Monedhat ari që datojnë më shumë se 2000 vjet më parë janë gjetur nga detektorët metalikë në Uells, duke i bërë ato rezervat e para të monedhave të arit të epokës së hekurit që janë zbuluar në vend.
15 monedhat, të cilat janë shpallur thesar, njihen si staterë. Ato u gjetën në ishullin Anglesey të Uellsit, në brigjet veriperëndimore të vendit.
Të prodhuara midis viteve 60 para Krishtit dhe 20 para Krishtit, monedhat i përkisnin fisit Corieltavi, i cili në atë kohë banonte në zonën gjeografike që tani është East Midlands i Anglisë, sipas një njoftimi për shtyp të Muzeut Kombëtar të Uellsit.
Metalet e çmuara u zbuluan nga tre detektorë metali në një fushë midis korrikut 2021 dhe marsit 2022.
Lloyd Roberts, i cili tha se përdor detektor metali për gjetje thesaresh e sendesh me vlerë për më shumë se 14 vjet, gjeti monedhën e parë.
“Gjetja e një monedhe ari ka qenë gjithmonë numri një në listën time të dëshirave,” tha ai.
Roberts tha se shoku i tij, Peter Cockton, gjeti tre të tjera. Më pas ata kontaktuan Skemën e Antikiteteve Portable, një organizatë që regjistron gjetje të tilla historike dhe arkeologjike.
Tim Watson, i cili tha se filloi zbulimin e metaleve vetëm pas nxitjes nga babai i tij gjatë karantinës, gjeti monedhën e gjashtë.
“Unë nxitova në shtëpi për t’i treguar gruas sime dhe të dy ishim të mahnitur nga kjo monedhë, e cila nuk ishte si asgjë tjetër që kisha gjetur, e ruajtur në mënyrë të përsosur me imazhe kaq të stilizuara të pazakonta,” tha Watson në njoftim.
Watson tha se entuziazmi i tij e shtyu atë të përmirësonte detektorin e tij të metaleve dhe ai gjeti nëntë monedhat e mbetura në javët në vijim.
“Peizazh i pasur arkeologjik”
Dizajni i përpunuar i monedhave të arit rrjedh nga ato të Filipit II, i cili sundoi mbretërinë e lashtë të Maqedonisë nga viti 359 para Krishtit deri në 336 para Krishtit. Ana e kokës së monedhës tregon kurorën dhe flokët e hyjnisë mitologjike Apollon, ndërsa në anën e bishtit një kalë me kokë trekëndore të rrethuar me simbole.
Monedhat ka të ngjarë të mos përdoren për transaksione të përditshme, përveç potencialisht për disa blerje me vlerë të lartë, sipas njoftimit. Në vend të kësaj, ato mendohet se janë përdorur si dhurata midis elitave për të siguruar aleanca ose për të treguar besnikëri.
Një tjetër mundësi është që fisi Corieltavi i përdori ato për të bërë pjesë të një shkëmbimi bakri, burim i të cilit kishte në pjesë të ndryshme të ishullit.
Sipas Muzeut Kombëtar të Uellsit, monedhat mund të ishin përdorur gjithashtu si ‘blatime për perënditë’ për të përmbushur një zotim. Gjetje të tjera arkeologjike nga Anglesey, si dhe burime romake që i referohen ishullit që shfaq priftërinj paganë, sugjerojnë se zona ishte një qendër e rëndësishme fetare në atë kohë.
Gwynedd Archaeological Trust vizitoi vendin në shtator 2021 për të parë nëse kishte ndonjë të dhënë se pse monedhat ishin varrosur atje.
“Ky grumbull është një shembull fantastik i peizazhit të pasur arkeologjik që ekziston në Uellsin Veriperëndimor,” tha Sean Derby, arkeologu i Regjistrimit Historik të Mjedisit në Gwynedd Archaeological Trust.
Muzeu i Uellsit ‘Oriel Mon’ po kërkon të blejë monedhat dhe t’i vendosë ato në ekspozitë publike.
