Fytyrat njerëzore të skalitura në gur deri në 2000 vjet më parë janë shfaqur në një dalje shkëmbore përgjatë lumit Amazon që kur nivelet e ujit ranë në nivele rekord në thatësirën më të keqe të rajonit në më shumë se një shekull.
Disa gdhendje shkëmbi ishin parë më parë, por tani ka një shumëllojshmëri më të madhe që do t’i ndihmojë studiuesit të përcaktojnë origjinën e tyre, tha arkeologu Jaime de Santana Oliveira.
Një zonë tregon brazda të lëmuara në shkëmbin që mendohet se është vendi ku banorët indigjenë dikur mprehnin shigjetat dhe shtizat e tyre shumë kohë përpara se evropianët të vinin.
“Gdhendjet janë prehistorike, ose parakoloniale. Ne nuk mund t’i datojmë saktësisht, por bazuar në provat e pushtimit të zonës, ne besojmë se janë rreth 1000 deri në 2000 vjet të vjetra,” tha Oliveira në një intervistë.
Pika shkëmbore quhet Ponto das Lajes në bregun verior të Amazonës afër vendit ku bashkohen lumenjtë Rio Negro dhe Solimoes.
Oliveira tha se gdhendjet u panë për herë të parë atje në vitin 2010, por thatësira e këtij viti ka qenë më e rëndë, me lumin Rio Negro që ka rënë 15 metra që nga korriku, duke ekspozuar hapësira të mëdha gurësh dhe rëre.
“Këtë herë ne gjetëm jo vetëm më shumë gdhendje, por skulpturën e një fytyre njerëzore të prerë në shkëmb,” tha Oliveira, i cili punon për Institutin Kombëtar të Trashëgimisë Historike dhe Artistike (IPHAN) që mbikëqyr ruajtjen e vendeve historike.
