Manjati i rrëzuare i kriptove Do Kwon ishte gati të dilte nga Mali i Zi. Ai dhe kolegu i tij mbërritën në aeroportin kryesor të vendit të vogël ballkanik, ku një avion biznesi ‘Bombardier’ po priste për t’i çuar në Dubai.
Brenda terminalit VIP, Kwon i dorëzoi pasaportën e tij një oficeri të emigracionit, i cili e kaloi atë. Një alarm u ndez në ekranin e oficerit. Këon, tha ai, ishte objektivi i një njoftimi të kuq të Interpolit – një kërkesë për policinë në mbarë botën për ta arrestuar atë.
Kwon kishte muaj që lëvizte në Ballkan, por fati i tij po mbaronte. Rreth dy orë më parë atë ditë, më 23 mars, një informator kishte paralajmëruar veçmas kryepolicin e Malit të Zi, ministrin e Brendshëm Filip Adzic, se Kwon ka të ngjarë të ishte në vend, sipas asaj që ka treguar ai për The Wall Street Journal. Kur Adzic thirri shefin e policisë kufitare, oficerët sapo kishin ndaluar Kwon në aeroport.
“A e dini se kush është ai person?” ministri i Brendshëm tha se i tha shefit.
“Ai është i famshëm dhe ka shumë para”.
Do Kwon në zyrën e Terraform Labs në Seul në prill 2022, përpara rrëzimit të TerraUSD dhe Luna
Autoritetet e SHBA-së dhe Koresë së Jugut kishin hetuar Kwon mbi rolin e tij në një nga fatkeqësitë më të mëdha në historinë e kriptomonedhës. Në maj 2022, dy kriptot që ai krijoi, TerraUSD dhe Luna, u rrëzuan në vlerë. Shpërthimi fshiu 40 miliardë dollarë nga tregjet e kriptomonedhave dhe shkaktoi një reagim zinxhir që shtyu firmat e tjera të aseteve dixhitale drejt falimentimit. Investitorët në mbarë botën humbën kursimet e tyre.
Hetuesit arritën në përfundimin se ai gënjeu investitorët dhe dyshuan se ai kishte përvetësuar fshehurazi në një pasuri të kriptove. Ai tani përballet me akuza si në SHBA ashtu edhe në Korenë e Jugut, duke përfshirë mashtrimin dhe shkeljen e ligjeve të tregjeve të kapitalit. Prokurorët në Korenë e Jugut kanë thënë se nëse dënohet atje, Kwon ka të ngjarë të përballet me dënimin më të gjatë të burgut për një krim financiar në historinë e vendit.
Kwon mohoi kryerjen e mashtrimit. Por pak para se të përballej me arrestimin e mundshëm, ai u zhduk nga shtëpia e tij në një ndërtesë të lartë luksoze në Singapor. Ai tallte autoritetet duke postuar në Tëitter dhe duke dhënë intervista nga vendndodhja e tij e pazbuluar. Edhe pas kapjes së tij, ai vijoi të nxiste misterin, një letër që ai i dërgoi nga burgu kryeministrit të Malit të Zi, shkaktoi një skandal të madh politik në aleatin e vogël të SHBA-së.
32-vjeçari Kwon tani ndodhet në një burg malazez, ku mbahet i izoluar. Zyrtarët zbuluan se pasaporta e Kosta Rikës që ai tregoi në aeroport ishte e rreme. SHBA-ja dhe Koreja e Jugut po luftojnë për ekstradimin e tij.
Nëse dërgohej në SHBA, ai ka të ngjarë të përfundonte në të njëjtin burg të Nju Jorkut ku tani ndodhet Sam Bankman-Fried – një tjetër manjat i turpëruar i kriptove, kompanitë e të cilit u dobësuan fatalisht nga pasojat nga rrëzimi i TerraUSD-Luna.
Ky tregim i jetës së Kwon bazohet në intervista me zyrtarë në Korenë e Jugut dhe Mal të Zi, punonjës aktualë dhe ish-punonjës të kompanisë së tij, Terraform Labs, dhe njerëz të afërt me Kwon. Ai nuk iu përgjigj kërkesave për koment të dhëna avokatit të tij malazez.
