Krahas portit të Sidneit, inxhinierët po punojnë në një nëndetëse që do të fuqizohet nga inteligjenca artificiale (AI) dhe nuk do ketë ekuipazh njerëzor.
Projekti po nxitet nga një garë midis SHBA-së, aleatëve të saj dhe Kinës për të zhvilluar armë të kontrolluara nga AI që do funksionojnë në mënyrë autonome, duke përfshirë anije luftarake dhe avionë luftarakë. Rezultati i këtij konkursi mund të përcaktojë ekuilibrin global të fuqisë.
Për të përballuar sfidën e një Kine në rritje, Marina Australiane po bën dy prova shumë të ndryshme në teknologjinë e avancuar të nëndetëseve.
Njëra është e kushtueshme dhe e ngadaltë: për një forcë të re deri në 13 nëndetëse sulmuese me energji bërthamore, taksapaguesi australian do paguajë mesatarisht më shumë se 28 miliardë dollarë AUD (18 miliardë dollarë amerikanë) secila. Dhe e fundit nga nëndetëset nuk do mbërrijë deri në mes të shekullit.
Tjetra është e lirë dhe e shpejtë: lëshimi i tre nëndetëseve pa pilot, të mundësuar nga inteligjenca artificiale, të quajtura ‘Ghost Sharks’. Marina do shpenzojë pak më shumë se 23 milionë dollarë australianë për secilën preje tyre, më pak se një e dhjeta e 1% e kostos se çdo nëndetëse bërthamore. Dhe ‘Ghost Sharks’ do dorëzohen nga mesi i vitit 2025.
Të dy nëndetëset ndryshojnë shumë në kompleksitet, aftësi dhe dimension. ‘Ghost’ pa ekuipazh ka madhësinë e një autobusi shkolle, ndërsa e pari nga nëndetëset bërthamore të Australisë do jetë sa gjatësia e një fushe futbolli me një ekuipazh prej 132 personash.
Por hendeku i madh në koston e tyre dhe shpejtësinë e dorëzimit zbulojnë se si automatizimi mundësohet nga artificiale inteligjenca është e gatshme të revolucionarizojë armët, luftën dhe fuqinë ushtarake dhe të formësojë rivalitetin në rritje midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara.
Australia, një nga aleatët më të afërt të Amerikës, mund të ketë dhjetëra robotë autonome vdekjeprurëse që patrullojnë thellësitë e oqeanit vite përpara se nëndetësja e saj e parë bërthamore të dalë në patrullë.
Pa nevojën për të pasur një ekuipazh, modeli, prodhimi dhe paraqitja e nëndetëseve shndërrohet rrënjësisht, thotë Shane Arnott. Ai është nënkryetari i lartë i inxhinierisë në kontraktorin amerikan të mbrojtjes ‘Anduril’, dega australiane e të cilit po ndërton nëndetëset ‘Ghost Shark’ për Marinën Australiane.
“Një sasi e madhe e shpenzimeve dhe sistemeve shkojnë në mbështetjen e njerëzve,” tha Arnott në një intervistë në zyrën e kompanisë në Sidnei.
Hiqni njerëzit dhe nëndetëset bëhen shumë më të lehta dhe më të lira për t’u ndërtuar. Fillimisht, ‘Ghost Shark’ nuk ka byk presioni – pjesa tipike me tuba, me forcë të lartë prej çeliku që mbron ekuipazhin e një nëndetëseje dhe përbërësit e ndjeshëm nga forca e pamasë që ushtron uji në thellësi. Uji rrjedh lirshëm përmes strukturës ‘Ghost Shark’. Kjo do të thotë që ‘Anduril’ mund të ndërtojë shumë prej tyre dhe shpejt.
Prodhimi i shpejtë është plani i kompanisë. Megjithatë, Arnott nuk pranoi të thoshte se sa ‘Ghost’ ka ndërmend të prodhojë ‘Anduril’ nëse fiton porosi të tjera nga Australia. Por është duke projektuar një fabrikë për të ndërtuar ‘në sasi të mëdha’, tha ai. ‘Anduril’ po synon gjithashtu të ndërtojë këtë lloj nëndetëseje për Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj, duke përfshirë Britaninë, Japoninë, Singaporin, Korenë e Jugut dhe klientët në Evropë, tha kompania për Reuters.
