Kreu i CDU, Merz
Ndërsa Alternativa për Gjermaninë (AfD) e ekstremit të djathtë të Gjermanisë bëhet gjithnjë e më e popullarizuar, partia dikur dominuese e Bashkimit Kristian Demokrat (CDU) e vendit e gjen veten në një udhëkryq.
CDU e qendrës së djathtë ishte në pushtet për pjesën më të madhe të epokës së pasluftës së Gjermanisë dhe mbikëqyri ribashkimin e Gjermanisë Lindore dhe Perëndimore. Ajo mbetet partia më popullore e vendit, por tani qëndron në opozitë, një pozicion i pamësuar për të, ndërsa socialdemokratët e qendrës së majtë qeverisin në koalicion me Partinë e Gjelbër dhe Demokratët e Lirë (FDP).
Me sondazhet që tregojnë se AfD po fiton gjithnjë e më shumë terren ndaj CDU-së, me zgjedhjet shtetërore që afrohen në vjeshtë dhe zgjedhjet e Parlamentit Evropian vitin e ardhshëm, partia e udhëhequr më parë nga ish-kancelarja Angela Merkel po përballet me një dilemë se si të ecë përpara.
CDU e ka shmangur prej kohësh AfD-në për shkak të qëndrimit e ideologjive të saj të skajshme, të cilat përfshijnë një axhendë të hapur anti-emigrante, euroskeptike, islamofobike dhe anti-feministe. Si rezultat, kreu i CDU-së Friedrich Merz shkaktoi tronditje në korrik kur la të hapur mundësinë e bashkëpunimit me partinë në nivel lokal dhe komunal.
Në një intervistë me transmetuesin publik ZDF, Merz tha se ishte “e natyrshme” të shikoheshin mënyrat për të vazhduar punën në mënyrë bashkëpunuese nëse votohej një kryetar bashkie ose administratori i AfD-së.
Më vonë atë muaj, Merz bri disa hapa mbrapa, duke postuar në X, i njohur më parë si Tëitter: “Për ta sqaruar edhe një herë, dhe unë kurrë nuk e thashë ndryshe: rezoluta e CDU është e vlefshme. Nuk do të ketë asnjë bashkëpunim të CDU-së në nivel lokal me AfD-në”.
Megjithatë, komentet e tij ishin të mjaftueshme për të ndezur një protestë – jo më pak nga anëtarët e partisë së tij – dhe për të ngritur shqetësime se vendosmëria e partisë mund të dobësohej.
Një poster i fushatës zgjedhore tregon Robert Sesselmann të AfD-së, në një zgjedhje qarku në Sonneberg në shtetin gjerman lindor të Turingen
Kryetari i bashkisë së CDU-së së Berlinit, Kai Wegner, shkoi në X për të shkruar: “Çfarë bashkëpunimi duhet të ketë? CDU nuk mundet, nuk dëshiron dhe nuk do të punojë me një parti, modeli i biznesit të së cilës është urrejtja, ndarja dhe përjashtimi.”
Ndërkohë, anëtarët e AfD besojnë se largimi nga partia e tyre së shpejti do të jetë një luks që CDU nuk mund ta përballojë.
Ndryshe nga shumë prej aleatëve të saj perëndimorë, qeveritë e koalicionit janë një pjesë e natyrshme e politikës gjermane. Një sistem zgjedhor i krijuar pas Luftës së Dytë Botërore e bën pothuajse të pamundur që një parti e vetme të fitojë pushtetin, që do të thotë se parti të shumta pritet të bashkohen për të formuar një shumicë.
AfD ka gjetur rezonancë të veçantë me votuesit në shtetet ish-komuniste të Gjermanisë. Një sondazh i kryer nga INSA (Instituti për Përgjigje të Reja Sociale) dhe i publikuar të enjten e kaluar zbuloi se AfD kishte eklipsuar CDU në popullaritet në shtetin lindor të Saksonisë. Atje, AfD tani është në sondazh me 35%, me 6 pikë domethënëse mbi CDU-në që ka 29%.
Numrat e rinj e kanë vënë në pikëpyetje se sa mund të zgjasë koalicioni i tanishëm qeverisës shtetëror i Saksonisë mes CDU, SPD dhe të Gjelbërve.
