Një foto pa datë e Vadim Krasikov e marrë nga autoritetet gjermane.
Vrasësi rus Vadim Krasikov, duke hipur në një biçikletë, ndoqi objektivin e tij në një kënd lojërash të mbushur me njerëz në kohën e drekës, një vend i njohur veror në një park qendror të qytetit të mbushur me familje dhe punëtorë.
Ndërsa shënjestra hyri në parkun Tiergarten, Krasikov pedaloi afër pas tij. Jo shumë larg shilarësve, ai nxori një pistoletë nga një çantë shpine dhe e qëlloi pas shpine, duke e lënë viktimën e tij, një ish-udhëheqës kryengritës çeçen, të rrëzuar në tokë. Krasikov zbriti nga biçikleta dhe me qetësi e qëlloi dhe dy herë të tjera në kokën, thanë dëshmitarët gjatë një gjyqi që përfundoi me dënimin e tij.
Vrasja e vitit 2019 e Zemlikhan Khangoshvili, një njeriu për të cilin Moska pretendonte se udhëhoqi një sulm në 2004 në Rusi, u përcaktua nga një gjykatë gjermane si një mesazh i qëllimshëm brutal nga Rusia për armiqtë e saj jashtë vendit: edhe nëse kërkoni strehim në Perëndim, ne do të gjejmë.
Pak para vendimit të vitit 2021, presidenti rus Vladimir Putin urdhëroi këshilltarin e tij të lartë të sigurisë, Nikolai Patrushev, të shikonte për një shkëmbim të burgosurish për të liruar Krasikov, tha një ish-zyrtar evropian me lidhje me figura të larta të qeverisë ruse. Kjo nënvizoi vlerën e lartë që Krasikov kishte për Putin, një ish-oficer i KGB-së, i cili më vonë drejtoi agjencinë pasardhëse të saj, Shërbimin Federal të Sigurisë, ose FSB.
Moska që atëherë ka ngritur çështjen e Krasikov në negociatat për shkëmbimin e të burgosurve, sipas zyrtarëve perëndimorë. Zyrtarët thanë se Krasikov është thelbësor në përpjekjet e SHBA për të fituar lirimin e njerëzve të mbajtur nga Rusia, ndoshta duke përfshirë veteranin e marinës amerikane Paul Whelan dhe reporterin e Wall Street Journal Evan Gershkovich. Gershkovich, një shtetas amerikan 31-vjeçar, u arrestua më 29 mars nga FSB ndërsa ishte duke raportuar. Ai po mbahet nën akuzën e spiunazhit, të cilin Gershkovich, Journal dhe zyrtarët e SHBA-së e mohojnë.
Një zyrtar i lartë perëndimor i përfshirë në diplomacinë e pengjeve me Rusinë tha se Putin ishte i interesuar të tregtonte vetëm për Krasikov. Putin ka kërkuar kthimin e agjentëve të arrestuar gjatë operacioneve të tjera klandestine jashtë vendit. Në vitin 2004, ai falënderoi emirin e Katarit për kthimin e dy burrave të dënuar atje për vendosjen e një makine bombë që vrau një udhëheqës të arratisur rebel çeçen. Rusia mohoi përgjegjësinë për vrasjen.
Ekspertët mjeko-ligjorë duke mbledhur prova në vendin ku u vra Zemlikhan Khangoshvili në Berlin më 23 gusht 2019. FOTO: CHRISTOPH SOEDER/AGJENCIA FRANCE-PRESSE/GETTY IMAGES
Presidenti Biden tha në korrik se ai ishte serioz në lidhje me ndjekjen e një shkëmbimi të të burgosurve për Gershkovich me Kremlinin, por nuk dha detaje. Zëvendësministri i Jashtëm Sergei Ryabkov tha në prill se Rusia do të mendonte për një shkëmbim vetëm pas një vendimi në rastin Gershkovich. Berlini nuk ka thënë nëse do të konsideronte shkëmbimin e Krasikovit. Një shkëmbim i tillë mund të përballet me pengesa në Gjermani, ku avokatët e qeverisë lëshuan një opinion ligjor vitin e kaluar që thoshte se një vrasës i dënuar nuk mund të tregtohet.
Çdo bisedë që përfshin Krasikov do të ishte e ndjeshme dhe e paparashikueshme, thanë zyrtarët perëndimorë, duke pasur parasysh seriozitetin e krimit të tij. Gjykata gjermane vendosi se shteti rus kishte porositur vrasjen, e cila u krye në mesditë në një park pranë zyrës së kancelares gjermane.