Shane Arnott i Anduril-it, kompania qw prodhon nëndetëset ‘Ghost Shark’
Nevoja për shpejtësi po e shtyn projektin. Arnott tregon për një vlerësim strategjik të qeverisë australiane, Rishikimi Strategjik i Mbrojtjes, i botuar në prill, i cili zbuloi se vendi po hynte në një periudhë të rrezikshme ku ‘fuqizimi ushtarak i Kinës është tani më i madhi dhe më ambicioz i çdo vendi që nga fundi i Dytë Lufte boterore’. Një krizë mund të shfaqet me pak ose aspak paralajmërim, tha rishikimi.
“Ne nuk mund të presim 5 deri në 10 vjet, ose dekada, për të marrë armatime,” tha Arnott.
“Afati kohor po mbaron.”
Ky raport bazohet në intervista me më shumë se 20 ish-oficerë ushtarakë amerikanë dhe australianë dhe zyrtarë të sigurisë, rishikime të dokumenteve kërkimore të AI dhe botimeve ushtarake kineze, si dhe informacione nga ekspozitat e pajisjeve të mbrojtjes.
Një garë armatimi në rritje e teknologjisë ushtarake po rrit ndjenjën e urgjencës. Në njërën anë janë Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj, të cilët duan të ruajnë një rend botëror të formuar prej kohësh nga dominimi ekonomik dhe ushtarak i Amerikës.
Nga ana tjetër është Kina, e cila renditet në epërsinë e SHBA-së në rajon dhe po sfidon dominimin ushtarak të Amerikës në Azi-Paqësor. Përdorimi inovativ i teknologjive të Ukrainës për t’i rezistuar pushtimit rus po e nxeh këtë konkurrencë.
Në këtë garë të teknologjisë së lartë, pasja e avantazhit në fusha, duke përfshirë AI dhe armët autonome, si ‘Ghost Shark’, mund të përcaktojë se kush do të dalë në krye.
“Fitimi i betejës së softuerit në këtë konkurrencë strategjike është jetike,” tha Mick Ryan, një Gjeneral i ushtrisë australiane në pension, i cili studion rolin e teknologjisë në luftë dhe ka vizituar Ukrainën gjatë luftës.
“Ajo rregullon gjithçka, nga parashikimi i motit, modelet e ndryshimeve klimatike dhe testimi i armëve bërthamore të epokës së re deri te zhvillimi i armëve dhe materialeve të reja ekzotike që mund të ofrojnë një aftësi të shpejtë përpara armikut në fushën e betejës dhe më gjerë.”
Nëndetësja autonome e Anduril, ‘Dive-LD’ mund të funksionojë në mënyrë autonome për 10 ditë
Nëse Kina fiton, ajo do jetë në pozitë të mirë për të riformësuar rendin politik dhe ekonomik global, me forcë nëse është e nevojshme, sipas ekspertëve të teknologjisë dhe ushtarakëve.
Shumica e amerikanëve të gjallë sot kanë njohur vetëm një botë në të cilën Shtetet e Bashkuara ishin superfuqia e vetme e vërtetë ushtarake, sipas një raporti të majit, Offset-X, nga Projekti Special i Studimeve Konkurruese, një panel ekspertësh jopartiak të SHBA-së i kryesuar nga ish-kreu i Google Eric Schmidt. Raporti përshkruan një strategji për Amerikën për të fituar dhe ruajtur dominimin mbi Kinën në teknologjinë ushtarake.
Nëse Amerika dështon të veprojë, ajo ‘mund të shohë një ndryshim në ekuilibrin e fuqisë globalisht dhe një kërcënim të drejtpërdrejtë për paqen dhe stabilitetin që Shtetet e Bashkuara kanë garantuar për gati 80 vjet në rajonin e Indo-Paqësorit’, thuhet në raport.
“Kjo nuk ka të bëjë me ankthin për të mos qenë më fuqia dominuese në botë; ka të bëjë me rreziqet e të jetuarit në një botë në të cilën Partia Komuniste Kineze bëhet fuqia dominuese.”
Aksionet janë gjithashtu të larta për Pekinin. Nëse aleanca e SHBA-së mbizotëron, do e bëjë shumë më të vështirë për Ushtrinë Çlirimtare Popullore, ose PLA, siç njihet ushtria kineze, të kapë Tajvanin e qeverisur në mënyrë demokratike, të kontrollojë korsitë e anijeve të Azisë Lindore dhe të dominojë fqinjët e saj. Pekini e sheh Tajvanin një pjesë të patjetërsueshme të Kinës dhe nuk e ka përjashtuar përdorimin e forcës për ta mposhtur atë.