Kwon është mbajtur në burgun Spuz të Malit të Zi që nga arrestimi i tij
“Të qëndrueshëm”
TerraUSD ishte një monedhë e qëndrueshme, e krijuar për të mbajtur një çmim prej 1 dollar. Investitorët e kriptove shpesh përdorin monedha të qëndrueshme si një strehë për të kursyer fitime nga tregtitë e suksesshme. TerraUSD ndryshonte nga shumë monedha të tjera të qëndrueshme sepse nuk mbështetej nga dollarë në një bankë. Një e ashtuquajtur stablecoin algoritmike, ajo u mbështet në inxhinierinë e ndërlikuar financiare dhe përpjekjet kolektive të tregtarëve për të mbajtur fiksimin e saj prej 1 dollarësh.
Kwon përshëndeti TerraUSD si elementin qendror të një sistemi të ri monetar, të pakontrolluar nga bankat dhe qeveritë. Disa vëzhgues të kriptove paralajmëruan se ajo ishte një bombë me sahat.
Më 7 maj 2022, çmimi i saj filloi të rrëshqasë, duke trembur investitorët. Shkaku i rënies ishin disa tërheqje të mëdha nga Anchor Protocol, një lloj pseudo-banke që u ofronte investitorëve kthime vjetore prej gati 20% për depozitat TerraUSD.
“Duke futur më shumë kapital”, shkroi Kwon në Tëitter ndërsa TerraUSD ra. Ekipi i tij shfrytëzoi një fond rezervë prej 3 miliardë dollarësh për të forcuar monedhën e qëndrueshme. Ai u përpoq të organizonte një paketë shpëtimi. Asgjë nuk funksionoi. Brenda pak ditësh, TerraUSD vlente qindarka.
Investitorët u tërbuan. Ata kishin derdhur miliarda te TerraUSD, duke e vendosur pjesën më të madhe të saj te Anchor, të cilën shumë e trajtuan si një llogari kursimi. Të tjerë kishin luajtur kumar te Luna, një monedhë e lidhur me të që ra më shumë se 99%.
Ndërsa Terraform Labs ishte i bazuar në Singapor, Seuli ishte ndoshta epiqendra e përplasjes. Këon, një shtetas i Koresë së Jugut, i cili u diplomua në një shkollë të mesme elitare në gjuhë të huaj në Seul dhe studioi shkenca kompjuterike në Universitetin Stanford në Kaliforni, kishte qenë një figurë e krenarisë kombëtare. Rreth 100,000 koreano-jugor humbën para në TerraUSD dhe Luna, thonë zyrtarët atje. Ankesat vërshuan në zyrat e prokurorisë.
Ishte detyra e Dan Sung-hanit të drejtonte hetimin. Një 49-vjeçar me pamje djaloshare, Dan drejton Byronë e Hetimit të Krimit Financiar të Zyrës së Prokurorit të Rrethit Jugor të Seulit. Mediat lokale e kanë quajtur njësinë ‘Grim Reaper of Yeouido’, duke iu referuar distriktit financiar të Seulit, për luftën e tij kundër mashtrimit dhe manipulimit të tregut të aksioneve.
“Na u desh një kohë e mirë për të ndërtuar një kuptim solid të tregut të kriptove,” tha Dan.
Dan Sung-han i Zyrës së Prokurorit të Rrethit Jugor të Seulit, hetuesit mbanin kuti me prova nga një shkëmbim kriptomonedhash në korrik 2022
Hetuesit e Koresë së Jugut bastisën zyrën lokale të Terraform. Ata morën në pyetje punonjësit aktualë dhe të mëparshëm. Ata konfiskuan prova nga shtatë shkëmbime të kriptove të Koresë së Jugut, duke tërhequr kuti blu të mbushura me dokumente, laptopë, smartfonë dhe disqe të jashtëm.
Kwon në atë kohë jetonte me gruan dhe vajzën e tij të mitur në Sculptura Ardmore, një qiellgëervishtës në Singapor. Apartamenti i tij dupleks përfshinte një pishinë të hapur me konsol 46 metra të gjatë. Ai mbante në dorë uiski japonez dhe puro kubane për mysafirët.
