Diskutimet midis Azerbajxhanit dhe Armenisë për Nagorno-Karabakun u mbajtën në Bruksel të shtunën, pasi Rusia propozoi të organizohej një samit në Moskë për të rimarrë kontrollin e procesit të paqes.
Nagorno-Karabakh, një rajon me shumicë armene, por i njohur ndërkombëtarisht si pjesë e Azerbajxhanit, është në qendër të një mosmarrëveshjeje territoriale midis Baku dhe Jerevanit që ka çuar në dy luftëra.
Presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev dhe kryeministri armen Nikol Pashinyan u takuan në Bruksel nën kujdesin e presidentit të Këshillit Evropian Charles Michel, përcjell Euronews.
Ministria e Jashtme armene tha se diskutimet ishin fokusuar veçanërisht në “përkeqësimin e krizës humanitare në Nagorny Karabakh” dhe se të dyja palët “kanë rënë dakord të intensifikojnë punën që synon zgjidhjen e problemeve ekzistuese”.
“Shkëmbimet tona ishin edhe një herë të sinqerta, të ndershme dhe thelbësore”, tha Michel në një deklaratë të shkurtër në fund të takimit.
Ai inkurajoi të dy udhëheqësit “të ndërmarrin hapa të guximshëm për të siguruar përparim vendimtar dhe të pakthyeshëm drejt normalizimit”.
“Si një çështje prioritare, dhuna dhe retorika e ashpër duhet të pushojnë për të krijuar një mjedis të favorshëm për bisedimet e paqes.”
Ai njoftoi synimin e tij për të organizuar një takim të mëtejshëm me Aliyev dhe Nikol Pashinyan në Bruksel pas verës, si dhe një diskutim pesëpalësh në fillim të tetorit në Granada në Spanjën jugore, me presidentin francez Emmanuel Macron dhe kancelarin gjerman Olaf Scholz. në margjinat e samitit të ardhshëm të Komunitetit Politik Evropian.
Të mërkurën, Uashingtoni – i cili ka mbajtur më parë takime midis Baku dhe Jerevanit në maj dhe qershor – bëri thirrje për rivendosjen e lëvizjes së lirë në Korridorin Lachin, e vetmja rrugë që lidh Armeninë me Nagorno-Karabakun.
Rruga u mbyll të martën nga Azerbajxhani për shkak të “kontrabandës” nga dega armene e Kryqit të Kuq. Jerevani ka qenë i shqetësuar për një krizë humanitare të përkeqësuar në Nagorno-Karabakh për disa muaj, për shkak të qasjes gjithnjë e më të vështirë në rajon.
Pashinyan denoncoi atë që ai e quajti “bllokadën” e paligjshme të Nagorny Karabakh të enjten dhe disa mijëra njerëz protestuan në Stepanakert, qyteti kryesor i rajonit, të premten, duke i bërë thirrje Bakut të rihapë rrugën.
Të premten, Kryqi i Kuq ishte në gjendje të rifillonte evakuimet mjekësore nga Nagorno-Karabakh në Armeni.
Samiti i propozuar në Moskë
Përfshirja e vendeve perëndimore, veçanërisht e BE-së, në rajon është rritur që kur Rusia nisi pushtimin e saj në shkallë të plotë të Ukrainës.
Në vjeshtën e vitit 2020, Moska sponsorizoi marrëveshjen e armëpushimit në fund të një lufte gjashtë-javore që pa humbjen e forcave armene, vdekjen e më shumë se 6,000 njerëzve dhe zhvendosjen e më shumë se 90,000 njerëzve në Armeni.
Forcat armene më pas u detyruan t’i dorëzonin pjesë të Nagorno-Karabkah Azerbajxhanit.
Rusia u zotua të vendosë ushtarë për të garantuar lirinë e lëvizjes midis Armenisë dhe Karabakut, por Jerevani që atëherë ka akuzuar Moskën për dështim në këtë detyrë.
Të shtunën, në një përpjekje për të rimarrë kontrollin e procesit, Moska ofroi të organizonte një takim në nivelin e ministrit të jashtëm, ndërsa sugjeroi se traktati i ardhshëm i paqes mund të nënshkruhet në Moskë.
Rusia është e gatshme “të organizojë një takim trepalësh të ministrave të jashtëm në Moskë në të ardhmen e afërt”, theksoi Ministria e Jashtme ruse në një deklaratë.
Moska po ofron gjithashtu të presë “një samit Rusi-Azerbajxhan-Armeni në kohën e duhur për të nënshkruar traktatin përkatës [paqes]”.
Por për momentin, tensionet janë rritur një shkallë.
Ministria e Mbrojtjes e Azerbajxhanit pretendoi të shtunën se separatistët armenë po prodhojnë “ndërhyrje radioelektrike të drejtuara kundër sistemeve të navigimit GPS të linjave ajrore vendase dhe të huaja” që fluturojnë në Azerbajxhan.
“Këto incidente përbëjnë një kërcënim serioz për sigurinë e aviacionit,” tha ministria në një deklaratë.
Sipas burimit, më 13 korrik, një aeroplan i Azerbajxhanit Airlines në një fluturim për në qytetin Nagorno-Karabakh të Fizulit pësoi një dështim të sistemit GPS për shkak të ndërhyrjes së dyshuar.
Autoritetet separatiste armene i kanë hedhur poshtë këto akuza, duke i quajtur ato një “gënjeshtër absolute”.
