Këshilltari për sigurinë kombëtare i Shtëpisë së Bardhë kritikoi Rusinë të martën për tërheqjen zyrtare nga një traktat i madh që kufizon vendosjen e armëve ushtarake në Evropë.
“Ndërsa tërheqja e Rusisë nga Traktati CFE demonstron më tej shpërfilljen e vazhdueshme të Moskës për kontrollin e armëve, Shtetet e Bashkuara, aleatët tanë të NATO-s dhe partnerët tanë përgjegjës mbeten të angazhuar ndaj kontrollit efektiv konvencional të armëve si një element kritik i sigurisë euro-atllantike,” tha Xhejk Sallivan në një deklaratë, shkruan AA.
Vërejtjet e tij erdhën pasi Moska u tërhoq nga Traktati mbi Forcat e Armatosura Konvencionale në Evropë (Traktati CFE) dhe akuzoi NATO-n dhe ‘klientët’ e saj për demonstrimin e një ‘paaftësie për të negociuar’, duke e bërë çdo marrëveshje me ta ‘të pamundur’.
Kombinimi i tërheqjes së Rusisë nga Traktati CFE dhe luftës së vazhdueshme të agresionit të saj në shkallë të plotë kundër Ukrainës, një tjetër Parti Shtetërore CFE, ka ndryshuar rrënjësisht rrethanat që ishin thelbësore për pëlqimin e Shteteve të CFE-së për t’u lidhur me traktatin, dhe ka transformuar rrënjësisht detyrimet sipas traktatit.
“Duke pasur parasysh këtë ndryshim thelbësor të rrethanave, Shtetet e Bashkuara do të pezullojnë funksionimin e të gjitha detyrimeve të Traktatit të CFE-së midis vetes dhe çdo Partie tjetër Shtetërore, që nga 7 dhjetori, në përputhje me të drejtat tona sipas të drejtës ndërkombëtare'” tha Sullivan. Ai tha se vendimi u pasua nga konsultimi dhe koordinimi i ngushtë me aleatët e NATO-s.
“Siç pasqyrohet në deklaratën e lëshuar sot në selinë e NATO-s, aleatët tanë unanimisht ndajnë mendimin tonë se një situatë ku Shtetet e Bashkuara dhe aleatët tanë të NATO-s vazhdojnë të jenë ushtarakisht të shtrënguara nga Traktati CFE, ndërsa Rusia – forcat e armatosura të së cilës janë më të mëdhatë në Evropë, dhe që vazhdon të zhvillojë aktivisht një luftë agresioni kundër Ukrainës duke përdorur vetë forcat që traktati synon të frenojë – nuk është, Do të ishte e papranueshme,” tha ai.
Pezullimi i detyrimeve të CFE-së do të forcojë aftësinë parandaluese dhe mbrojtëse të NATO-s duke hequr kufizimet që ndikojnë në planifikimin, vendosjet dhe stërvitjet, tha Salivan. “Ne do të vazhdojmë të ndjekim masa që synojnë të forcojnë stabilitetin dhe sigurinë në Evropë duke reduktuar rrezikun, duke parandaluar keqkuptimet, duke shmangur konfliktet dhe duke ndërtuar besim,” shtoi ai.
CFE ishte një marrëveshje historike e kontrollit të armëve pas Luftës së Ftohtë nënshkruar më 19 nëntor 1990, në Paris midis NATO-s dhe Paktit të Varshavës. Ajo vendosi kufizime në pesë kategori kyçe të pajisjeve ushtarake konvencionale në Evropë: tanket, makinat e blinduara, artilerinë, helikopterët dhe avionët luftarakë dhe mandatoi shkatërrimin e armëve të tepërta. Në vitin 1999, një traktat i përditësuar i CFE-së u hartua dhe u miratua në Stamboll, Türkiye, duke marrë parasysh realitete të reja si shpërbërja e Paktit të Varshavës dhe zgjerimi i NATO-s.
Për shkak se vendet e NATO-s nuk e ratifikuan marrëveshjen, presidenti rus Vladimir Putin pezulloi pjesëmarrjen e Rusisë në traktat në vitin 2007. Në maj, Putin nënshkroi një dekret që denonconte CFE, pothuajse dy javë pasi ligjvënësit rusë miratuan tërheqjen e Moskës nga traktati.