Me Khangoshvili të shtrirë i vdekur pranë sheshit të lojërave të fëmijëve, atentatori hipi në biçikletë dhe u largua me pedalime. Ai u ndal në lumin Spree aty pranë, ndërroi rrobat dhe hoqi një paruke, duke zbuluar një kokë tullac. Ai hodhi maskimin e tij, biçikletën, pistoletën dhe silenciatorin në ujë. Më pas, ai rruani një pjesë të mjekrës së tij me një brisk elektrik.
Dy kalimtarë e kanë parë dhe kanë lajmëruar policinë. Pak minuta më vonë, Krasikov u arrestua teksa po përpiqej të montonte një skuter elektrik. Policia gjeti sendet e hedhura, të cilat mbanin gjurmët e gishtave të tij dhe prova të ADN-së.
Prokurorët gjermanë kishin njeriun e tyre, por për dy vjet nuk mund të provonin se kush ishte ai.
Krasikov, tani 58 vjeç, u tha autoriteteve se quhej Vadim Sokolov, një turist pa lidhje me qeverinë ruse. Ai kishte një pasaportë ruse që e identifikonte si Sokolov. Ai u tha hetuesve se ishte në Berlin për të vizituar të dashurin e tij, një grua të martuar. Ambasada ruse në Berlin tha se ai ishte Vadim Sokolov, jo Vadim Krasikov.
Zyrtarët në disa vende thanë se një marrëveshje shumëpalëshe për të shkëmbyer të burgosurit rusë në vendet perëndimore me shtetas perëndimorë të mbajtur në Rusi, si dhe disidentë të burgosur si Alexei Navalny, ishte e mundur.
Kur u hap gjyqi për vrasjen e tij në tetor 2020, Krasikov i qëndroi historisë së tij. Me ndihmën e policisë në Kiev dhe platformës hetimore Bellingcat, prokurorët gjermanë konfirmuan përfundimisht identitetin e tij si një veteran i operacioneve të fshehta ruse. Prokurorët thanë se Krasikov ka të ngjarë të punonte me departamentin e fshehtë Vympel të FSB-së, i riemërtuar V, i specializuar në operacionet klandestine jashtë vendit.
Demonstruesit në shtator 2019 duke mbajtur foto të Zelimkhan Khangoshvili përpara ambasadës gjermane në Tbilisi, Gjeorgji. FOTO: ZURAB KURTSIKIDZE/EPA/SHUTTERSTOCK
Krasikov mohoi vrasjen e Khangoshvilit dhe punën për shërbimet ruse të sigurisë. I pyetur nga një gjyqtar nëse kishte ndonjë gjë për t’i thënë gjykatës para dënimit të tij, ai tha: “Jo, faleminderit”. Një gjykatë gjermane e shpalli atë fajtor për vrasje në dhjetor 2021, duke e përshkruar vrasjen fatale si një akt terrorizmi shtetëror. Ai u dënua me burgim të përjetshëm.
Ministria e Jashtme e Rusisë tha se vendimi i fajësisë ishte i motivuar politikisht dhe pretendimi se Moska qëndronte pas vrasjes ishte sajuar nga shërbimet e inteligjencës perëndimore. “Ne këmbëngulim që shtetasi ynë është i pafajshëm,” tha ministria e jashtme në një deklaratë pas vendimit. Ministria tha gjithashtu në atë kohë se i dënuari ishte Sokolov, jo Krasikov.
Ambasada e Rusisë në Berlin nuk pranoi të komentojë për këtë artikull dhe iu referua deklaratës së ministrisë së jashtme, e cila nuk iu përgjigj një kërkese për të komentuar.
Ky rrëfim i çështjes bazohet në dosjet gjyqësore dhe intervistat me të njohur dhe të afërm të Krasikov, si dhe zyrtarë evropianë dhe amerikanë dhe njerëz të njohur me hetimin e vrasjes.
Porshe, BMW
Krasikov ka lindur në fshatin Kenestobe, në një rajon të Kazakistanit i njohur për blegtori dhe nxjerrjen e plumbit. Ai shërbeu në ushtrinë sovjetike gjatë luftës së saj në Afganistan. Ai më vonë iu bashkua njësive ushtarake elitare në Ministrinë e Brendshme të Rusisë dhe FSB, agjencia kryesore e inteligjencës vendase, sipas kunatit të tij, i cili dëshmoi për prokurorinë në gjyq.
Krasikov u martua dy herë, herën e dytë me Kateryna Krasikova, një grua nga Kharkiv, një qytet në Ukrainën verilindore. Ai i tha familjes së gruas së tij se punonte për shërbimet ruse të sigurisë, por dha pak specifika, tha në një intervistë kunati, Aleksandr Vodorez.