Departamenti i Mbrojtjes nuk kishte asnjë koment ‘për këtë raport të veçantë’, tha një zëdhënës i Pentagonit në përgjigje të pyetjeve. Por udhëheqja e departamentit, shtoi zëdhënësi, ka qenë ‘shumë e qartë’ në lidhje me Kinën si ‘sfidë tonë të ritmit’. Lidhur me një sulm të mundshëm ndaj Tajvanit, zëdhënësi tha se Sekretari i Mbrojtjes Lloyd Austin dhe udhëheqës të tjerë të lartë ‘kanë qenë shumë të qartë se ne nuk besojmë se një pushtim është i pashmangshëm, sepse parandalimi sot është real dhe i fortë’.
Ministria e Mbrojtjes dhe Ministria e Jashtme e Kinës nuk iu përgjigjën pyetjeve për këtë shkrim.
Një zëdhënës i Departamentit të Mbrojtjes të Australisë tha se ishte një përparësi ‘përkthimi i teknologjive të reja shkatërruese në aftësinë e Forcave të Mbrojtjes Australiane’. Departamenti po heton, ndër të tjera, ‘aftësitë autonome të luftës nënujore për të plotësuar nëndetëset e tij me ekuipazh dhe flotën sipërfaqësore, dhe për të rritur mbijetesën e tyre’, tha zëdhënësi.
Disa strategë kryesorë ushtarakë thonë se AI do paralajmërojë një pikë kthese në fuqinë ushtarake aq dramatike sa prezantimi i armëve bërthamore. Të tjerë paralajmërojnë për një rrezik të thellë nëse robotët e drejtuar nga AI fillojnë të marrin vendime vdekjeprurëse në mënyrë të pavarur dhe kanë bërë thirrje për një pushim në kërkimin e AI derisa të arrihet marrëveshja për rregulloren në lidhje me aplikimin ushtarak të AI.
Pavarësisht nga dyshimet e tilla, të dyja palët po përpiqen të nxjerrin në terren makineritë pa ekuipazh që do të shfrytëzojnë AI për të operuar në mënyrë autonome: nëndetëse, anije luftarake, avionë luftarakë, drone ajrore dhe mjete luftarake tokësore.
Këto programe përbëjnë zhvillimin e robotëve vrasës për të luftuar së bashku me vendimmarrësit njerëzorë. Robotët e tillë – disa të projektuar për të operuar në ekipe me anije konvencionale, avionë dhe trupa tokësore – tashmë kanë potencialin për të ofruar rritje të mprehtë në fuqinë e zjarrit dhe për të ndryshuar mënyrën se si zhvillohen betejat, sipas analistëve ushtarakë.
Disa, si ‘Ghost Shark’, janë në gjendje të kryejnë manovra që asnjë mjet ushtarak konvencional nuk mund t’u mbijetojë – si zhytja mijëra metra nën sipërfaqen e oqeanit.
Nano-droni Black Hornet 3 peshon më pak se 33 gram dhe mund të fluturojë pothuajse në heshtje, duke u dhënë ushtarëve një pamje në kohë reale të fushëbetejës
Ndoshta edhe më revolucionar se armët autonome është potenciali i sistemeve të AI për të informuar komandantët ushtarakë dhe për t’i ndihmuar ata të vendosin se si të luftojnë – duke thithur dhe analizuar sasitë e mëdha të të dhënave të mbledhura nga satelitët, radarët, rrjetet sonare, inteligjenca e sinjaleve dhe trafiku në internet.
Teknologët thonë se ky informacion është bërë aq voluminoz saqë është e pamundur për analistët njerëzorë që ta përpunojnë. Sistemet e inteligjencës artificiale të stërvitur për të përpunuar këto të dhëna mund t’u japin komandantëve një kuptim më të mirë dhe më të shpejtë të fushëbetejës dhe të ofrojnë një sërë mundësish për operacionet ushtarake.