Jörg Kühne, një ish-anëtar i CDU dhe këshilltar i qytetit për AfD në Leipzig, i cili është qyteti më i madh në Saksoni, i tha CNN: “CDU, e cila duhet të ketë një dëshirë për pushtet, këshillohet fuqimisht të zgjohet, veçanërisht në shtetet e Gjermanisë qendrore, të veprojë në interes të qytetarëve dhe të ulet në një tryezë me AfD-në”.
Një sondazh i Deutschlandtrend i kryer nga transmetuesi publik ARD në fillim të gushtit zbuloi se shumica e gjermanëve – 64% – vazhdojnë të mbështesin vendimin e CDU për të kundërshtuar bashkëpunimin me AfD, megjithëse ky opinion është bërë më pak i popullarizuar që nga marsi 2020.
Ekzistojnë gjithashtu dallime të qarta midis Gjermanisë Perëndimore dhe asaj Lindore, me pak më pak se gjysma e gjermano-lindorëve, 47%, që pajtohen me kundërshtimin e CDU-së për të bashkëpunuar me AfD-në, krahasuar me 68% të gjermanoperëndimorëve.
Në mars 2021, AfD u vu zyrtarisht nën vëzhgim nga shërbimi i brendshëm i inteligjencës gjermane BfV me dyshimin se po përpiqej të minonte Kushtetutën e Gjermanisë, duke e bërë atë partinë e parë që mbikëqyrej në këtë mënyrë që nga shpërbërja e epokës naziste në 1945. Dhe në prill vit, BfV e etiketoi krahun rinor të partisë si ‘ekstremiste’, një gjetje që u kundërshtua nga AfD.
Apeli i votuesve
CNN iu drejtua disa votuesve të AfD për komente, shumica e të cilëve nuk donin të flisnin me mediat.
Por duke folur në kushte anonimiteti, një ish-votues i CDU-së i cili ka kaluar te AfD-ja kishte një ankesë të përgjithshme: CDU nuk përfaqëson më shtresën e mesme.
Votuesi, nga shteti i Saksoni Anhaltit, tha se ai besonte se CDU kishte ‘rrëshqitur shumë në të majtë’, duke shtuar se shumë nga miqtë dhe kolegët e tij ‘mendojnë në të njëjtën mënyrë’.
“CDU ka pasur politika konservatore për shoqërinë. Ky nuk është më rasti sot dhe shumë mendojnë se nuk përfaqësohen më këtu,” tha ai.
Kühne, i cili shërben gjithashtu si zëdhënës fetar për grupin parlamentar të AfD në Saksoni, i bëri jehonë kësaj ndjenje.
Pasi ishte anëtar i CDU-së për 15 vjet, nga viti 1999-2014, ai kaloi te AfD-ja. Duke shpjeguar kthesën e tij politike, ai i tha CNN: “U largova sepse CDU u zhvendos aq larg majtas sa nuk ishte më një parti e qendrës apo e djathtë demokratike për mua.”
Tino Chrupalla, bashkëdrejtues i AfD-së, mban një fjalim për buxhetin e shtetit për vitin 2024 në Bundestag
Votuesi i Saksoni Anhaltit përmendi kostot e emigracionit dhe energjisë, si dhe “sigurinë e brendshme” si çështjet kryesore që po i largonin votuesit nga CDU drejt AfD.
“Shumë njerëz që nuk kanë marrë azil duhet të largohen nga vendi. Megjithatë, ata tolerohen dhe marrin ndihmë sociale”, tha ai, duke shtuar se beson se emigrantët e paligjshëm po kryejnë “akte ekstreme dhune pothuajse çdo ditë” në Gjermani.
Të dhënat nga Zyra Federale e Policisë Kriminale të Gjermanisë nuk e mbështesin këtë, me një raport që zbulon se shkalla e krimeve të kryera nga emigrantët u ul për të tretin vit radhazi në vitin 2022, me një në 14 vepra penale në Gjermani të kryera nga emigrantët. Të njëjtat të dhëna treguan një rritje të sulmeve kundër emigrantëve.
Kühne dha shpjegime të ngjashme përse disa votues gjermanë po i drejtoheshin ekstremit të djathtë.
“Emigrimi është, natyrisht, një çështje e rëndësishme. Dhe duhet ta themi: këtu po bëhet shumë ngjeshur. Komunat thjesht po përballen…Do shohim një pikë kthese. Në një moment, shoqëria jonë nuk do të jetë më në gjendje t’ia dalë mbanë.”