Foshnja kishte lindur vetëm disa javë para rrëzimit. Kwon e quajti atë Luna, sipas kriptomonedhës së tij. “Krijimi im më i dashur i emëruar sipas shpikjes sime më të madhe”, shkroi ai në Tëitter menjëherë pas lindjes së saj, duke postuar një foto të të porsalindurit.
Atë verë, Kwon takoi miq në restorante franceze dhe japoneze, duke përfshirë Les Amis, me tre yje Michelin. Ai mendoi të vizitonte Everopën me familjen e tij e disa bashkëpunëtorë në një udhëtim të zgjatur, në mënyrë që të mund të ishte relativisht anonim në një qytet të ri.
Në një festë që ai mori pjesë në Singapor, jo shumë kohë pas përplasjes, shumë nga të pranishmit ishin sipërmarrës kriptosh që erdhën për të treguar mbështetjen e tyre për Këon. Shampanja e shtrenjtë dhe konjaku Martell XO rridhnin lirshëm, sipas një personi të njohur me ngjarjen.
Ndërkohë, investitorët e Kwon po vuanin.
“Sculptura Ardmore në Singapor”
Në Ukrainën e shkatërruar nga lufta, dizajneri i uebit Yuri Popovich tha se humbi 9,000 dollarë që i kishte ruajtur në TerraUSD sepse nuk u besonte bankave të vendit të tij. Në Britani, një konsulent IT 36-vjeçar humbi më shumë se 30,000 dollarë. Ai tha se iu deshën dy muaj për të marrë guximin për t’ia thënë gruas së tij. Ai gjeti një punë si pastruesi i dritareve për të paguar faturat.
Në Tajvan, media lokale raportoi se një burrë ra për vdekje nga apartamenti i tij në katin e 13-të në një vetëvrasje të dukshme, pasi u tha miqve dhe të afërmve se kishte humbur rreth 2 milionë dollarë te Luna.
Kwon i tha WSJ përmes një zëdhënësi në qershor 2022: “Jam shkatërruar nga ngjarjet e fundit dhe shpresoj që të gjitha familjet që janë ndikuar të kujdesen për veten dhe ata që duan.”
Një firmë ligjore në Singapor, Dreë & Napier, përgatiti të padiste Kwon në emër të një grupi investitorësh TerraUSD të cilët thanë se kolektivisht humbën më shumë se 50 milionë dollarë.
Më 6 shtator 2022, Kwon shënoi ditëlindjen e tij të 31-të në shtëpi. Gruaja e tij ndau foto me miqtë e tij duke shijuar një vakt korean me të dhe duke luajtur me fëmijën e tyre.
Të nesërmen, një përfaqësues i Dreë & Napier mbërriti në Sculptura Ardmore për t’i shërbyer atij me dokumentet e padisë , por ai tashmë ishte larguar.
“Alarmi i kuq”
Më 7 shtator, Kwon fluturoi për në Dubai dhe më pas në Serbi, thonë prokurorët e Koresë së Jugut. Ai u vendos në kryeqytetin, Beograd, i njohur për jetën e natës dhe sektorin e teknologjisë.
Ditë më vonë, prokurorët e Koresë së Jugut morën një urdhër për arrestimin e Kwon me akuzën se ai kishte shkelur ligjin e tregut të kapitalit të vendit. Ata kishin punuar me orë të tëra, duke ndier presion të madh publik për ta sjellë Kwon para drejtësisë. Dan, udhëheqësi i tyre, nganjëherë dremiste mbi tryezën e punës.
Ndër parregullsitë e tjera të supozuara, hetuesit e Danit vunë re marrëdhënien midis Terraform Labs dhe Chai, një aplikacion pagesash në Korenë e Jugut që në një moment mburrej me dy milionë përdorues.
Para përplasjes, Kwon kishte pohuar vazhdimisht se Chai përdorte zinxhirin e bllokut Terra të firmës së tij për të lëvizur fondet midis përdoruesve dhe tregtarëve. Pretendimi ishte një pikë kyçe e shitjes për investitorët, të cilët e panë përdorimin e Terra nga Chai si një përdorim të rrallë në botën reale të teknologjisë blockchain. Përkrahësit e shohin blockchain-in, teknologjinë themelore pas bitcoin dhe kriptomonedhave të tjera, si një mënyrë për të fuqizuar individët duke ndërprerë bankat dhe ndërmjetësit e tjerë tradicionalë.