Konflikti mund të jetë gjithashtu në prag të kthimit në një konflikt shumë personal. Kapaciteti i sistemeve të AI për të analizuar pamjet e mbikqyrjes, të dhënat mjekësore, sjelljen e mediave sociale dhe madje edhe zakonet e blerjeve në internet do lejojë atë që teknologët e quajnë ‘mikro-shënjestrim’ – sulme me drone ose armë precize mbi luftëtarët ose komandantët kryesorë, edhe nëse ata nuk janë askund pranë vijës së frontit. Sulmet e suksesshme të Kievit ndaj liderëve të lartë ushtarakë rusë në konfliktin në Ukrainë është një shembull i hershëm.
AI (Artidicial Intelligence) mund të përdoret gjithashtu për të shënjestruar joluftëtarët. Shkencëtarët kanë paralajmëruar se tufat e dronëve të vegjël vdekjeprurës mund të synojnë grupe të mëdha njerëzish, siç është e gjithë popullata e meshkujve të moshës ushtarake nga një qytet, rajon ose grup i caktuar etnik.
“Ata mund të zhdukin, të themi, të gjithë meshkujt midis 12 dhe 60 vjeç në një qytet,” tha shkencëtari kompjuterik Stuart Russell në një leksion në BBC mbi rolin e AI në luftë.
“Ndryshe nga armët bërthamore, ato nuk lënë asnjë krater radioaktiv dhe ata i mbajnë të paprekura të gjitha asetet e vlefshme fizike,” shtoi Russell, një profesor i shkencave kompjuterike në Universitetin e Kalifornisë, Berkeley.
Shtetet e Bashkuara dhe Kina kanë testuar të dyja një mori dronësh të fuqizuar nga AI. Vitin e kaluar, ushtria amerikane publikoi pamjet e trupave që stërviteshin me dronë. Një video tjetër tregon personelin në Fort Campbell, Tennessee, duke testuar tufat e dronëve në fund të vitit 2021. Pamjet tregojnë një burrë që mban syze të ngjashme me videolojërat gjatë eksperimentit.
Për aleancën e SHBA-së, tufat e dronëve të lirë mund të kompensojnë përparësinë numerike të Kinës në raketa, anije luftarake dhe avionë sulmues. Kjo mund të bëhet kritike nëse Shtetet e Bashkuara ndërhyjnë kundër një sulmi nga Pekini ndaj Tajvanit.
Amerika do të vendosë ‘shumë mijëra’ sisteme autonome pa pilot brenda dy viteve të ardhshme në një përpjekje për të kompensuar përparësinë e Kinës në numrin e armëve dhe njerëzve, tha Zëvendës Sekretarja e Mbrojtjes e SHBA, Kathleen Hicks, në një fjalim të 28 gushtit.
“Ne do ta kundërshtojmë masën e ushtrisë kineze me masën tonë, por e jona do jetë më e vështirë për t’u planifikuar, më e vështirë për t’u goditur, më e vështirë për t’u mposhtur,” tha ajo.
Edhe dronët me aftësi të kufizuara të AI mund të kenë një ndikim. Dronët e vëzhgimit në miniaturë, të telekomanduar me njëfarë autonomie janë tashmë në shërbim. Një shembull është Black Hornet 3 me madhësi të vogël që tani po përdoret nga shumë ushtri.
Ky dron mund të mbahet në pëllëmbën e dorës dhe është i vështirë për t’u zbuluar, sipas faqes së internetit të Teledyne FLIR, kompanisë që i prodhon ato. Ajo të kujton filmin “Eye in the Sky”, në të cilin një dron i ngjashëm me insekte përdoret kundër militantëve në Kenia.
Me peshë më pak se 33 gramë, ai mund të fluturojë pothuajse në heshtje për 25 minuta, duke i dërguar përsëri video dhe pamje të palëvizshme me definicion të lartë tek operatori i tij. Ai u jep ushtarëve në terren një kuptim në kohë reale të asaj që po ndodh rreth tyre, sipas kompanisë.
Sektori ushtarak i AI dominohet nga softueri, një industri ku ndryshimi vjen shpejt.
‘Anduril’, prodhuesi i ‘Ghost Shark’ të fuqizuar nga AI, po përpiqet të përfitojë nga dëshira e aleancës amerikane për të bashkuar shpejt njerëzit me makinat inteligjente. Kompania, e cila ndan emrin e saj me një shpatë imagjinare në sagën ‘Lord of the Rings’ të Tolkien, u themelua në vitin 2017 nga Palmer Luckey, projektuesi i kufjeve të realitetit virtual ‘Oculus’, tani në pronësi të Facebook. Luckey i shiti Oculus VR gjigantit të mediave sociale për 2.3 miliardë dollarë në 2014.