Duke folur konkretisht për refugjatët që ikin nga lufta në Ukrainë, ai tha: “Zemra jonë është e gjerë dhe e hapur, por çdo gjë ka kufijtë e saj. Kemi një rrjedhë prej 12,000 banorësh vetëm në qytetin e Leipzig. Këto janë shifra zyrtare vetëm për ukrainasit.”
Të dhënat nga agjencia e OKB-së për refugjatët, UNHCR, tregojnë se Gjermania kishte pranuar mbi 1 milion refugjatë ukrainas deri më sot, një numër më i lartë se vendet e tjera evropiane, përfshirë Poloninë fqinje.
Gjatë krizës evropiane të emigrantëve të vitit 2015, kancelarja e atëhershme Merkel miratoi një politikë “të dyerve të hapura”, e cila pa qindra mijëra refugjatë që iknin nga lufta në Siri dhe më tej, të vijnë në Gjermani – një vendim që tërhoqi lavdërime dhe kritika.
“Por nuk është vetëm emigrimi”, shtoi Kühne.
“Ekonomia jonë është në vendnumëro dhe po dështon. Njerëzit nuk mund të mbushin më as makinat e tyre në pikën e karburantit,”, duke përmendur skenarin e një nëne të “një familjeje të re me dy fëmijë të vegjël”, e cila detyrohet të anulojë një udhëtim në fundjavë me familjen e saj në mënyrë që ajo mund të përballojë të mbushë makinën e saj me benzinë.
AfD duket se po përfiton nga pakënaqësitë shoqërore dhe po mëson të flasë gjuhën e rrjedhës kryesore me efekt të madh, duke mos braktisur pozicionet e saj më të skajshme.
Partia ka filluar të flasë më seriozisht për politikën ekonomike dhe argumenton se angazhimi i qeverisë ndaj politikave klimatike dhe mbështetja e përpjekjeve të luftës të Ukrainës po i vendos kosto tepër të rënda taksapaguesve gjermanë.
Partitë populiste si ‘rrufetë në qiell të hapur’
Michael Kretschmer i CDU-së, kryeministër i shtetit të Saksonisë, beson se një ndryshim në politikë është qasja më e mirë për partitë demokratike për të ndaluar ngritjen e së djathtës së skajshme.
Ai ka qenë i zëshëm se si një rritje e emigracionit të paligjshëm po ndihmon në mbështetjen për AfD.
Duke folur për CNN, Kretschmer tha se ai po bën thirrje për krijimin e një komisioni ndërpartiak për të trajtuar çështjen e emigracionit të paligjshëm dhe për të vendosur kufizime më të mëdha për të drejtën për azil.
Sondazhet e opinionit në shtetin e tij, një nga pesë që përbëjnë ish-lindjen e Gjermanisë, e vendosin AfD-në në krye; Saksonia ka qenë prej kohësh një bastion i partisë së ekstremit të djathtë.
Megjithatë, Kretschmer përjashton çdo lloj bashkëpunimi. “Sigurisht, nuk mund të punohet së bashku me dikë që është rrezik për demokracinë”.
Ai përmend gjithashtu mungesën e besimit në qeverinë e tanishme të udhëhequr nga SPD si arsye për një rritje të mbështetjes për AfD.
“Në të kaluarën, ne kemi parë herë pas here që njerëzit zgjedhin partitë populiste, kur besimi në aftësitë e qeverisë dhe në strukturat demokratike zbehet,” tha ai.
“Besimi ka rënë sepse qeveria federale është shumë ngurruese dhe nuk po trajton dhe zgjidh problemet në vendin tonë që janë të dukshme për të gjithë. Qytetarët dhe bizneset me të drejtë presin që qeveria federale më në fund do të trajtojë çështjet e rëndësishme; çmime të larta të energjisë dhe inflacion, një ekonomi në vendnumëro dhe rritje të emigracionit të paligjshëm.”
Ndërsa AfD vijon ngritjen e saj, është e qartë se të gjitha partite e tjera të Gjermanisë do duhet të përshtaten me peizazhin e ri politik; me CDU-në që mund të ketë një luftë të gjatë në duart e saj për të ruajtur statusin si partia më popullore e qendrës së djathtë në vend.
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e CNN