Por pretendimi i Kwon ishte i rremë, pretenduan prokurorët e Koresë së Jugut. Në të vërtetë, thanë ata, Chai përdorte sisteme tradicionale të pagesave për të shlyer transaksionet dhe përdorimi i tij i blockchain ishte një mashtrim.
Avokatët e themeluesit të Chai, Daniel Shin, thanë se Chai fillimisht përdori bllokun Terra për të përpunuar pagesat, por u ndal në vitin 2020. Shin, një ish-partner biznesi i Këon’s, ka mohuar keqbërjen. Avokatët e Kwon kanë mbrojtur deklaratat e tij për Chai-n.
Themeluesi i Chai, Daniel Shin, mbërrin në Gjykatën e Qarkut Jugor të Seulit
“Unë nuk jam ‘në arrati’ ose ndonjë gjë të ngjashme,” shkroi Kwon në Twitter më 17 shtator pas lajmit për urdhërarrestin. Ai ende kundërshtonte të zbulonte vendndodhjen e tij, duke përmendur kërcënimet ndaj sigurisë së tij.
Prokurorët e Koresë së Jugut paraqitën një njoftim të kuq përmes Interpolit, organit global të policisë, duke u kërkuar efektivisht policëve në mbarë botën që të kapnin Këon.
Nga Serbia, Kwon i tha një bashkëpunëtori të kriptoindustrisë se kishte një marrëveshje me qeverinë lokale. Ai i tha një tjetri se autoritetet serbe e lejuan të qëndronte edhe pasi mësoi për njoftimin e kuq të Interpolit.
Ministria e Brendshme e Serbisë, Ministria e Drejtësisë, Ministria e Punëve të Jashtme dhe zyra kryesore e prokurorit publik nuk iu përgjigjën kërkesave për intervistë.
Kwon vijoi të menaxhonte Terraform Labs nga fshehja dhe nxiti një plan të gjatë për të ringjallur zinxhirin e saj të bllokut Terra. Ai bëri shaka me kolegët e Terra Rebirth League, një grup në aplikacionin e mesazheve Telegram me mbi 300 anëtarë, sipas mesazheve të parë nga ËSJ.
Në fillim të qëndrimit të tij në Beograd, Kwon jetonte në një apartament pranë ‘Knez Mihailova’, një rrugë këmbësorësh në Beogradin qendror e njohur për dyqanet, kafenetë në trotuare dhe arkitekturën e shekullit të 19-të, tha Milojko ‘Mickey’ Spajic, një politikan nga Mali i Zi që takoi Kwon atje.
“Rruga Knez Mihailova e Beogradit”
Spajić i tha WSJ se Kwon e ftoi atë për një vizitë dhe të dy kaluan rreth një orë duke biseduar me kafe, duke përfshirë ambiciet e Kwon për të ringjallur Terra-n.
Të dy e njihnin njëri-tjetrin që nga viti 2018, kur Spajic, në atë kohë një partner me bazë në Singapor me firmën e kapitalit të sipërmarrjes DAS Capital, ra dakord të investonte 75,000 dollarë te Luna. Ai më vonë u kthye në atdheun e tij dhe hyri në politikë, dhe shpresonte ta kthente Malin e Zi në një qendër zhvillimi blockchain.
Spajic tha se ai nuk e dinte në atë kohë që Kwon ishte një i arratisur.
Më 12 tetor, Kwon regjistroi një kompani të quajtur Codokoj22 d.o.o. Beograd, duke renditur veten dhe Chang-joon Han si drejtorë, sipas regjistrit të korporatave të Serbisë.
Han ishte një ish-ekzekutiv i Terraform Labs dhe Chai i cili iu bashkua Kwon në Ballkan. Të dhënat serbe të pasurive të paluajtshme nga dhjetori 2022 tregojnë se Han zotëronte një apartament prej 4300 metrash katrorë në një lagje të pasur të Beogradit.