Arnott, inxhinieri i ‘Anduril’ që punon në ‘Ghost Shark’, tha se kompania po furnizon gjithashtu pajisje në Ukrainë. Rusët u përshtatën me shpejtësi me këtë pajisje të hedhur në betejë, kështu që ‘Anduril’ ka nxitur përditësime të rregullta për të ruajtur përparësinë.
Palmer Luckey, themeluesi i kompanisë së realitetit virtual Oculus, shfaq një kontribut të Oculus Touch gjatë një ngjarjeje në San Francisko në 2015. Luckey tani drejton Anduril, “të cilin ai thotë se e formoi për të “transformuar rrënjësisht aftësitë mbrojtëse të Shteteve të Bashkuara”
Arnott nuk dha hollësi për pajisjet, por ‘Anduril’ i referoi Reuters një njoftimi të shkurtit nga administrata Biden që përfshinte droning ALTIUS 600 të kompanisë në një paketë ndihme ushtarake për Ukrainën. Ky dron mund të vendoset për inteligjencë, vëzhgim dhe zbulim. Mund të përdoret gjithashtu si një dron kamikaz, i armatosur me një kokë shpërthyese që mund të fluturojë në objektivat e armikut.
Ukraina thuhet se tashmë ka përdorur mjetin sipërfaqësor dron të mbushur me eksplozivë për të sulmuar anijet ruse. Komentatorët ushtarakë kanë sugjeruar se Tajvani mund të përdorë taktika të ngjashme për t’i rezistuar një pushtimi kinez, duke nisur një numër të madh të tyre në rrugën e flotës që shkon drejt plazheve të tij.
E pyetur nga Reuters në lidhje me programin e dronëve të Tajvanit, zyra e presidentes Tsai Ing-ëen tha në qershor se ishulli kishte marrë ‘frymëzim të madh’ nga përdorimi i dronëve nga Ukraina në luftën e saj me Rusinë.
Pamjet nga një dron i marinës ukrainase duke goditur një anije ruse në Detin e Zi në fillim të gushtit
Kina, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e SHBA-së kanë programe për të ndërtuar flota të avionëve luftarakë të fshehtë që do fluturojnë në formacion me avionë me ekuipazh. Dronët mund të përdoren për të sulmuar objektivat, bllokuar komunikimet ose fluturuar përpara, në mënyrë që radarët e tyre dhe sensorët e tjerë të mund të japin paralajmërim të hershëm ose të gjejnë objektiva. Këta robotë mund të ndajnë menjëherë informacionin me njëri-tjetrin dhe me operatorët njerëzorë, sipas specialistëve të teknologjisë ushtarake.
Amerika po planifikon të ndërtojë një flotë prej 1000 trupash të këtyre dronëve luftarakë, tha Sekretari i Forcave Ajrore të SHBA-së Frank Kendall në një konferencë luftarake në Kolorado në mars.
Në ekspozitën ajrore Zhuhai në nëntor, Kina zbuloi një dron të ngjashëm me avionët luftarakë, FH-97A, i cili do operojë me një shkallë të lartë autonomie së bashku me avionët luftarakë të drejtuar, duke ofruar inteligjencë dhe fuqi të shtuar zjarri, sipas raporteve të mediave shtetërore kineze. Kina, Shtetet e Bashkuara dhe Japonia po ndërtojnë gjithashtu nëndetëse të mëdha, pa ekuipazh, të ngjashme me ‘Ghost Shark’ të Australisë.
Një avantazh dërrmues i këtyre armëve autonome: Komandantët mund t’i vendosin ato në një numër të madh pa rrezikuar jetën e ekuipazheve njerëzore. Në disa aspekte, performanca përmirësohet gjithashtu.
Administrata Biden ka vendosur një sërë masash që synojnë të bllokojnë përpjekjet e Kinës për të shfrytëzuar AI
Për shembull, robotët me motorë mund të kryejnë manovra që trupi i njeriut nuk do t’i toleronte. Kjo do të përfshinte kthesat e ngushta që përfshijnë forca ekstreme G, të cilat mund të shkaktojnë që pilotët të humbin ndjenjat. Dronët nga ajri mund të heqin gjithashtu kabinat me presion, furnizimet me oksigjen dhe ulëset vetëhedhëse që kërkohen për të mbështetur një pilot njerëzor.
