta tregojë,” tha Liénard.
Shqetësimet e racizmit
Macron dhe zyrtarë të tjerë qeveritarë, përfshirë kryeministren Elisabeth Borne, kanë bërë thirrje për durim e për të lejuar që sistemi i drejtësisë penale të bëjë punën.
“Ne kemi nevojë për qetësi që drejtësia të kryejë punën e saj”, tha Macron të mërkurën.
“Ne nuk mund të lejojmë që situata të përkeqësohet.”
Grumbullimi i mbështetjes publike dhe vullnetit të mirë, megjithatë, ka të ngjarë të jetë i vështirë për qeverinë e Macron, duke pasur parasysh se sa kapital politik shpenzoi në gjysmën e parë të 2023 për të shtyrë reformat jopopullore të pensioneve, të cilat shkaktuan muaj të tërë protestash masive kryesisht paqësore.
Duke pranuar jopopullaritetin masiv të qeverisë, Macron i dha vetes 100 ditë për të shëruar dhe bashkuar vendin. Ky afat përfundon më 14 korrik, ditën kombëtare të Francës.
Adresimi i akuzave për racizëm institucional në Francë është veçanërisht sfidues duke pasur parasysh markën unike të sekularizmit të vendit, i cili kërkon të sigurojë barazi për të gjithë duke hequr shenjat e dallimeve, duke i bërë të gjithë qytetarët francezë të parët. Megjithatë, në praktikë, aderimi i fuqishëm ndaj republikanizmit francez shpesh e pengon qeverinë të bëjë çdo gjë që duket se i dallon qytetarët francezë në bazë të racës, duke përfshirë mbledhjen e statistikave.
Të dhënat racore dhe fetare, aty ku janë të disponueshme, zakonisht vijnë nga institucionet private, dhe politikanët zakonisht kanë kujdes të shtuar për të shmangur rrethimin e motiveve racore në institucionet shtetërore.
“Në një nivel të përgjithshëm, njerëzit priren të mendojnë se nuk ka racizëm në Francë. Dhe kjo është një nga arsyet që njerëzit janë kaq të zemëruar, sepse ata ndiejnë dhe përjetojnë racizëm çdo ditë,” tha Diallo, aktivist kundër racizmit.
“Pavarësisht kësaj, ata ende përballen me institucionet, diskursin publik dhe mediat të cilat ende thonë se nuk ka racizëm dhe se debati nuk i përket Francës. Dhe kjo është arsyeja që njerëzit janë kaq të zemëruar dhe kaq të indinjuar.”
Zyrtarët qeveritarë nuk kanë ngritur deri më tani çështjet e racizmit në polici. Liderët e partive të majta opozitare i kanë përqendruar kritikat e tyre në dhunën policore dhe jo në racizëm. Zëdhënësi i qeverisë Olivier Veran tha për BFMTV se zemërimi kundër vetë shtetit, megjithatë, është i pajustifikuar.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e CNN