Fotografitë nga dasma e Krasikov në korrik 2010 në Moskë që ishin në dosjet e gjykatës tregojnë oficerë të FSB-së mes të ftuarve në bregun e lumit Moskva. Ai dhe gruaja e tij e dytë jetonin në një apartament luksoz në Moskë dhe gruaja e tij i tha familjes së saj se ai fitonte rreth 10,000 dollarë në muaj, plus bonuse për ato që ai i quajti udhëtime pune, të cilat ndonjëherë zgjasin me javë, tha Vodorez.
Krasikov shpesh vishte rroba të stilistëve dhe bënte pushime në Mesdhe, tha Vodorez. Gruaja e Krasikov u ankua te të afërmit se ai i tregtonte makinat e tij luksoze (Porsche dhe BMW )aq shpesh sa që ajo kurrë nuk kishte kohë të mjaftueshme për t’u mësuar me to, tha Vodorez.
Një foto e Vadim Krasikov e marrë nga autoritetet gjermane që tregonte tatuazhet e tij të veçanta.
Krasikov, dikur u mburr për takimin me Putinin në një strukturë elitare trajnimi ushtarak, tha Vodorez. Putini, i tha Krasikovit, “ti qëllon mirë”, kujton ai.
Prokurorët gjermanë morën pamjet e kamerave të vëzhgimit nga viti 2013 që tregonin një burrë që ata e identifikuan si Krasikov duke vrarë një biznesmen rus, një sulm që pasqyronte vrasjen e Khangoshvilit. Videoja tregon Albert Nazranov, pronar i bizneseve në Republikën Kaukaziane të Kabardino-Balkaria, duke ecur dhe më pas duke vrapuar në Moskë dhe një burrë që i afrohej me biçikletë. Nazranov rrëzohet pasi u qëllua në shpinë dhe në kokë.
Menjëherë pas vrasjes, policia ruse lëshoi një urdhër arresti te Interpol për Vadim Krasikov, i cili më vonë u tërhoq. Prokurorët gjermanë dyshuan se policia lokale kërkoi ndihmë për arrestimin e Krasikov, por ndryshoi kursin pasi mësoi për lidhjet e tij me shërbimet ruse të sigurisë.
Vjehërrit e Krasikovit në Kharkiv mbanin një të dhënë të rëndësishme për prokurorët gjermanë në çështjen Khangoshvili – një foto e Krasikovit me një tatuazh në shpatullën e majtë, e bërë gjatë një pushimi në plazh. Ekspertët e mjekësisë ligjore përdorën tatuazhet në foto, një kafkë pantere të rrethuar me krahë, emblemën e forcave speciale të Ministrisë së Brendshme ruse dhe një gjarpër të mbështjellë në parakrah, për t’u përshtatur me tatuazhet në Krasikov.
Gruaja dhe fëmija i Krasikov u zhvendosën në Krimenë e kontrolluar nga Rusia pas arrestimit të tij në vitin 2019 dhe tani jetojnë nën mbikëqyrjen e FSB-së, sipas njerëzve të afërt me familjen.
Si hyri në Perëndim
Para se të udhëtonte për në Berlin, Krasikov aplikoi për vizë turistike nga konsullata franceze në Shën Petersburg. Ai përdori një pasaportë ruse të lëshuar një muaj më parë në emër të Vadim Sokolov. Më 17 gusht, ai fluturoi nga Moska në Paris.
Krasikov rezervoi një turne dhe bëri selfie pranë Kullës Eifel dhe monumenteve të tjera. Ai fluturoi për në Varshavë më 20 gusht dhe u vendos në hotelin e Varshavës Novotel. Krasikov bëri një turne me një udhërrëfyes rusisht-folës dhe shkrepi më shumë selfie udhëtimi, duke përfshirë një në pallatin dhe muzeun Wilanów, një kështjellë e stilit barok në periferi të Varshavës.
Stafi i hotelit e përshkroi atë para hetuesve gjermanë si një burrë të sjellshëm, të veshur elegant dhe me mjekër të rregulluar. Krasikov i kërkoi një recepsionisteje t’i rezervonte një manikyr në një sallon bukurie aty pranë. Më vonë ai i tha recepsionistes se ishte i kënaqur me manikyrën dhe i dha asaj një bakshish bujare.
Më 22 gusht, ai u nis për në Berlin, duke lënë valixhet dhe celularin e tij në dhomën e tij të hotelit në Varshavë, të cilin e kishte rezervuar deri më 25 gusht, ditën kur kishte planifikuar të kthehej në Moskë, sipas dosjeve të gjykatës.