Dhe robotët nuk lodhen. Për sa kohë që kanë energji ose karburant, ata mund të kryejnë misionet e tyre pafundësisht.
Për shkak se shumë robotë janë relativisht të lirë – disa milionë dollarë për një dron luftarak të avancuar, kundrejt dhjetëra miliona dollarëve për një avion luftarak të pilotuar – humbjet mund të përthithen më lehtë.
Për komandantët, kjo do të thotë se më shumë rrezik mund të bëhet i pranueshëm. Një mjet robot skaut mund t’i afrohet një pozicioni tokësor të armikut për të dërguar pamje me definicion të lartë të mbrojtjes dhe pengesave, edhe nëse më pas shkatërrohet, sipas ekspertëve ushtarakë perëndimorë.
Deri më tani, është e vështirë të thuhet se kush po e fiton betejën për të zotëruar armët me AI. Sektori i madh dhe i sofistikuar i prodhimit të Kinës i jep asaj avantazhe në prodhimin masiv. Amerika mbetet shtëpia e shumicës së kompanive dominuese dhe më inovative të teknologjisë dhe softuerëve në botë. Por një sekret i rreptë i rrethon projektet nga të dyja palët.
Pekini nuk publikon ndonjë përmbledhje të hollësishme të shpenzimeve të tij në rritje për mbrojtjen, duke përfshirë shpenzimet për AI. Megjithatë, zbulimet e disponueshme të shpenzimeve për kërkimet ushtarake të AI tregojnë se shpenzimet për AI dhe mësimin e makinerive u rritën ndjeshëm në dekadën nga viti 2010.
Në vitin 2011, qeveria kineze shpenzoi rreth 3.1 milionë dollarë për kërkime të paklasifikuara të AI në universitetet kineze dhe 8.5 milionë dollarë për mësimin e makinerive, sipas Datenna, një kompani kërkimore private me bazë në Hollandë e specializuar në inteligjencën me burim të hapur në sektorët industrialë dhe teknologjikë të Kinës. Deri në vitin 2019, shpenzimet e AI ishin rreth 86 milionë dollarë dhe shpenzimet për mësimin e makinerive ishin rreth 55 milionë dollarë, tha Datenna.
Modele të pajisjeve ushtarake dhe një ekran gjigant që shfaq presidentin kinez Xi Jinping janë parë në një ekspozitë në Muzeun Ushtarak të Revolucionit Popullor Kinez në Pekin
“Sfida më e madhe është se ne nuk e dimë vërtet se sa të mirë janë kinezët, veçanërisht kur bëhet fjalë për aplikimet ushtarake të AI”, tha Martijn Rasser, një ish analist me Agjencinë Qendrore të Inteligjencës së SHBA-së dhe tani drejtor menaxhues i Datenna.
“Natyrisht, Kina po prodhon kërkime të klasit botëror, por ajo që ushtria kineze dhe institucionet kërkimore të lidhura me PLA po bëjnë në mënyrë specifike është shumë më e vështirë për t’u dalluar.”
Vdekja e 1 korrikut në një aksident trafiku në Pekin e një eksperti kryesor ushtarak kinez të inteligjencës artificiale ofron një dritare të vogël në ambiciet e vendit.
Në kohën kur vdiq, koloneli Feng Yanghe, 38 vjeç, po punonte për një “detyrë madhore”, raportoi China Daily e kontrolluar nga shteti, pa hyrë në hollësi. Feng kishte studiuar në Departamentin e Statistikave në Universitetin e Harvardit, thuhet në raport.
Në Kinë, ai drejtoi një ekip që zhvilloi një sistem AI të quajtur “Ëar Skull”, për të cilin China Daily tha se mund të “hartonte plane operacioni, të kryente vlerësime të rrezikut dhe të siguronte plane rezervë paraprakisht bazuar në të dhëna taktike jo të plota”. Sistemi ishte përdorur në stërvitje nga ushtria kineze, thuhet në raport.