Më 8 nëntor, Kwon u shfaq në UpOnly, një podcast kripto i transmetuar drejtpërdrejt. Ai u tall me një të ftuar tjetër: Martin Shkrelin, ish-menaxherin e fondit mbrojtës, i cili ishte burgosur për akuzat e mashtrimit të letrave me vlerë.
“Burgu nuk është aq i keq”, i tha Shkreli. “Është diçka e keqe, por nuk është gjëja më e keqe aqë mund të ndodhë.”
“Mirë që na e tregove,” u përgjigj Kwon.
Kwon, lart djathtas, u shfaq në UpOnly në nëntor 2022, së bashku me ish-menaxherin e fondit mbrojtës Martin Shkreli
“Presioni rritet”
Brenda ditëve pas largimit të Kwon nga Singapori, hetuesit në Korenë e Jugut mësuan përmes zyrave të Interpolit se ai ishte në Serbi, tha Dan, kryeprokurori. Më 12 dhjetor, prokurorët në Seul konfirmuan publikisht vendndodhjen e tij. Aktiviteti i Kwon në Tëitter ra ndjeshëm. Më vonë atë muaj, Koreja e Jugut i kërkoi zyrtarisht Serbisë arrestimin e Kwon dhe ekstradimin e tij.
Në fund të janarit, Dan dhe një zyrtar i Ministrisë së Drejtësisë të Koresë së Jugut fluturuan për në Beograd. Gjatë disa ditëve, ata takuan zyrtarë serbë të zbatimit të ligjit. Serbët ndanë hollësi mbi kompaninë që Kwon kishte inkorporuar dhe adresën e tij në internet, kujton Dan. Ata premtuan se do ta dorëzonin Kwon nëse ai kapej.
Më 16 shkurt, Komisioni Amerikan i Letrave me Vlerë dhe Shkëmbim paditi Kwon për mashtrim, duke e akuzuar atë se mashtroi për stabilitetin e TerraUSD dhe përdorimit të blockchain nga Chai. Agjencia tha gjithashtu se Kwon dhe Terraform Labs konvertuan mijëra bitcoin në para përmes një banke zvicerane dhe tërhoqën më shumë se 100 milionë dollarë pas rrëzimit.
Avokatët e Kwon dhe Terraform Labs kritikuan padinë e SEC si një tejkalim i qeverisë. Ata mohuan akuzat e bankës zvicerane, duke thënë se transfertat e parave ishin për shpenzime biznesi dhe kundërshtuan pretendimet e SEC për Chai.
Më 11 mars, Kwon postoi mesazhin e tij të fundit në Terra Rebirth League. Duke iu përgjigjur një mesazhi nga një admirues në grupin privat Telegram, Kwon postoi një foto të liderit të Koresë së Veriut Kim Jong Un duke ngritur dorën në një përshëndetje triumfale.
Dy ditë më vonë, WSJ raportoi se Departamenti i Drejtësisë i SHBA po hetonte gjithashtu rrëzimin e TerraUSD.
Arrestimi
Kwon kaloi në kufirin e Malit të Zi në mes të marsit dhe shkoi në Petrovac, një qytet turistik në detin Adriatik, thotë policia.
Më 23 mars, ai dhe Han morën një taksi në aeroportin në kryeqytetin e vendit, Podgoricë, një udhëtim që zakonisht zgjat rreth një orë. Ata i paguan shoferit të tyre 4,000 euro (4,230 dollarë), një shumë e madhe për malazezët e zakonshëm.
Pasi pasaporta e Këon-it shkaktoi alarmin, oficerët e ndaluan atë dhe Han, i cili gjithashtu u zbulua se kishte një pasaportë false të Kosta Rikës. Policia kufitare kontrolloi bagazhet e burrave dhe gjeti tre laptopë, pesë telefona dhe një grup më shumë pasaportash false nga Belgjika.
“Të gjithë më kërkojnë mua,” u tha Këon-i i dëshpëruar oficerëve, sipas Adzic, ministrit të Brendshëm.
Han kundërshtoi ndalimin e tyre, sipas Adzic, duke thënë: “Ne jemi VIP-a kudo që shkojmë”.
Han nuk iu përgjigj kërkesave për koment përmes avokatëve të tij.