Në Berlin, ai u takua me njerëz që i dhanë rroba të reja, një biçikletë për terrene malore të zezë dhe detaje rreth rutinës së përditshme të Khangoshvilit, thanë hetuesit gjermanë. Ai mori gjithashtu një pistoletë Glock 26, 9 mm, së bashku me një silenciator dhe një karikator rezervë. Ndihmësit e tij parkuan një skuter elektrik në bregun e lumit Spree për të shpëtuar.
Khangoshvili, kryengritësi çeçen dhe një shtetas gjeorgjian, u largua nga Gjeorgjia për në Gjermani në vitin 2016. Ai kërkoi azil për t’i shpëtuar atyre që ai pretendoi se ishin tentativa të përsëritura për eliminimin e tij nga operativët rusë. Gjermania e refuzoi kërkesën e tij për azil, por ashtu si refugjatët e tjerë, nuk u largua.
Ai kishte qenë në objektivat e Moskës që nga viti 2004 për gjoja komandimin e një bastisjeje nga luftëtarët çeçenë, të cilët pushtuan pjesën më të madhe të qytetit të Nazran dhe vranë zyrtarë të lartë të sigurisë, duke përfshirë oficerë të FSB-së. Khangoshvili ishte në një listë ruse me 19 terroristë të kërkuar që Moska e ndau me kombe të tjera, përfshirë Gjermaninë, në vitin 2012.
Një oficer që qëndron pranë një stacioni policie në qytetin Nazran, Rusi, pas një bastisjeje të qershorit 2004 nga luftëtarët çeçenë. FOTO: AGJENCIA FRANCE-PRESS/GETTY IMAGES
Imazh televiziv i presidentit rus Vladimir Putin duke vizituar Nazranin, Rusi, më 22 qershor 2004, pas sulmit në qytet. FOTO: RTR KANAL RUS/ASSOCIATED PRESS
Rusia u ankua se Perëndimi nuk i mori seriozisht kërkesat e saj për ekstradim. Moska iu kthye vrasjes së të dyshuarve jashtë vendit, një praktikë që Putini e bëri të ligjshme në vitin 2006. Deri në vitin 2019, pesë nga 19 personat në listën terroriste ose ishin vrarë ose kishin vdekur nga vetëvrasja, përfshirë Khangoshvilin.
Rreth orës 11:30 të mëngjesit të 23 gushtit 2019, Krasikov pa hyrjen e banesës ku jetonte Khangoshvili, në katin e tretë të një ndërtese të stilit Wilhelminian të shekullit të 19-të me një fasadë zbukuruese të veshur me tulla të kuqe. Çdo ditë rreth mesditës, Khangoshvili, një mysliman praktikant, shkonte në një xhami aty pranë dhe ecte nëpër park.
Vadim Krasikov| Fotografi e policisë së Berlinit
Krasikov priste. Ai mbante një parukE të zezë, me flokë të gjatë dhe një kapele bejsbolli, syze dielli Ray-Ban, një kapuç gri, çorape neon-jeshile dhe doreza çiklizmi. Ai e mbante pistoletën e mbushur me një silenciator të vidhosur në tytën e saj, në një çantë shpine të zezë.
Khangoshvili u largua nga shtëpia e tij në orën 11:50 dhe Krasikov e ndoqi me biçikletë. Krasikov e qëlloi pak poshtë shpatullës së majtë. Plumbi i parë i çau hyri dhe doli nga gjoksi. Atentati u pa nga dhjetëra vizitorë të parkut, si dhe klientët dhe stafi i dy restoranteve.
Gjatë gjithë gjyqit, Krasikov u shfaq i painteresuar, ndonjëherë duke hequr kufjet që siguronin përkthimin e dëshmitarëve që dëshmonin kundër tij.
Menjëherë pas dënimit të tij, autoritetet e zhvendosën Krasikovin nga Berlini në një strukturë të fshehtë të sigurisë së lartë në Bavari. Kishte frikë se të burgosurit çeçenë në burgun fillestar të Krasikovit do të përpiqeshin ta vrisnin.
Në kompleksin e tij buzë lumit Danub, Krasikov ka komoditetet që u ofrohen të burgosurve sipas ligjit gjerman, duke përfshirë shëtitjet e përditshme në kopsht dhe libra në gjuhën e tij. Ai ka lexuar romane të epokës sovjetike që lavdërojnë bëmat e një agjenti sekret të Kremlinit.
VINI RE: Artikulli është pronë intelektuale e Wall Street Journal
Përshtati për Hashtag.al, Klaudio Agolli