Në Zhuhai Air Show në nëntor, Kina zbuloi FH-97A, një dron luftarak reaktiv që do të operojë së bashku me avionët luftarakë të drejtuar
Administrata Biden është aq e shqetësuar për garën e teknologjisë saqë ka lëvizur për të bllokuar përpjekjen e Kinës për të pushtuar AI dhe teknologji të tjera të përparuara. Muajin e kaluar, Biden nënshkroi një urdhër ekzekutiv që do të ndalojë disa investime të reja të SHBA-së në Kinë në teknologjitë e ndjeshme që mund të përdoren për të forcuar kapacitetin ushtarak.
‘Anduril’, kompania fillestare e armëve e krijuar nga pionieri i kufjeve VR, Palmer Luckey, ka ambicie të jetë një kontraktues kryesor i mbrojtjes së teknologjisë së lartë. Kompania me bazë në Costa-Mesa, Kaliforni tani punëson më shumë se 1800 staf në Shtetet e Bashkuara, Mbretërinë e Bashkuar dhe Australi. Biografia e Luckey në faqen e internetit të kompanisë thotë se ai formoi ‘Anduril’ për të “transformuar rrënjësisht aftësitë mbrojtëse të Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj duke bashkuar inteligjencën artificiale me zhvillimet më të fundit të harduerit”.
‘Anduril’ tha se Luckey nuk ishte në dispozicion për t’u intervistuar për këtë histori.
Thelbi i biznesit të ‘Anduril’ është sistemi i tij operativ ‘Lattice’, i cili kombinon teknologjitë duke përfshirë bashkimin e sensorëve, vizionin kompjuterik, llogaritjen e skajeve dhe AI. Sistemi ‘Lattice’ drejton funksionimin autonom të pajisjeve që kompania furnizon, duke përfshirë dronët ajrore, sistemet anti-drone dhe nëndetëset si ‘Ghost Shark’.
Feng Yanghe, një nga ekspertët kryesorë ushtarakë të Kinës, u vra në një aksident trafiku në Pekin në korrik
Në suksesin e tij më të madh tregtar deri më tani, ‘Anduril’ në fillim të vitit të kaluar fitoi një kontratë me vlerë pothuajse 1 miliard dollarë për të furnizuar Komandën e Operacioneve Speciale të SHBA me një sistem kundër dronëve. Ministria e Mbrojtjes e Mbretërisë së Bashkuar gjithashtu i ka dhënë kompanisë një kontratë për një sistem të mbrojtjes bazë.
Arnott nuk i ka përshkruar aftësitë e ‘Ghost Shark’. Nëndetëset do ndërtohen në një fabrikë sekrete në portin e Sidneit në bashkëpunim të ngushtë me Marinën Australiane dhe shkencëtarët e mbrojtjes.
“Ne absolutisht nuk mund të flasim për asnjë nga aplikimet e kësaj,” tha ai.
Por një nëndetëse autonome më e vogël, tre tonëshe në linjën e produkteve të ‘Anduril’, Dive-LD, sugjeron se çfarë mund të bëjnë nëndetëset pa pilot me AI. Dive-LD mund të arrijë thellësinë 6000 metra dhe të funksionojë në mënyrë autonome për 10 ditë, sipas faqes së internetit të kompanisë. Nëndetësja, e cila ka një pamje të jashtme të printuar 3D, është e aftë të përfshihet në luftë kundër minave dhe luftë kundër nëndetëseve, thotë faqja.
Përdorimi inovativ i teknologjive nga Ukraina kundwr pushtimit rus po e nxeh konkurrencën mbi armët e krijuara nga inteligjenca artificiale
Pa nevojën për një byk presioni, Dive-LD mund të zbresë shumë më thellë se nëndetëset e drejtuara në shërbimin ushtarak. Thellësia maksimale e arritshme nga nëndetëset ushtarake është zakonisht informacion i klasifikuar, por analistët detarë i thanë Reuters se është diku midis 300 dhe 900 metra. Aftësia për të zbritur në thellësi shumë më të mëdha mund ta bëjë një nëndetëse më të vështirë për t’u zbuluar dhe sulmuar.
Oficerët veteranë të marinës thonë se dhjetëra nëndetëse autonome si ‘Ghost Shark’, të armatosura me një përzierje silurësh, raketash dhe minash, mund të rrinë në brigjet e një armiku ose të qëndrojnë në pritë në një rrugë ujore ose pikë strategjike. Ata gjithashtu mund të caktohen për të goditur objektivat që sistemet e tyre operative të fuqizuara nga AI janë mësuar të njohin.