Aeroporti i Podgoricës në Mal të Zi
Disa orë më vonë, prokurorët federalë në Nju Jork ngritën akuza për mashtrim kundër Këon. Një ambasador i Koresë së Jugut u shfaq shpejt në zyrën e Adzic për të diskutuar procedurat e ekstradimit.
Një gjykatë malazeze dënoi Kwon dhe Han për përdorimin e pasaportave të falsifikuara. Ai i dënoi ata me katër muaj burg, por mund të mbahen më gjatë pasi presin ekstradimin. Kwon ka thënë se nuk e kuptoi se pasaportat ishin false dhe se ai ishte mashtruar nga agjencia në Singapor që i kishte marrë ato.
Që nga arrestimi i tij, Kwon ka qenë i mbyllur në burgun Spuz, një grup ndërtesash me tulla në një luginë afër Podgoricës. Ai lejohet të dalë jashtë për një orë në ditë në një oborr të rrethuar nga një gardh me tela me gjemba, fusha të tejmbushura dhe një shpat mali shkëmbor.
Pasi u burgos, Kwon pati një ribashkim të përlotur me gruan e tij, në të cilën ai shprehu keqardhjen për telashet që i kishte shkaktuar asaj dhe vajzës së tyre të vogël, tha një person i njohur me këtë çështje.
Kwon dërgohet në gjykatë në Podgoricë, më 24 mars
Kwon u përpoq të paguante lirimin me kusht prej 400,000 eurosh, por prokurorët e kundërshtuan kërkesën e tij, duke argumentuar se rrezikonte të arratisej.
Më 5 qershor, një letër nga Kwon mbërriti në zyrën e kryeministrit malazez Dritan Abazovic. Letra, me shkrimin e rregullt të Këon-it, përshkruante lidhjet e tij miqësore me Spajic, politikanin që ishte takuar me Këon-in në Beograd – dhe një rival i kryeministrit aktual. Partia e Spajic pritej të fitonte disa ditë pas zgjedhjeve.
Letra thoshte se Spajic u përpoq të mblidhte fonde nga Kwon dhe “miq të tjerë në industrinë e kriptove”, sipas një kopjeje të parë nga ËSJ.
Spajić mohoi se i kishte kërkuar para Këon-it. Ai tha se letra ishte një mashtrim i ideuar nga armiqtë e tij politikë dhe policia sekrete serbe. Ai sugjeroi se Kwon ishte mashtruar duke shkruar letrën me një premtim se autoritetet malazeze do e lironin me kusht dhe do ta linin të ikte nga vendi. Agjencia e inteligjencës serbe nuk iu përgjigj një kërkese për koment.
Letra shkaktoi shumë zhurmë. Politikanët rivalë sulmuan Spajić-in, i cili kishte krijuar një shëmbëlltyrë si një luftëtar korrupsioni, duke thënë se ai ishte afruar me një të arratisur. Partia e Spajic fitoi ngushtë zgjedhjet e 11 qershorit, duke e vënë atë në rrugën e duhur për t’u bërë kryeministri i ardhshëm i Malit të Zi.
Milojko ‘Mickey’ Spajić foli në një qendër votimi gjatë zgjedhjeve në Podgoricë, më 11 qershor
Kwon nuk e ka kundërshtuar që ai e ka shkruar letrën. Avokati nuk pranoi të ndajë më shumë hollësi, duke përmendur hetimet në vijim.
Zyrtarët evropianë që vizituan burgun e Spuz vitin e kaluar thanë se qelitë e tij ishin të ajrosura dobët dhe shumë të nxehta gjatë verës. Ata vunë re gjithashtu higjienë të dobët dhe mbipopullim.
Për të kaluar kohën e tij, Kwon shikon televizor me një numër të kufizuar kanalesh në gjuhën angleze në qelinë e tij, tha avokati i tij gjatë një dite të nxehtë këtë verë.
“Duke marrë parasysh kushtet e tanishme të motit dhe duke marrë parasysh natyrën e përgjithshme të të qenit në burg, mendoj se ai është ende mirë”, tha Rodiq.
*Marko Vesovic, Bojan Stojkovski, Ivan Cadjenovic dhe Paul Kiernan kontribuan në këtë shkrim.
VINI RE: Ky material është pronësi inteletuale e WSJ
