Ministria e Mbrojtjes ka konfirmuar për herë të parë se Forcat Speciale të Mbretërisë së Bashkuar janë në qendër të një hetimi për krimet e luftës.
Ministria e Mbrojtjes braktisi të mërkurën një përpjekje për të kufizuar çdo përmendje të përfshirjes së Forcave Speciale në krimet e supozuara të luftës në Afganistan.
Qëndrimi i MM-së ishte sfiduar nga anëtarët e familjes të viktimës dhe nga disa media, përfshirë BBC-në.
Hetimi pason raportimin për vite të tëra për vrasjet e supozuara të paligjshme të SAS.
Në një deklaratë përpara seancës dëgjimore të Hetimit të Pavarur në lidhje me Afganistanin, Sekretari i Mbrojtjes Ben Wallace tha: “Hetimi tani po arrin në fazën e seancave dëgjimore thelbësore dhe unë mund të konfirmoj se akuzat kanë të bëjnë me sjelljen e Forcave Speciale të Mbretërisë së Bashkuar”.
Vendimi për të konfirmuar përfshirjen e njësive të Forcave Speciale në operacionet nën vëzhgim nga hetimi ndryshon pozicionin e mbajtur më parë nga MM.
Wallace tha se konfirmimi i përfshirjes së Forcave Speciale u bë vetëm “në rrethana të jashtëzakonshme të këtij hetimi”.
“Jashtë këtij konteksti shumë specifik, një konfirmim i tillë nuk duhet të shihet se ndryshon qëndrimin e kahershëm të kësaj qeverie, dhe qeverive të mëparshme, të mos komentojnë vendosjen ose aktivitetet e Forcave Speciale të Mbretërisë së Bashkuar,” tha ai.
Ministria e Mbrojtjes kishte argumentuar më parë se hetimi duhet të jetë i kufizuar nga publiku “çdo provë ose dokument ose fjalë ose fragment dokumentesh, që tentojnë të konfirmojnë ose mohojnë përfshirjen e pretenduar të Forcave Speciale të Mbretërisë së Bashkuar në operacionet që do të hetohen”.
Por të hënën, më pak se 48 orë përpara se ata të debatonin për çështjen e tyre përpara kryetarit të hetimit, Lord Justice Haddon-Cave, avokatët e Ministrisë së Mbrojtjes i shkruan hetuesit duke thënë se ministria “propozoi të braktiste atë pjesë të aplikimit të tyre”.
Ndryshimi, i konfirmuar në seancën dëgjimore të mërkurën, do të thotë se provat e përfshirjes së Forcave Speciale të Mbretërisë së Bashkuar në vrasjet e supozuara të paligjshme në Afganistan mund të diskutohen hapur në seancat hetimore dhe të raportohen publikisht.
Një hetim i gjatë nga BBC zbuloi prova që tregojnë qartë se një njësi SAS që vepronte në Afganistan në 2010 dhe 2011 vrau 54 njerëz në rrethana të dyshimta në një hark kohor prej gjashtë mujash.
Raportimi i mëtejshëm nga BBC zbuloi raste specifike që shkaktuan shqetësim në nivelin më të lartë të Forcave Speciale të Mbretërisë së Bashkuar, duke përfshirë një bastisje të vitit 2012 në të cilin një njësi tjetër vrau dy prindër dhe plagosi rëndë dy djemtë e tyre të mitur.
Ministria e Mbrojtjes është ende duke ndjekur një kërkesë që të gjithë personeli i Forcave Speciale të përfshirë në operacionet në Afganistan t’i jepet automatikisht anonimiteti dhe që të gjitha dëshmitë e dëshmitarëve për vetë operacionet të mbahen në seanca të mbyllura, larg familjeve të viktimave dhe publikut.
Avokati i Ministrisë së Mbrojtjes, Brian Altman KC, tha gjithashtu se ministria synon të mbajë në fuqi politikën e saj “as të konfirmojë e as të mohojë” në lidhje me emërtimin e njësive ose nën-njësive specifike të Forcave Speciale të Mbretërisë së Bashkuar, duke argumentuar se identifikimi i “elementeve të veçanta të forcës” do të përbënte rrezik për aftësitë dhe operacionet e ardhshme.
Avokatët e familjeve të afganëve të vrarë në shtatë operacione të veçanta të Forcave Speciale argumentojnë se kufizimet e përgjithshme që kërkohen nga Ministria e Mbrojtjes janë “të pajustifikueshme dhe dëmtojnë seriozisht besueshmërinë e hetimit”.
Tessa Gregory, një partnere në Leigh Day, firma ligjore që përfaqëson familjet, tha se të afërmit kishin vuajtur “vite të tëra mbulimi dhe turbullimi” dhe mbetën të shqetësuar edhe kur filloi hetimi se Ministria e Mbrojtjes “po kërkonte t’u mbyllte derën atyre. dhe të parandalonte që provat të dëgjoheshin në publik”.
“Familjet e viktimave tani besojnë në hetimin për të zbuluar të vërtetën,” tha zonja Gregory.
Duke folur në hapjen e seancës në Gjykatën Mbretërore të Drejtësisë në Londër, Lordi Haddon Cave tha se, në përputhje me Aktin e Hetimeve të vitit 2005, “sa të jetë e mundur duhet të dëgjohet në publik për të zbutur shqetësimet e publikut në lidhje me çështjen e hetimi”.
Por kryetari pranoi se disa prova do të duhej të dëgjoheshin në seanca të mbyllura, për shkak të shqetësimeve të sigurisë kombëtare. “Detyra thelbësore është të balancohen konsideratat konkurruese në interesin publik,” tha ai.
Një zëdhënës i Ministrisë së Mbrojtjes tha: “Nuk është e përshtatshme që Ministria e Mbrojtjes të komentojë për rastet që janë brenda fushëveprimit të hetimit statutor dhe i takon Ekipit të Hetimit Statutor, të udhëhequr nga Lord Justice Haddon-Cave, të përcaktojë se cilat pretendime janë hetuar”.
Një avokat i Policisë Ushtarake Mbretërore, Paul Greaney KC, i tha hetimit të mërkurën se po hetonte aktualisht akuzat për vrasje të paligjshme në Afganistan dhe kishte marrë prova nga informatorët mbi baza konfidenciale.
Duke theksuar rëndësinë e vazhdimit të hetimeve të saj pa paragjykuar ndjekjet e mundshme penale dhe shmangien e dekurajimit të informatorëve të rinj që vijnë përpara, RMP tha se po kërkonte kufizimet e veta rreth tre fushave kryesore: çështjet që lidhen me hetimet e saj në vazhdim; identitetet e informatorëve konfidencialë; dhe teknikat dhe metodat e fshehta të përdorura nga RMP deri tani në hetimet e saj.