Flota nënujore bërthamore e Australisë do jetë më e frikshme se nëndetëset pa pilot të sotëm. Por, do të duhet edhe shumë më tepër kohë për t’u materializuar.
Në pjesën e parë të projektit, Shtetet e Bashkuara do furnizojnë deri në pesë nëndetëse të klasit ‘Virginia’ te Australia. I pari nga ato nuk do hyjë në shërbim deri në fillim të dekadës së ardhshme. Tetë të tjera të një klase të re të nëndetëseve do ndërtohen më pas duke filluar nga vitet 2040, si pjesë e të njëjtit projekt prej 368 miliardë dollarësh australianë, sipas marrëveshjes AUKUS, një bashkëpunim në fushën e mbrojtjes dhe teknologjisë midis Australisë, Britanisë dhe Shteteve të Bashkuara.
Në kohën kur kjo flotë të jetë një forcë efektive, një numër i madh robotësh vdekjeprurës që veprojnë në ekipe me trupa njerëzore dhe armë tradicionale të ekuipazhit mund të kenë ndryshuar natyrën e luftës, thonë strategët ushtarakë.
“Ka shumë luftëra që janë të mërzitshme, të pista dhe të rrezikshme,” tha Arnott.
“Është shumë më mirë ta bësh këtë me një makinë.”
Disa ekspertë të teknologjisë besojnë se zhvilluesit inovativë të softuerëve komercialë që tani hyjnë në tregun e armëve po sfidojnë dominimin e industrisë tradicionale të mbrojtjes.
Është shumë herët për të thënë nëse armët e mëdha me ekuipazh njerëzor, si nëndetëset apo helikopterët zbulues, do shkojnë në betejë tradicionale, që është vjetëruar me rritjen e fuqisë ajrore. Por robotët ajrore, tokësorë dhe nënujorë, të bashkuar me njerëzit, janë gati të luajnë një rol të madh në luftë.
Dëshmitë e një ndryshimi të tillë tashmë po shfaqen nga lufta në Ukrainë. Atje, edhe ekipet rudimentare të njerëzve dhe makinerive që operojnë pa autonomi të konsiderueshme të fuqizuar nga inteligjenca artificiale po riformësojnë fushën e betejës. Sipas analistëve ushtarakë që studiojnë konfliktin, dronët e thjeshtë dhe të pilotuar nga distanca kanë përmirësuar shumë shkatërrimin e artilerisë, raketave dhe tankeve ruse në Ukrainë.
Kathleen Hicks, zëvendëssekretarja amerikane e mbrojtjes, tha në një fjalim të 28 gushtit në një konferencë mbi teknologjinë ushtarake në Uashington se aftësitë tradicionale ushtarake “mbeten thelbësore”. Por ajo vuri në dukje se konflikti në Ukrainë ka treguar se teknologjia në zhvillim e zhvilluar nga kompani tregtare dhe jotradicionale mund të jetë “vendimtare në mbrojtjen kundër agresionit ushtarak modern”.
Të dy forcat ruse dhe ukrainase po integrojnë armët tradicionale me AI, pamje satelitore dhe komunikime, si dhe municione inteligjente, sipas një raporti të majit nga Projekti i Studimeve Speciale të Konkurrencës, një panel ekspertësh jopartiak të SHBA-së. Fusha e betejës është tani një grumbull llogoresh dhe bunkerësh të thellë ku trupat janë “detyruar të shkojnë nën tokë ose të grumbullohen në bodrume për të mbijetuar”, thuhet në raport.
Disa strategë ushtarakë kanë vënë në dukje se në këtë konflikt, helikopterët sulmues dhe transportues janë bërë aq të pambrojtur saqë pothuajse janë larguar nga qielli, dhe rolet e tyre tani gjithnjë e më shumë i janë dorëzuar dronëve.
“Sistemet ajrore pa ekuipazh kanë hequr tashmë helikopterët e zbulimit em ekuipazh njerëzor nga shumë misione të tyre,” tha Mick Ryan, një ish-Gjeneral-Major i ushtrisë australiane që publikon komente të rregullta mbi konfliktin.
“Ne kemi filluar të shohim vëzhgues të artilerisë në tokë të zëvendësuar me drone. Pra, ne tashmë kemi filluar të shohim një zëvendësim.”
VINI RE: Ky material është pronësi intelektuale e Reuters
Përgatiti për Hashtag.al, Klodian Manjani
